همشهری آنلاین_ سحر جعفریان: شهری که در سایه گسترش شهرنشینی و توسعه دامنه محله و رسیدن مرز پیاده‌روها به بزرگراه‌ها و مسیرهای مواصلاتی، نیاز به ملزومات و تجهیزات شهری از جمله پل‌های عابرپیاده دارد. اما سؤال اینجاست که پل‌های عابرپیاده با چه کیفیت و کمیتی باید از سوی مدیران پایتخت و مناطق‌اش در نظر گرفته شوند تا هم زیبایی بصری شهر و استفاده همه جانبه از آن و هم ایمنی و امنیت عابران تضمین باشد. اتفاقی که در نهمین تکه از پایتخت با توجه به تراکم جمعیتی بالا و بافت فشرده پلاک‌ها و وجود بزرگراه‌ها و خیابان‌های پر تردد باید با جدیت بیشتر دنبال شود تا خطری جان عابری را تهدید نکند. تماس‌های شهروندان برای مکانیزه شده پل‌ها و افزایش آن در محله‌های منطقه 9 بهانه‌ای شد تا وضع پل‌های عابرپیاده معابر منطقه ۹ را بررسی کنیم.
پل مکانیزه عابرپیاده خیابان «آزادی» تقاطع خیابان «استاد معین» همواره شلوغ است. «شاهین صمدی»، عابری که به سبب رسیدن به محل کارش در خیابان «اکبری» از پل مکانیزه استفاده می‌کند می‌گوید: «این پل اگر مکانیزه نبود، مطمئن باشید، استفاده‌کنندگان از آن از نصف هم کمتر می‌شدند. اکنون دیگر جوان و پیر ندارد. معمولاً همه از نظر جسمی ناتوان و خسته‌تر از آن هستند که بخواهند برای طی عرض خیابان، از پله بالا و پایین بروند. در منطقه 9 هم مثل همه مناطق تهران تا چشم کار می‌کند، خیابان‌های پر خطر وجود دارد. با این حجم از توسعه خیابان‌ها و گسترش بزرگراه‌ها، کمیت پل‌های عابرپیاده در حداقل قرار گرفته است.» صمدی ادامه می‌دهد: «شاید مدیران شهری در منطقه بگویند اکثر خیابان‌های منطقه 9 با توجه به عرض کمشان ظرفیت احداث پل‌های عابرپیاده را ندارند. در این صورت باید از پل‌های عابرپیاده که با عرض معابر باریک هستند، هماهنگ شود.»
- بزرگراه پر تصادف
بزرگراه شهید آیت‌الله «سعیدی»، در فواصل مناسب میزبان پل‌های عابرپیاده است که شاید مهم‌ترین دلیل بلااستفاده ماندن آنها، مکانیزه نبودنشان باشد. آن هم در بزرگراه ناایمن و پر ترددی که براساس آمار پلیس «راهور» منطقه، ۱۰درصد از تصادفات منطقه ۹ در آن اتفاق می‌افتد. «کاظم اسدزاده» از اهالی محله استادمعین است که هر روز برای رسیدن به محل کارش از بزرگراه آیت‌الله سعیدی عبور می‌کند می‌گوید: «تقریباً هر روز عابرانی را می‌بینم که به جای عبور از روی پل، عرض بزرگراه را از لابه‌لای خودروهای شتابان طی می‌کنند و بی‌پروا از نرده‌ها می‌پرند. درست است که همه پل‌های عابرپیاده مکانیزه نیستند ولی باید از همین حداقل‌های هم به نفع جان خود استفاده کرد.» او معتقد است: «فرهنگ استفاده از پل عابرپیاده هنوز میان شهروندان جایگاهی ندارد و مسلماً زمان زیادی می‌برد تا این فرهنگ نهادینه شود.»
- فرهنگسازی همراه با امکانات مطلوب
«نسترین داودآبادی» دانشجوی مدیریت شهری و یکی از ساکنان محله شمشیری از زیبایی و امنیت پل‌های عابرپیاده می‌گوید: «اکنون فرض کنید فرهنگسازی انجام شده و همه پل‌های منطقه و محله از بیشترین درجه استاندارد نیز برخوردار بودند، اما برخی از این پل‌ها به پاتوق معتادان تبدیل شده و به‌خصوص صبح‌ها و شب‌ها نمی‌توانیم با خیال آسوده از آن عبور کنیم. چند ماه پیش یکی از دوستانم را روی یکی از پل‌های محله شهید دستغیب با «چاقو» تهدید کردند. متأسفانه این پل‌ها از نورپردازی لازم برخوردار نیستند و همین تاریکی فرصتی برای سوء‌استفاده افراد لاابالی و معتاد فراهم می‌کند. شاید بنا به همین دلایل امنیتی باشد که 5، 6 سال پیش سقف بعضی از پل‌های عابر در سطح منطقه را جمع‌آوری کردند. از سویی، زیبایی پل‌ها نیز مهم است. اگر پلی زیبا و از المان‌های ترغیب‌کننده برخوردار باشد، بی‌شک از سوی شهروندان با اقبال روبه‌رو خواهند شد.»
- همه پل‌های منطقه
با رشد روزافزون جمعیت و شمار خودروها در معابر، برای افزایش ایمنی عابران و همچنین جلوگیری از بروز مشکلات ترافیکی خودروها، باید فرهنگ استفاده از پل‌های عابرپیاده در میان شهروندان نهادینه شود. «فرزاد فرهادیان بابادی»، معاون حمل‌ونقل و ترافیک منطقه، با بیان این مطلب می‌گوید: «در ساخت پل‌های عابرپیاده باید به شعار «شهر زیست پذیر، انسان محور» عمل و به سهولت دسترسی کودکان، سالمندان و معلولان به پل‌های عابرپیاده نیز توجه شود. البته فرهنگسازی درباره استفاده از پل‌ها هم باید بیشتر شود و گاهی تصادف عابرپیاده در چند متری پل‌های عابرپیاده اتفاق می‌افتد که اصلاً قابل قبول نیست.»
فرهادیان بابادی ادامه می‌دهد: «وضعیت منطقه ۹ نیز از این مسائل یعنی هم سخت‌افزاری و هم فرهنگسازی استفاده از پل‌های عابرپیاده، مستثنی نیست. اکنون 30پل در منطقه وجود دارد که ۲۲پل عابرپیاده پلکانی و 8پل مکانیزه است. چون محور آزادی از جمله خیابان‌های پر ترافیک و فرامنطقه‌ای محسوب می‌شود، تراکم پل‌ها در آنجا بیشتر است. ۲ پل از پل‌های منطقه نیز به تازگی به مسیر دوچرخه‌رو مجهز شده‌اند. درخواست اهالی برای افزایش پل‌های عابرپیاده به‌ویژه پل‌های مکانیزه بالاست اما تأمین بودجه (تقریباً ساخت هر پل مکانیزه بیش از ۵ میلیارد تومان هزینه دربردارد) و ابلاغ سیاست‌های جدید شهرسازی (شهر انسان محور و گسترش پیاده‌روها) مانع از در اولویت قرار گرفتن رسیدگی به آن شده است. تا زمانی که به شرایط ایده‌آل و استاندارد از جهت پل‌های عابرپیاده (کمیت و کیفیت) برسیم با استمرار در ارائه آموزش‌های شهروندی سعی خواهیم داشت ایمنی را برای عابران فراهم کنیم.»
- زیبایی و ایمنی فرهنگ می‌آورد
پل‌های عابرپیاده به‌عنوان یک نشانه پرکاربرد شهری با توجه به استانداردهای ایمنی و طراحی خلاقانه می‌توانند چشم‌انداز مناسب محلی ایجاد کنند. «مهدی امانی»، کارشناس ارشد شهرسازی، درباره ضرورت بازبینی و بازاجرایی زیباشناسانه و مهندسی پل‌های عابرپیاده با هدف ترغیب شهروندان به استفاده از پل‌ها، می‌گوید: «پل‌های عابرپیاده مانند هر المان دیگر شهری می‌توانند عاملی منفی در کیفیت بصری شهر و همچنین ایجاد اغتشاش و تنزل سطح ارتقای کیفی دید، دانسته شوند. در واقع زیبایی طراحی پل‌ها و ارائه دید زیبا از آنها، می‌تواند علاوه بر تولید زیبایی کلی در محله‌ها، کاربری‌های جدید و نوآورانه‌ای نیز پدید آورد. برای مثال، در یکی از شهرهای جهان، بخشی از گذرگاه خروجی پل به‌صورت سرسره ویژه کودکان و حتی بزرگسالان طراحی شده‌است. این یعنی کاربری تفریحی همراه با ایمنی ترددها به علاوه نهادینه کردن یک فرهنگ ترافیکی که بهترین بهره از یک تسهیلات شهری به شمار می‌آید. از سویی ناایمن بودن پل‌ها از فرم طراحی، محاسبات مهندسی (با توجه به معبر و میزان رفت و آمدهای عابران یا بار تحمیلی) گرفته تا نوع مصالح به کار رفته در آنها نیز می‌تواند به جای فراهم آوردن بستر مناسب و ایمن برای ترددهای عرضی و غیرهم‌سطح، بیشتر حادثه‌آفرین باشند. بنابراین قدم نخست در فرهنگسازی، استفاده هرچه بیشتر از پل‌های عابرپیاده، زیبایی و ایمنی پل‌ها است.» امانی در ادامه می‌افزاید: «نیاز عابران به گذرگاه‌های هوایی یک ضرورت است که از ۲ بُعد کمیت و کیفیت مورد توجه قرار می‌گیرد. این توجه باید هم راستا با سیاست‌های مدیریت شهری پیش برود. در این صورت است که می‌توان ادعا کرد حوادث رانندگی در یک محله به حداقل یا حداکثر خود خواهد رسید. تا زمان فراهم آمدن این شرایط ایده‌آل، بهتر است شهروندان با استفاده از پل‌های عابرپیاده به حفظ جان خود کمک کنند.»