همشهری آنلاین- مژگان مهرابی: باورش سخت است، اما اتفاق افتاد. هیچ‌کدام از ما پایتخت‌نشین‌ها تصور نمی‌کردیم روزی برسد، تهران از هیاهو بیفتد و عاری از رهگذر شود. ویروس ناشناخته که منشأ آن خارج از مرزهای کشورمان بود، توانست نظم زندگی روزمره ما را برهم بزند و بیشتر شهرنشینان را خانه‌نشین کند. حضور این موجود مزاحم آنقدر غیرمنتظره بود که در روزهای اول تعداد زیادی از شهرهای کشورمان را گرفتار کرد و بیشتر از همه تهران بود که به دلیل حجم بالای جمعیت یا شاید هم رفت‌وآمد زیاد درگیر این معضل شد. اما نکته حائز اهمیت این است که شیوع کرونا در همه مناطق شهر به یک اندازه نیست و در این میان محله‌هایی که بافت فرسوده بیشتری دارند و یا شلوغ‌تر هستند روزهای بحرانی‌تری را پشت سر می‌گذارند. مصداق این ادعا، مناطقی است که در پهنه شرقی پایتخت قرار دارد. از آنجا که این محدوده دروازه ورودی شهرهای شمالی و شرقی کشور محسوب می‌شود برای آلودگی به ویروس کرونا مستعدتر هستند. به رغم تلاش بی‌وقفه پزشکان و کارشناسان حوزه بهداشت برای مبارزه با کرونا، تاکنون درمان خاصی برای این بیماری پیدا نشده و آنچه برای کنترل این بیماری مرتب توصیه می‌شود، اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و قرنطینه خانگی است. اینکه طرح‌های یادشده تا چه اندازه، توانسته بیماری کرونا را در پهنه شرق کنترل کند سؤالی است که با مسئولان ستاد مبارزه با کرونا در میان گذاشتیم.
رضا کرامتی رابط شورایاری منطقه 4
- بحران کرونا در محله‌های کم‌برخوردار
منطقه 4 به دلیل موقعیت جغرافیایی، پر رفت و آمدترین و شلوغ‌ترین منطقه پهنه شرق به شمار می‌آید. قرار گرفتن بازار مبل در محله‌های شمیران‌نو و اوقاف و همچنین تعمیرگاه‌های خودرو در محدوده ناحیه 6 به‌ویژه خیابان وفادار باعث شده این روزها که شهر در حالت سکون به سر می‌برد، محله‌های یادشده همچنان شلوغ و پر رفت‌وآمد باشند. نکته دیگر وجود ایستگاه مترو فرهنگسراست که هر روز حجم زیادی از مسافران حاشیه تهران را روانه پایتخت می‌کند. «رضا کرامتی» رابط شورایاری منطقه 4 در این‌باره می‌گوید: «ایستگاه مترو فرهنگسرا پای بسیاری از شهروندان شهرهای بومهن، رودهن، پردیس و گیلاوند را به منطقه 4 باز کرده است. فعالیت تعداد زیادی از تاکسی‌های خطی در این مکان هم خود عامل دیگری برای ایجاد بحران در منطقه است.» او در ادامه با اشاره به مستعد بودن پایانه‌های علم و صنعت و رسالت برای شیوع بیماری کرونا می‌گوید: «در پایانه علم صنعت سامانه تندروی خط پایانه بیهقی و خاوران وجود دارد. همچنین تاکسی‌هایی که مقصدشان لواسانات است. مسافران زیادی هر روز به این پایانه رفت‌وآمد می‌کنند و می‌توانند هر کدامشان ناقل بیماری باشند. یا پایانه رسالت که تاکسی‌های زیادی برای مسیر غرب و شرق تهران دارد.» کرامتی می‌گوید: «فاصله اجتماعی را 2متر تعیین کرده‌اند، اما آیا مسافران در اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها یا در صف نانوایی‌ها، بانک‌ها یا بازارتره‌بار با چنین فاصله‌ای کنار هم هستند؟ با چنین شرایطی نمی‌توان آن‌طور که باید طرح فاصله‌گذاری اجتماعی را در شهر اجرایی کرد.»
- مغازه‌هایی که باز هستند
پاساژها و مراکز تجاری مهمی در منطقه 4 وجود دارد که اغلب‌شان تعطیل‌اند. اما متأسفانه همه اصناف خرده فروش خیابان حجربن عدی باز بوده و فعالیت می‌کنند. کرامتی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «برخی از اهالی محله‌های ناحیه 7 مثل اوقاف، شمیران‌نو و قاسم‌آباد ده نارمک به دلیل مشکل معیشتی آن‌طور که باید مسائل ایمنی و بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و همین موضوع می‌تواند شیوع کرونا را در این محله‌ها بحرانی‌تر کند. ما نمی‌توانیم مردم را مقصر بدانیم چون اغلب آنها قشر کم درآمد هستند و ناگزیر برای کسب درآمد، طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و قرنطینه خانگی را جدی نمی‌گیرند. با این وصف شورایاری با همکاری مردم و مدیران شهری توانسته به‌طور چشمگیری این بیماری را در منطقه 4 کنترل کند.» او در ادامه به ضدعفونی معابر، پایانه‌ها و فروشگاه‌ها اشاره می‌کند. به باور این معتمد محله، طرح فاصله‌گذاری اجتماعی زمانی محقق می‌شود که همه مردم برای سلامتی خود ارزش قائل بوده و توصیه‌های بهداشتی را جدی بگیرند.
محسن حدادیان، رابط شورایاری منطقه 8
- محله هفت‌حوض دوره سکون را می‌گذراند
منطقه 8 نسبت به دیگر مناطق پهنه شرق از وسعت کمتری برخوردار است، از این‌رو جمعیت کمتری را در خود جای داده است. اغلب خیابان‌های آن عریض و فقط در بعضی از محله‌ها مثل وحیدیه، مجیدیه و لشکر که بافت متراکم‌تری دارند، معابر از عرض کمتری برخوردارند. به گفته «محسن حدادیان» رابط شورایاری منطقه، تکه هشتم پایتخت در خصوص مبارزه با بیماری کرونا شرایط مطلوبی دارد. او دلیل وضعیت آرام منطقه را رعایت شهروندان و همکاری‌شان با ستاد مبارزه با کرونا می‌داند. «اغلب سکنه منطقه 8 کارمند هستند و از نظر معیشتی در حد متوسطی قرار دارند. یکدیگر را خوب می‌شناسند و برای یاری هم از هیچ‌کاری مضایقه نمی‌کنند و خودشان به هم آموزش می‌دهند.» به گفته این معتمد محلی، محدوده محله هفت‌حوض که بافت تجاری منطقه محسوب می‌شود در حال حاضر دوره سکون خود را سپری می‌کند. همه پاساژها و مغازه‌ها تعطیل هستند و همین باعث شده شهروندان برای خرید از دیگر مناطق و محله‌ها به اینجا نیایند.
- سبلان، تنها محله شلوغ منطقه 8
اهالی منطقه 8 خیلی خوب فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت می‌کنند. جلو نانوایی یا سوپرماکتی‌ها یا دیگر مغازه‌هایی که مواد غذایی عرضه می‌کنند به فواصل یک تا 2 متری می‌ایستند. بدون اینکه علامت‌گذاری انجام شده باشد. حدادیان این مسئله را یادآوری و تأکید می‌کند: «این کارشان خودجوش است و اگر کسی رعایت نکند به او تذکر می‌دهند. البته این موضوع در محله وحیدیه کمتر رعایت می‌شود چون در این محله اغلب خانه‌ها کوچک و ریزدانه و پرجمعیت است. با این حال نیروی جهادی و شورایارها هر روز با خودرو و کوله معابر و سطوح منطقه، ایستگاه‌های اتوبوس، پارک‌ها را گندزدایی می‌کنند.» حدادیان معتقد است، اگرچه به دلیل عبور خط 2 مترو و همچنین سامانه پر مسافر انقلاب‌ـ تهرانپارس از خیابان دماوند، مسافران زیادی از محدوده منطقه 8 رد می‌شوند، اما این مهم نتوانسته سلامت اهالی را به خطر بیندازد. او دلیل این اتفاق را افزایش آگاهی شهروندان منطقه 8 می‌داندو معتقد است تنها محله شلوغ منطقه سبلان است که صبح‌ها بارترافیکی سنگینی را تحمل می‌کند. که البته این موضوع بحرانی را در منطقه ایجاد نمی‌کند.»
مرتضی احمدلو دبیر شورایاری محله زاهد گیلانی / منطقه 13
- یک بام و دو هوا در پازل سیزدهم شهر
منطقه 13 دروازه ورودی شرق پایتخت محسوب می‌شود و به دلیل وجود پادگان‌های زیادی که در خود جای داده و وجود 2 روستای سرخه‌حصار و ترکمن ده در حریم خود، باعث شده از موقعیت ویژه‌ای برخوردار باشد. شورایاران، مدیران شهری و نیروهای جهادی این منطقه هم مانند دیگر مناطق پهنه شرق همه توان خود را به کار گرفته و برای حفظ سلامت شهروندان، جای جای سطح محله‌ها و معابر را گندزدایی می‌کنند. اما نکته حائز اهمیت وجود بعضی از محله‌هاست که به رغم تلاش جهادگران سلامت هنوز فاصله اجتماعی در آنها به‌طور کامل اجرا نمی‌شود. مصداق بارز آن بازارتره‌بار شهرستانی است که در خیابان مرتجایی قرار دارد. «مرتضی احمدلو» دبیر شورایاری محله زاهدگیلانی، در این‌باره می‌گوید: «محله‌هایی که در محدوده ناحیه یک قرار دارند به دلیل بافت متراکم‌شان با مشکلاتی مواجه هستند. به‌خصوص محدوده میدان امام حسین(ع) که به جز فروشگاه‌های پوشاک همه مغازه‌هایشان باز است. شب‌ها بعد از ساعت 8 دستفروش‌ها بساط کرده و اجناس نو و کهنه خود را به مشتریان عرضه می‌کنند. بساط‌گسترها به راحتی در این محدوده فعالیت می‌کنند بدون اینکه توجهی به تذکرهای اداره ساماندهی منطقه داشته باشند. اغلب کاسبان بازار شهرستانی طایفه‌ای هستند و حتی در روزهای تعطیل هم کار می‌کنند.»
- تعطیلی بورس پوشاک در محله نیروی هوایی
بیمارستان‌های بوعلی و فجر در منطقه 8 این روزها پذیرای بیماران کرونایی است و این مسئله شرایط خاصی را در این محدوده ایجاد کرده و نیروهای جهادی مسجد فخریه و خیریه ابن رضا(ع) مرتب برای کادر درمانی آنها آب میوه و مواد خوراکی تهیه کرده و به دستشان می‌رسانند. احمدلو با اشاره به این موضوع، درباره سایر ویژگی‌های این منطقه می‌گوید: «نانوایی‌های مدرن و به روز خودشان رعایت می‌کنند و جلو آنها را با اشل قرمز رنگ علامت‌گذاری کرده‌ایم. مردم هم همکاری می‌کنند. اما نانوایی‌های قدیمی به‌خصوص آنهایی که در کوچه‌پسکوچه‌های محله‌های فرسوده قرار دارند خیلی به رعایت بهداشت اهمیتی نمی‌دهند و شهروندان هم نه خود رعایت کرده و نه اعتراض می‌کنند.» موضوع حائز اهمیت دیگری که احمدلو به آن اشاره می‌کند، خیابان پیروزی است که بیشترین مراکز خرید را در خود جای داده است. به‌ویژه چهارراه کوکاکولا و خیابان اول نیروی هوایی که بورس پوشاک و مانتوفروشی هستند. او با اشاره به اینکه همه این مراکز تعطیل هستند، می‌گوید: «شهروندان منطقه 13 خیلی خوب با نیروهای جهادی و شورایاری همکاری می‌کنند.»
- ضد عفونی فضاهای روستایی حریم منطقه 13
ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود، منطقه 13در حاشیه خود بخش‌هایی هم با عنوان حریم دارد. روستاهای سرخه‌حصار و ترکمن ده در حریم منطقه واقع شده و بر خلاف دیگر محله‌های پازل سیزدهم شهر، از داشتن کمترین امکانات شهری بی‌بهره‌اند. از این‌رو نمی‌توان انتظار داشت در چنین شرایطی اهالی روستاها آن‌طور که باید بهداشت یا فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنند. احمدلو می‌گوید: «اغلب سکنه روستاها برای کار به تهران می‌آیند و در طول روز بین روستا و مناطق شهری رفت‌وآمد می‌کنند. چندبار فضای روستا و معابر آن را ضدعفونی کرده‌ایم. در ترکمن ده مقبره امامزاده عبدالله(ع) واقع شده که البته این روزها تعطیل است.»
علی زیاری دبیر ستاد بحران منطقه 14
- محله حسین‌آباد دولاب را تعطیل کردیم
دورتادور منطقه 14 شریان‌های پر تردد قرار گرفته و روزانه حجم زیادی از مسافران گذرشان به اینجا می‌افتد. از سوی دیگر وجود دادگستری، دادگاه خانواده، بازارگل شهید محلاتی، دانشگاه آزاد و اداره‌های پست و ثبت احوال که همه آنها در محله حسین‌آباد دولاب قرار دارد خود موضوع دیگری است که پای بسیاری از شهروندان را از راه‌های دور و نزدیک به این منطقه باز می‌کند. «علی زیاری» رئیس ستاد بحران منطقه 14 می‌گوید برای کنترل بیماری کرونا و حفظ سلامت شهروندان اقداماتی انجام شده است: «با دستور رضا عباسی شهردار منطقه، ستاد بحران منطقه به قرارگاه مرکزی مبارزه با کرونا تبدیل شده است. در گام اول بازارگل شهید محلاتی که شلوغ‌ترین بازار منطقه به شمار می‌آید را تعطیل کرده‌ایم. بعد از آن همه مراکز پررفت و آمد مثل دادگاه خانواده و دادگستری تعطیل شد. البته این 2 مکان در هفته اول اردیبهشت ماه با رعایت نکات بهداشتی فعالیت خود را از سر گرفته‌اند.» از دیگر اقدامات منطقه 14 به جز ضدعفونی کردن محله‌ها و معابر، گندزدایی کلانتری و بیمارستان بعثت است. زیاری ادامه می‌دهد: «هر کدام از دبیران شورایاری اداره امور محله خود را عهده‌دار شده و برای حفظ سلامت اهالی فعالیت می‌کنند. با کمک آنها تجهیزات ضدعفونی بین خانواده‌های نیازمند توزیع شده و جلو نانوایی‌ها برای اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی نشانه‌گذاری شده است.»
- کمترین فاصله‌گذاری اجتماعی در محله شیوا
در محله گذرپایین دولاب یکی از نانوایی‌ها از خود خلاقیت به خرج داده و به مشتری‌ها قبض می‌دهد تا هرکدام از آنها با توجه به شماره‌شان به جلو نانوایی بروند. در بین محله‌های منطقه 14، در محله شیوا کمتر فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت می‌شود. «محمد شاهانی» دبیر شورایاری محله شیوا می‌گوید: «شیوا محله‌ای قدیمی و سنتی است با خانه‌های کوچک و مردمی که از نظر معیشتی ضعیف هستند. نرخ پایین خانه در این محله باعث شده افراد غیربومی بیشتر از شهرهای شرقی ایران در اینجا ساکن شوند. ببیشترشان یا روزمزد هستند یا کارگر و خیلی از آنها برای کسب روزی دستفروشی می‌کنند. علاوه بر آن بیشتر مغازه‌های محله شیوا در هر صنفی باز هستند و فعالیت می‌کنند. هرکدام از اینها می‌تواند ناقل باشد. با این وصف سعی کرده‌ایم با آموزش چهره به چهره شهروندان را از راه‌های ابتلا به بیماری کرونا آگاه کنیم.» موضوع دیگر وسعت زیاد فضای بی‌دفاع شهری در محله حسین‌آباد دولاب است که باعث حضور کارتن‌خواب‌ها در منطقه شده است. نیروهای جهادی و شورایارها به جای راندن این قشر آسیب دیده از محله، با ایجاد ایستگاه صلواتی «همای رحمت» آنها را زیر چتر حمایتی خود گرفته‌اند. در کنار توزیع غذا، به آنها مواد ضدعفونی‌کننده اهدا می‌شود.
قاسم حسین‌زاده رابط شورایاری منطقه 15
- فرهنگسازی برای اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی
منطقه 15 با حسب حریم آن وسعت قابل توجهی از پهنه شرق را فرا گرفته است. این منطقه دروازه تردد شهروندان به شهرهای ورامین، قرچک، پاکدشت و شهرهای شرقی کشور است. از این‌رو روزانه حجم زیادی از مسافران را پذیراست. «قاسم حسین‌زاده» رابط شورایاری منطقه 15 می‌گوید: «در نخستین گام با توجه به موقعیت منطقه 15 سعی کردیم سطح آگاهی شهروندان را بالا ببریم. بهترین راه فرهنگسازی بود. از این‌رو مدیران محله دست به کار شده و با آموزش‌های چهره به چهره اهالی را از راه‌های انتقال بیماری آگاه کردند. سپس کارگروه سلامت را تشکیل دادیم و از پزشکان و کارشناسان حوزه بهداشت کمک گرفتیم. جای تشکر دارد که شهروندان و کاسبان در این راه ما را یاری کردند. در روزهای اول قرنطینه خانگی و اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، چند خودرو پلیس امنیت در خیابان بیستم افسریه که مرکز خرید شرق تهران است قرار دادیم. کاسبان همکاری کرده و هیچ‌کدام مغازه‌شان را باز نکردند.» او متذکر می‌شود که حتی محله‌هایی که در بافت فرسوده قرار دارند هم به خوبی رعایت می‌کنند. «بختیار دین پرور» دبیر شورایاری محله کیانشهر شمالی هم می‌گوید: «مسئولان این امر همواره پای کار بودند و مردم هم همراهی کردند. اهالی این محله بیشتر کامیون‌دار هستند یا در کارخانه کار می‌کنند. بنابراین به جز مغازه‌های اغذیه‌فروشی اهالی ضرورتی نمی‌بینند در سطح شهر حضور پیدا کنند.»
- شوش حال خوبی ندارد!
«نادر مهربانی» معتمد محله شوش نظر دیگری دارد و از بی‌نظمی در محله‌اش گله‌مند است. می‌گوید: «اهالی این محله به هیچ‌وجه رعایت نمی‌کنند. به‌خصوص خیابان رجب‌نیا که به خیابان شهرزاد شهره است. از رستوران تا بلورفروشی و مغازه‌های تعمیرات خودرو باز هستند. وانتی‌های سدمعبر با مخدوش کردن پلاک خود کنار خیابان توقف می‌کنند. از سوی دیگر حضور معتادان چون گذشته در محله شوش زیاد است و کلنی آنها می‌تواند سلامت تک تک افراد این محله را به خطر بیندازد. حسین‌زاده می‌افزاید: «حق با اهالی محله شوش است. متأسفانه خیابان شهرزاد از قدیم پاتوق دستفروش‌ها و وانتی‌ها بوده است. البته مدیریت شهری منطقه چندین بار برای جمع‌آوری آنها اقدام کرده اما آن‌چنان موفق نبوده است. قشر این محله کم درآمد هستند و کسب روزی‌شان از این راه است.» به اعتقاد این معتمد محله، بیشتر از همه فاصله‌گذاری اجتماعی بایددر وسایل نقلیه عمومی است جدی گرفته شود. به‌خصوص منطقه 15 که اغلب خطوط حمل‌ونقل عمومی‌اش پرمسافر است.
نظر شما