همشهری آنلاین_ مژگان مهرابی: روز به روز هم بیشتر می‌شود به گونه‌ای که طبق تحقیقات کارشناسان بهداشت و درمان هر ۱۰ دقیقه یک ایرانی به بیماری کرونا مبتلا می‌شود. ابتدای امر فقط سرفه خشک و تنگی نفس از علائمش بود و حالا هر علامتی می‌تواند خبر از ابتلا به کرونا بدهد. هرچه هست تهران در وضعیت بحرانی قرار دارد. وضعیت قرمز. بدتر از آن خبری است که اخیراً در رسانه‌ها منشر شد و اینکه مناطق ۴ و ۱۴ با بیشترین میزان شیوع بیماری کرونا مواجه هستند. چرایی بحرانی بودن تهران خیلی عجیب نیست چون به‌عنوان پایتخت اداره‌ها و نهادهای زیادی را در خود جای داده و جمعیتش بیش از دیگر شهرهای کشور است. اما در مورد مناطق ۱۴ و ۴ باید گفت، این موضوع نیاز به بررسی و تحقیق دارد. از این‌رو موضوع بحران کرونا در مناطق ۴ و ۱۴ را از دیدگاه پزشکان و کارشناسان سلامت مناطق مذکور بررسی کردیم
- رتبه اول از آن محله تهرانپارس است
منطقه ۴ در بین مناطق ۲۲گانه، رتبه اول را به خود اختصاص داده البته نه برای کسب موفقیت، بلکه برای ابتلا به شیوع بیماری کرونا. آمار دیگری که از ستاد مقابله با کرونا به دست آمده شیوع چشمگیر این بیماری در محله تهرانپارس است. وسعت زیاد و جمعیت فراوانی که این منطقه در خود جای داده می‌تواند یکی از دلایل شیوع کرونا باشد اما وقتی این موضوع بررسی می‌شود و اینکه منطقه ۴ تنها منطقه پرجمعیت و وسیع تهران نیست، علامت سؤالی در ذهن ایجاد می‌شود که چرا این منطقه در صدر قرار گرفته است؟
زهرا علی اکبری، مدیر اداره سلامت منطقه ۴ در این‌باره می‌گوید: «منطقه ۴ وسعت زیادی دارد و نزدیک به یک میلیون نفر جمعیت را در خود جای داده است. وجود ۳ مجتمع قضایی در حکیمیه، میدان هروی و فلکه چهارم تهرانپارس، بورس پوشاک و کیف و کفش در تهرانپاس، بازار مبل در دلاوران و شمیران نو، مرکز خرید و فروش خودرو در حکیمیه، مرکز شماره‌گذاری در خیابان اتحاد، تعمیرگاه‌ها در خیابان وفادار و استخر و بالای هنگام باعث شده روزانه بیش از ۲ میلیون نفر، علاوه بر ساکنان محله برای کار یا خرید به این محدوده شهری رفت‌وآمد کنند همچنین این منطقه در مرز بین شهرهای شمالی و لواسان قرار گرفته و از سوی دیگر در همسایگی شهرهای حاشیه‌ای تهران است. از این‌رو مسافران زیادی به منطقه ۴ تردد می‌کنند. » اما نکته دیگری که علی اکبری به آن اشاره می‌کند، تنوع اقتصادی و فرهنگی محله‌های این منطقه است که دلیل دیگری برای شیوع کرونا شده است. او ادامه می‌دهد: «محله‌های خاک‌سفید، شمیران‌نو و گلشن از محله‌های کم برخوردار این منطقه هستند و نکات بهداشتی در این محله‌ها کمتر رعایت می‌شود. »
- رعایت نکردن بهداشت در محله‌های کم برخوردار
دکتر «بهمن قدسی» پزشک درمانگاه ۱۴ معصوم، دلیل شیوع بالای کرونا در منطقه ۴ را مهاجرپذیر بودن آن می‌داند و می‌گوید: «شهروندان زیادی از شهرها و روستاهای حاشیه تهران برای کار یا زندگی به منطقه ۴ رفت‌وآمد می‌کنند. علاوه بر آن به دلیل ارزان بودن قیمت اجاره‌ها افراد کم درآمد و ضعیف در محله‌های کم برخوردار ساکن هستند و چون درآمد مناسبی ندارند لذا وسایلی که برای بهداشت نیاز است مثل ماسک، مواد ضدعفونی را آن‌طور که باید نمی‌توانند تهیه کنند. اغلب دستفروش یا کارگر هستند و به‌صورت پنهانی یا علنی کسب و کار خود را انجام می‌دهند. این افراد می‌توانند ناقلان خوبی برای بیماری کرونا باشند. » دکتر قدسی در ادامه به جدی نگرفتن بیماری از سوی برخی شهروندان منطقه ۴ اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «اغلب تصور می‌کنند این اتفاق برای آنها نمی‌افتد یا به دلیل نبود آگاهی علائم بیماری‌ها خیلی توجه نمی‌کنند. بیماران زیادی به درمانگاه چهارده معصوم(ع) مراجعه می‌کنند ولی تعداد انگشت‌شماری از آنها ماسک می‌زنند. » او یکی دیگر از دلایل شیوع بیماری کرونا در منطقه ۴ را بازارهای متعددی که در این محدوده وجود دارد می‌داند.
- بازار عیدانه متهم اصلی شیوع کرونا در منطقه ۴
دکتر«فاطمه حسن نیا» پزشک عمومی درمانگاه مهر تهرانپارس است. او با قاطعیت، یکی از دلایل شیوع بالای بیماری کرونا در منطقه ۴ را وجود بازار عیدانه‌ای می‌داند که در اسفند ماه سال گذشته در محله تهرانپارس برپا شد. او برای گفته‌اش دلیل می‌آورد: «هر ساله بازار بهاری بین فلکه دوم تا سوم برگزار می‌شود. جالب اینکه امسال با توجه به تأکید زیاد مسئولان بهداشت و درمان و بسته شدن خیلی از اصناف این بازار باز بود. دستفروش‌ها با فاصله کم از هم بساط کرده بودند. جمعیت چشمگیری از شهروندان بدون رعایت فاصله اجتماعی در کنار هم قرار داشتند. متأسفانه هیچ نهاد یا سازمانی فعالیت دستفروش‌های این بازار را ممنوع نکرد. همین حجم جمعیت می‌تواند تعداد زیادی از شهروندان را آلوده کند. » او با بیان اینکه بیماری کرونا به‌صورت شاخه‌ای منتقل شده و یک فرد بیمار می‌تواند تعداد زیادی از افراد را مبتلا کند، ادامه می‌دهد: «مکان دیگری که می‌تواند عامل عمده انتقال ویروس کرونا باشد، فروشگاه‌های زنجیره‌ای است که تعداد آنها در منطقه ۴ کم نیست. من بارها فروشگاه رفاه فلکه دوم تهرانپارس را دیده‌ام که هنگام حراجستون چه حجمی از جمعیت به آنجا مراجعه می‌کنند و متأسفانه اغلب بدون ماسک و دستکش هستند. » به گفته این پزشک اغلب بیماران وقتی ملزم به انجام آزمایش برای بیماری کرونا می‌شوند، موضع گرفته و با کادر درمانی برخورد می‌کنند.
او می‌گوید: «بارها شده به فرد تذکر می‌دهیم که مشکوک است اما جدی نمی‌گیرد. بعضی هم گله می‌کنند که آزمایش داده‌اند ولی به رغم پرداخت ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان آزمایشگاه به آنها گفته جواب آزمایش‌شان درست نیست و باید اسکن بدهند. من تأکید می‌کنم تست سرولوژی سندیتی برای تشخیص کرونا ندارد. ما معمولاً بعد از گرفتن شرح حال بیمار به او تست PCR و اسکن از ریه را سفارش می‌کنیم. کرونا خود را با علائم مختلف نشان می‌دهد. تاول‌هایی که انتهای حلق دیده می‌شود یا عفونت یکطرفه گوش می‌تواند زمینه ابتلا به کرونا باشد. حتی داشتیم جوانی که با حمله قلبی از دنیا رفته و مشخص شده ویروس قلب او را گرفتار کرده است. » این پزشک هم‌محله‌ای توصیه می‌کند چه خوب که شهروندان اخبار رسانه‌ها را مرتب دنبال کنند و آگاهی خود را بالا ببرند.
- کرونا برای شهروندان عادی شده است
به اعتقاد دکتر «سمیه بروجردی» درباره دلایلی که می‌تواند آمار شیوع کرونا را در منطقه ۱۴ بالا برده باشد نمی‌توان با قطعیت صحبت کرد. او یکی از عواملی که باعث افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در این منطقه شده را بافت سنتی منطقه می‌داند. او می‌گوید: «این منطقه بافت سنتی دارد. ضعف اقتصادی سبب شده برخی زنان سرپرست خانوار سکان زندگی را به دست گرفته و برای کار یا دستفروشی بیرون از منزل بیایند. گاها در مترو فعالیت می‌کنند. از سوی دیگر اهالی منطقه ۱۴ نگاه خاصی دارند و برای همین دید و بازدیدها در این منطقه شاید به‌طور جدی کم نشده باشد. دیگر اینکه این موضوع برای شهروندان عادی شده است. اما نکته مهمی که بروجردی به آن اشاره می‌کند، دیدن نیمه پر لیوان است. او می‌گوید: «منطقه ۱۴ در مورد مبارزه با کرونا رتبه اول را در بین دیگر مناطق از آن خود کرده و می‌توان گفت مسئولان خیلی جدی به این موضوع پرداخته‌اند. با افزایش آگاهی شهروندان آنها ترغیب شده‌اند برای انجام آزمایش به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند و همین امر می‌تواند آمار مبتلایان را افزایش دهد. »
- رفت و آمد زیاد شهروندان به نهادهای دولتی
«لیلا اسمی» مدیر اداره سلامت منطقه ۱۴ درباره چرایی شیوع کرونا در این منطقه به نکات قابل توجهی شاره می‌کند. او می‌گوید: «منطقه ۱۴، بافت متراکمی دارد و همین می‌تواند دلیلی بر شیوع کرونا باشد. برای بررسی علت این موضوع بارها با کارشناسان مرکز بهداشت شرق رایزنی کرده ولی متأسفانه پاسخ درستی دریافت نکرده‌ام. او در ادامه می‌گوید: «در محله حسین‌آباد دولاب دادگستری، دادگاه خانواده، اداره پست، اداره ثبت احوال و دانشگاه و بازار گل واقع شده است. همین بس که روزانه جمعیت زیادی از شهروندان از اقصی نقاط تهران برای انجام کار یا خرید به منطقه ۱۴ بیایند و باعث انتقال ویروس کرونا شوند. شما تصور کنید یک محله چقدر می‌تواند ناقل بیماری باشد. غیر از آن بازار پوشاک در خیابان پیروزی و بورس موتورفروشی در خیابان ۱۷ شهریور واقع شده است. البته حضور کارتن‌خواب‌هایی که در زمین‌های بی‌دفاع شهری زندگی می‌کنند هم می‌تواند مزید بر علت باشد. »
- منطقه ۱۴ مهاجرپذیر است
دکتر «علی آغاسی» رئیس درمانگاه ابن الرضا(ع) معتقد است هر جا کلونی داشته باشیم و بهداشت صورت نگیرد آنجا می‌تواند شیوع کرونا بیشتر باشد. او می‌گوید: «در منطقه ۱۴ بافت فرسوده داریم باز شدن مساجد و تالارها و اماکن عمومی خود به این امر دامن می‌زند. جلو بستنی‌فروشی‌ها و چلوکبابی‌ها شهروندان را می‌بینیم که ایستاده‌اند. خوب این نشان‌دهنده این است که تصور می‌کنند بیماری کمرنگ شده است. مثل کمربند ایمنی که تا اجباری نشد کمتر کسی این کار را می‌کرد. وجود بازارهای خرید در خیابان پیروزی، اغذیه‌فروشی‌ها خود دلیل دیگری است. ای کاش در تبلیغاتی که در تلویزیون درباره خرید مواد غذایی نشان می‌دهند این تبلیغ با ماسک باشد. شما به فروشگاه‌ها بروید می‌بینید که تعداد انگشت‌شماری ماسک زده‌اند. » به گفته این پزشک، منطقه ۱۴ شلوغ و پر تراکم و مهاجرپذیر است.
- ایستگاه مترو، مکانی مناسب برای انتقال ویروس کرونا
دکتر «سید احمد آل داود» تراکم بالای جمعیت در منطقه ۱۴ را از عوامل شیوع بیماری کرونا می‌داند. انگشت اتهام او به سمت وسایل نقلیه عمومی است و می‌گوید: «ایستگاه مترو مکان شایعی برای انتقال کروناست. ۳ خط مترو از منطقه ۴ می‌گذرد و غیر از آن خطوط اتوبوسرانی آن قابل توجه است. وسایل نقلیه در این منطقه معمولاً دیر به دیر می‌آید و همیشه مملو از جمعیت است. صندلی‌ها باید یکی در میان باشد که متأسفانه کسی رعایت نمی‌کند. منطقه ۱۴ مرز بین شرق تهران و بازار است. افراد زیادی برای رفتن به بازار از منطقه ۱۴ عبور می‌کنند. از این‌رو شانس ابتلا به کرونا را افزایش می‌دهند. در بافت متراکم منطقه مثل خیابان شکوفه تعداد زیادی فروشگاه زنجیره‌ای وجود دارد که در فاصله نزدیک از هم قرار دارند. خیابان پیروزی گله به گله اغذیه‌فروشی و فست‌فودی است. فاصله‌گذاری اجتماعی باید رعایت شود که در تهران به ۱۱درصد کاهش یافته است. بازشدن مغازه‌ها این پیام را به شهروندان القا کرده که شهر و منطقه به حالت عادی برگشته است؛ در صورتی که این‌طور نیست. »
- زدن ماسک، راه‌حل مناسب و کم هزینه
دکتر«مهرناز رسولی‌نژاد» فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی، کرونا را یک بیماری تنفسی می‌داند و معتقد است تماس با قطرات تنفسی ناشی از سرفه، عطسه، صحبت کردن، خندیدن می‌تواند باعث انتقال بیماری شود. او می‌گوید: «کرونا الان تبدیل به یک بحران شده و با آمدن فصل سرما، ما شیوع سرماخوردگی و آنفلوآنزا را هم داریم. بنابراین تنها راه ایمن ماندن از بیماری کرونا این است که بهداشت را به خوبی رعایت کنیم. این امر در مورد افراد سالم و بیمار فرقی نمی‌کند. زدن ماسک ضروری‌ترین اقدامی است که برای جلوگیری از ابتلا به کرونا می‌توان گفت. » او معتقد است یکی از دلایلی که بیماری کرونا در جامعه ما روند رو به رشدی گرفته رعایت نکردن بعضی از شهروندان است. او می‌گوید: «وقتی مسئولان درباره زدن ماسک توضیح می‌دهند بعضی‌ها تصور می‌کنند بدنشان مقاوم است و به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. بارها دیدم که شهروندان سوار بر وسایل نقلیه عمومی ماسک نمی‌زنند یا در پارک هستند و رعایت نکات بهداشتی را نمی‌کنند. » به گفته این پزشک شستن دست‌ها با آب و صابون یا محلول الکل‌دار نکته دیگری است که شهروندان باید رعابت کنند. عطسه یا سرفه باید در آستین باشد. اما نکته مهم اینکه مردم به جای شستن دست‌ها از دستکش استفاده می‌کنند و این دستکش آلوده را به همه جا می‌زنند. و دیده شده که اسپری الکل را به دستکش می‌زنند. این امر هیچ کمکی به ایمن شدن از بیماری نمی‌کند. او دستکش را عامل انتقال بیماری می‌داند. و متذکر می‌شود مردم باید آگاهی خود را بالا ببرند. خوردن زنجبیل و لیمو هم نمی‌تواند کمکی به مبتلا نشدن کند.