همشهری آنلاین_ ثریا روزبهانی: حدود 13 سال از اجرای این طرح در این منطقه می‌گذرد. برای اطلاع از وضعیت و تعداد کنونی این توربین‌ها و هم‌چنین بررسی میزان استفاده از این انرژی پاک پیگیری‌هایی انجام دادیم. جست‌وجوها برای این گزارش مانند پیدا کردن سوزن در انباری پر از کاه بود. مسئولان شهری، محیط‌زیست و کارشناسان مربوطه همگی متفق القول از نبود توربین‌های بادی در شهر تهران می‌گفتند و اخبار رسانه‌ها در سال 86 صحت این موضوع را تأیید می‌کرد، در نهایت اما امروز نه نشانی از توربین باقی است و نه کسی از سرنوشت این توربین‌ها خبری دارد. نتیجه این که منطقه 22 از انرژی بادی بی‌بهره‌است.
سوخت‌های فسیلی، منابع محدود انرژی هستند و مصرف بی‌رویه آنها علاوه بر تأثیر مخربش بر روی محیط‌زیست، روزی به پایان خواهد رسید. برای همین، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند راه‌حلی برای آشتی با طبیعت و داشتن سوختی همیشگی محسوب شود. باد، یکی از انرژی‌های تجدیدپذیر که صرفه اقتصادی این انرژی پاک، معیار دیگری برای انتخاب آن است.
- نصب دکل بادسنجی و توربین بادی
با توجه به رشد جمعیت و فعالیت اقتصادی متعدد در پهنه غرب پایتخت به‌ویژه منطقه 22 که از ساختمان‌های بلند مرتبه و آسمان خراش‌های بزرگ تشکیل شده و هم‌چنین ساکن شدن جمعیتی بالغ بر 400 هزار نفر در آینده ای نه چندان دور در این منطقه، استفاده از سوخت‌های پاک، در حفظ منابع طبیعی وکاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، نقش بسزایی دارد. به همین دلیل، تیرماه سال 1386 مراحل آماده‌سازی و نصب نخستین توربین بادی در منطقه 22 با مشارکت سازمان «انرژی‌های نو» و مرکز «مطالعات و تحقیقات محیط‌زیست و انرژی دانشگاه آزاد» آغاز و بر اساس این توافقنامه، عملیات نصب دکل «بادسنجی» در منطقه22 انجام شد. هم‌چنین سال 1395 خبر ساخت بزرگ‌ترین پارک انرژی‌های نو کشور در دریاچه «شهدای خلیج فارس»، سر و صدای زیادی به پا کرد و قرار بود به گفته «قاسم مولایی»، شهردار وقت منطقه، در این پارک به سبب شرایط مناسب جغرافیایی دریاچه، روی یکی از تپه‌های ورودی دریاچه، یک مجموعه توربین بادی و خورشیدی(هیبرید)، نصب و راه‌اندازی شود که قادر باشد طی روز از طریق صفحات خورشیدی و در شب و روزهای بادی از طریق توربین بادی، برق پاک محوطه فضای سبز ورودی دریاچه را تأمین کند. اما این کار هنوز اجرایی نشده است.
- ماجرای تولید برق خورشیدی وفروش آن
با همه وعده‌های انجام نشده در حوزه انرژی باد، اما منطقه 22 در استفاده از دیگر انرژی‌های نوین همچون انرژی خورشیدی، کارهای شاخصی را انجام داده است. « باباعلی»، مدیر اداره محیط‌زیست شهرداری منطقه 22، درباره این موضوع می‌گوید: «در سال‌های اخیر، مدیریت شهری منطقه 22 در زمینه استفاده از انرژی‌های نو با تخصیص اعتبار قابل ملاحظه ای از محل کدپروژه‌های زیست‌محیطی، همواره نگاه مثبت خود را به توسعه و ترویج فرهنگ استفاده از این مهم اثبات کرده است. گواه این مسئله، ساخت و راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی به ظرفیت 30کیلو وات در بوستان «آبشار»، نیروگاه 5/12کیلو واتی در ساختمان مرکزی منطقه، نیروگاه 10کیلو واتی در ساختمان شهرداری ناحیه یک و هم‌چنین ساخت و راه‌اندازی نیروگاه 5/2کیلو واتی با ظاهری زیبا به شکل گل «آفتابگردان» در محوطه باغ «راز هستی» است. » او در ادامه به فروش برق تولیدی اشاره می‌کند و می‌گوید: «قرار بود برق تولیدی که به‌صورت onـ grid به شبکه سراسری برق متصل است، تزریق و در قرارداد خرید تضمینی با شرکت توزیع نیروی برق به فروش برسد، اما اکنون روند فروش برق تولیدی به دلایل بسیار و وجود مصوبات مختلف، مسکوت مانده است. برای همین، با تزریق برق پاک به شبکه سراسری برق به میزان 855 مگاوات ساعت، سالانه صرفه‌جویی در سطح منطقه صورت می‌گیرد. در کنار ساخت این نیروگاه‌ها، 20 دستگاه آبگرمکن خورشیدی برای گرمایش آب در سرویس بهداشتی بوستان‌ها، ساختمان‌های اسکان کارگری، هم‌چنین سرای محله‌ها، تجهیز و نصب شده است. دستگاه «پمپ زمین گرمایی» در محل بوستان «شهریاران جوان» جنب ساختمان شهرداری ناحیه یک راه‌اندازی شد که با استفاده و انتقال گرما از اعماق زمین، قسمتی از انرژی مورد نیاز ساختمان سرای محله تأمین می‌شود. اکنون علاوه بر هماهنگی با اداره کل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با تمرکز بر حفظ، مراقبت و نگهداری از همه تجهیزات موجود برای جلوگیری از استهلاک و فرسودگی زودرس این تجهیزات، در تلاش هستیم تا در راستای استفاده از انرژی‌ها نو فرهنگسازی انجام شود. »
- راهکاری برای کاهش آلودگی هوا
انرژی بادی برخلاف بسیاری از روش‌ها، بدون استفاده از آب، برق تولید می‌کند و همین موضوع موجب می‌شود تا از آلودگی آب و کمبود انرژی به سبب خشکسالی، جلوگیری کند. هم‌چنین توربین‌های بادی برخلاف نیروگاه‌های مرسوم و حتی مزارع خورشیدی، فضای زیادی را اشغال نمی‌کنند و مردم می‌توانند به فعالیت‌های دیگر خود در مناطق اطراف توربین‌های بادی ادامه دهند. «داریوش گلعلیزاده»، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست، درباره استفاده از انرژی‌های نوین به‌ویژه توربین‌های بادی در شهر تهران و امکان توسعه آن می‌گوید: «اکنون از انرژی‌های نوین و تجدیدپذیر از جمله انرژی خورشیدی برای تأمین روشنایی و سیستم گرمایش در اغلب بوستان‌ها و چراغ‌های راهنمایی و رانندگی استفاده می‌شود، برای این امر قانون هم تصویب شده است. مصوبات این قانون، وزارت «نیرو» را مکلف کرده است سالانه بخشی از میزان سوددهی برق را به انرژی‌های تجزیه‌پذیر اختصاص دهد. ولی متأسفانه به دلایل مختلف، مانند صرف هزینه برای جایگزینی پروژه‌های تجزیه‌پذیر، تاکنون در این زمینه اقدامات شاخصی انجام نشده است. در حالی که در شهر تهران، ظرفیت‌های مناسبی برای استفاده از این انرژی‌ها از جمله انرژی خورشیدی و بادی وجود دارد. اکنون در کلان‌شهرهای کشور از جمله تهران با مشکل آلودگی هوا روبه‌رو هستیم. معمولاً این آلودگی هوا به سبب وارونگی هوا در فصل سرما اتفاق می‌افتاد و سوخت نامناسب و خودروهای غیراستاندارد به این موضوع دامن می‌زند. متأسفانه امسال در فصل بهار و تابستان هم کیفیت هوای شهر تهران در شرایط ناسالم و حساس قرار دارد. با توجه به شرایط کنونی باید میزان مصرف سوخت را پایین بیاوریم. استفاده از وسایل نقلیه کم مصرف و هم‌چنین کاهش میزان مصرف سوخت صنایع از سوخت‌های فسیلی، راهکاری برای فرار از این مشکل است. باید سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها از طریق انرژی‌های تجزیه‌پذیر تأمین شود. با انجام این کارها می‌توانیم بخش عمده ای از مشکل آلودگی هوا را برطرف کنیم. » در سال‌های اخیر، با توجه به مصوبات قانونی، اداره‌ها و نهادها مکلف هستند تا بخشی از انرژی‌های مصرفیشان را از محل انرژی تجزیه‌پذیر که بیش ترخورشیدی است، تأمین کنند.
- باد شهریار دیگر نمی‌وزد
انرژی‌های نوین همچون انرژی بادی، مصارف بسیاری دارد و یکی از مصارف این انرژی، تأمین برق و گرمای ساختمان‌ها است. اگر برای تأمین انرژی ساختمان از انرژی پاک باد استفاده شود به سبب قابلیت تولید برق با استفاده از چرخش توربین‌ها می‌توان به آسانی شاهد کاهش هزینه‌های مربوط به برق و حتی گاز ساختمان بود. این توربین‌ها با تولید برق ارزان برای ساختمان در همه ساعات روز موجب کاهش هزینه‌ها شده و می‌توانند برای مصارف گوناگون مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به اینکه باد «شهریار» از سمت غرب و از منطقه 22 وارد شهر تهران می‌شود، این منطقه می‌توان محل مناسبی برای نصب این توربین‌های بادی باشد. گلعلیزاده در این‌باره می‌گوید: «این توربین‌ها در نقاطی از کشور جانمایی و نصب می‌شوند که وزش باد و میزان سرعت در این نقاط به حد استاندارد برسد. بادی که از سمت غرب وارد شهر می‌شود از قدیم به باد شهریار، معروف بوده است. ولی اکنون این باد وجود ندارد. برای همین، در مرحله نخست باید بررسی کرد که آیا استفاده از توربین‌های بادی در این منطقه توجیه اقتصادی لازم را دارد یا خیر؟ چون اغلب این پروژه‌ها با مشارکت بخش خصوصی انجام می‌شود، باید توجیه اقتصادی و سودهی داشته باشد. » به باور کارشناسان محیط‌زیست، باد شهریار همانند دستگاه تهویه هوا برای استان تهران عمل می‌کند، بلند مرتبه‌سازی در منطقه ۲۲ یکی از عوامل مؤثر و مانع بزرگ در مسیر باد شهریار است که روند این امر می‌تواند کارایی این بخش مؤثر که تصفیه هوای ناسالم تهران را بر عهده دارد، از بین ببرد. برای همین، به کارگیری توربین‌های بادی برای استحصال انرژی باد و تبدیل آن به انرژی مکانیکی و الکتریکی در میزان کاهش مصرف انرژی در بخش مسکن، نقش اساسی را ایفا می‌کند. در واقع بررسی پتانسیل انرژی باد در پهنه غرب به‌ویژه منطقه 22، برای تولید برق یا سایر استفاده‌های دیگر، یکی از مهم‌ترین ارکان استفاده از انرژی باد است. به گفته مسئولان مرکز ملی هوا در این مناطق، اصطکاک هوا با آب نسبت به اصطکاک هوا با خشکی کمتر است و از طرفی، مناطقی که دارای باد مداوم و با سرعت بالای 8 گره یا 4متر بر ثانیه هستند می‌توان از توربین‌های بادی برای مصارف گوناگون استفاده کنند.
- ضرورت راه‌اندازی انرژی‌های نو
بلندمرتبه‌سازی و توسعه آپارتمان در ارتفاع، محصول رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی است که در منطقه22 نسبت به سایر مناطق پایتخت، شدت و اوج بیشتری دارد. برای همین، در زمینه استفاده از انرژی‌های نوین باید فرهنگسازی گسترده و سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام شود. گلعلیزاده، از لزوم اجرای این طرح در حد کلان یاد می‌کند و می‌گوید: «دولت برای سرمایه‌گذار در این زمینه سیاستگذاری می‌کند. این سرمایه‌گذاری و سیاست‌های اجرای‌اش در ابعاد کوچک مقیاس است. برای مثال استفاده از آبگرمکن برقی با انرژی خورشیدی که برق آن از طریق نصب پنل‌های خورشیدی بر روی پشت‌بام خانه شهروندان تولید شده است. هرچند که این اقدام در مدیریت مصرف و استفاده از انرژی‌های نوین گام مؤثری است، اما برای عملیاتی شدن این طرح، متولیان کار باید، اجرای اصولی آن را بر عهده گیرد و برای راه‌اندازی مجموعه ای از انرژی‌های نو سرمایه‌گذاری کنند.