همشهری آنلاین_ رضا نیکنام: اما تخریب و نابودی فضای سبز و به آتش کشیدن درختان سرسبز شهر و محله‌مان موضوعی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت. متأسفانه چندی پیش وقوع حادثه آتش‌سوزی در محوطه فضای سبز مجموعه ورزشی دکتر شریعتی، حوالی میدان باربری محله چهارصد دستگاه، باعث به آتش کشیدن و نابودی چند اصله درخت قدیمی و کهنسال کاج شد. اهالی محله چهارصددستگاه با ابراز نگرانی و ناراحتی خود از تخریب عمدی فضای سبز این مجموعه ورزشی، از مسئولان تقاضا دارند تا با عوامل اصلی این حادثه به‌طور جدی برخورد کنند تا از تکرار چنین اتفاقاتی جلوگیری شود.
ساکنان محله چهارصددستگاه منطقه۱۶عقیده دارند که نابودی درختان بی‌گناه در محوطه مجموعه ورزشی شریعتی فاجعه زیست‌محیطی در دوران کرونایی قلمداد می‌شود. اکنون نگاه جامعه به‌ویژه دوستداران محیط‌زیست به این نقطه از شهر تهران معطوف شده تا ببینند چه عواملی باعث این حادثه شده و مسئولان مربوطه چه عکس‌العملی نشان می‌دهند. در محله چهارصد دستگاه، تنوع فضای سبز به‌ویژه کاج‌های قدیمی آن شهرت فراوانی دارد. به قول افراد بومی و محلی، این کاج‌ها که بیش از ۵۰ تا ۶۰سال سن دارند، شناسنامه محله‌اند و باید از آنها مراقبت شود. سن مجموعه ورزشی دکتر شریعتی نیز با سن درختان کاج این مجموعه برابری می‌کند و شاید یکی از دلایل حساسیت شهروندان به حادثه آتش‌سوزی و از بین رفتن تعدادی از درختان کهنسال این مجموعه همین موضوع باشد. این‌طور که «حسام فیروزی» از ساکنان قدیمی محله چهارصددستگاه عنوان می‌کند، مجموعه ورزشی شریعتی سال‌ها غیرفعال بوده و به تازگی رفت و آمدهایی به آن دیده می‌شود.
او عنوان می‌کند: «سال‌ها قبل شهروندان از سالن‌های ورزشی و استخر روباز آن استفاده می‌کردند و حتی ساعاتی را زیر سایه درختان کاج و کنار فضای سبز آن سپری می‌کردند، اما معلوم نیست که چرا این مجموعه ورزشی به این وضعیت افتاد. اینجا مثل سایر مجموعه‌ها و دارای اتاقک نگهبانی و سرایداری است و بالطبع ورود و خروج افراد کنترل می‌شود.» «احمد داورپناه» یکی دیگر از اهالی به‌طور اتفاقی متوجه آتش‌سوزی در محوطه فضای سبز مجموعه ورزشی شریعتی شده و بلافاصله با شماره۱۲۵ تماس گرفته تا آتش‌نشان‌ها جلو آتش‌سوزی را بگیرند، می‌گوید: «حادثه آتش‌سوزی حدود ساعت۱۵ شروع شد و آتش‌نشان‌ها پس از چند دقیقه به محل رسیدند و توانستند از سرایت آتش به ساختمان‌های اطراف مثل انبار فروشگاه اتکا جلوگیری کنند.»
- آتش‌سوزی با تازه واردها ارتباط دارد؟
اگر در فضای سبز مجموعه ورزشی شریعتی قدم بزنید، متوجه بقایای تنه و شاخه‌های سوخته تعدادی از درختان کاج می‌شوید. نگاه کردن به قامت سوخته کاج‌ها برای هربیننده‌ای ناراحت‌کننده است. «مجتبی سازور» از ساکنان محله چهارصددستگاه و دوستدار محیط‌زیست، این حادثه را با آمدن تازه‌واردها به این مجموعه ورزشی مرتبط می‌داند و می‌گوید: «این‌طور که از شواهد بر می‌آید، این مجموعه ورزشی که سال‌ها بدون استفاده بود، به‌صورت اجاره دراختیار یکی از چهره‌های فوتبالی قرار گرفته تا از فضای آن برای خوابگاه و استراحت استعدادهای فوتبالی از سراسر کشور استفاده کند. البته اینکه این حادثه آتش‌سوزی با ورود تازه واردها ارتباط دارد یا ندارد، بستگی به نظر کارشناسان دارد، اما به هر حال در این حادثه که گفته می‌شود به بهانه از بین بردن علف‌های هرز و خشکیده اطراف استخر و فضای سبز آن به وقوع پیوسته، تعدادی از درختان کاج قدیمی نیز طعمه حریق شده و از بین رفته‌اند و مقصران باید پاسخگو باشند.»
- سرایت آتش به درختان قابل پیش‌بینی بود
درختان کاج ۵۰ ـ ۶۰ساله با قد و قامتی حدود ۱۶ تا ۱۸متر، حوالی سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ در محوطه مجموعه ورزشی دکتر شریعتی کاشته شده و به مرور زمان ریشه دوانده‌اند. این درختان مانند نقاط قدیمی تهران از نوع «کاج تهران» هستند.
یکی از افراد محلی که از نزدیک شاهد حادثه آتش‌سوزی بوده و اطلاعات خوبی در این زمینه دارد، می‌گوید: «به فرض اگر حادثه آتش‌سوزی عمدی نبوده و فقط برای از بین بردن بوته‌ها و علف‌های خشک اقدام به چنین‌کاری کرده باشند، جای سؤال دارد که چرا از روش‌های دیگر استفاده نکرده و این کار را به افراد متخصص نسپرده‌اند؟ دراینجا باید گفت که در این حادثه سرایت آتش ازعلف‌های خشکیده به درختان کاملاً قابل پیش‌بینی بوده است. وقتی که پازل‌های این حادثه را کنار هم می‌گذاریم، متوجه می‌شویم که عمدی بودن آتش‌سوزی امری محتمل است و دور از انتظار نیست.» این شهروند عنوان می‌کند که محل حادثه آتش‌سوزی فضای مناسبی برای ایجاد پارکینگ خودرو داشته، اما با وجود درختان کاج، این کار امکان نداشته است. بنابراین یکی از گزینه‌هایی که برای این حادثه آتش‌سوزی مطرح می‌شود، از بین بردن عمدی درختان کاج به بهانه آتش زدن علف‌های خشکیده است تا بتوانند این محل را برای ساخت پارکینگ خودرو پاکسازی کنند.
- معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه۱۶/ اقدامی خودسرانه بود
به دنبال حادثه آتش‌سوزی و از بین رفتن تعدادی از درختان کاج در محوطه مجموعه ورزشی شریعتی با «مهرداد زنگنه‌فر» معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه۱۶ گفت‌وگویی کوتاه کردیم که در ادامه می‌خوانید.
درباره حادثه آتش‌سوزی در این مجموعه ورزشی و نابودی تعدادی از درختان کاج قدیمی صحبت کنید.
به محض اطلاع از این حادثه عوامل آتش‌نشانی، نیروی انتظامی و کارشناسان به محل مراجعه و ماجرا را از زوایای مختلف ارزیابی کردند. طبق بررسی‌های میدانی مشخص شد که ۸اصله درخت از نوع «کاج تهران» صدمه دیده و سوخته‌اند.
وضعیت درختان چگونه بوده، آیا قبل از حادثه سالم بودند؟
مستندات موجود نشان می‌دهد این درختان سالم و سرحال بوده‌اند. به تعبیر دیگر، این درختان از لحاظ پایداری و سلامت مشکلی نداشتند و این موضوع را می‌توان با مشاهده بن و تنه درختان تأیید کرد.
اصولاً وظیفه نگهداری از فضای سبز این مجموعه‌ها برعهده کیست؟
این مجموعه‌ها دارای نگهبانی و سرایداری هستند و بالطبع ورود و خروج به آنها مجوز می‌خواهد. طبق قانون هم نگهداری و مراقبت از فضاهای سبز این مجموعه‌ها برعهده متولیان و مسئولان آنهاست، اما از سایر خدمات شهری از جمله درختکاری، سمپاشی، هرس، کوددهی و... برخوردار هستند. این مجموعه ورزشی زیرنظر اداره آموزش و پرورش منطقه۶۱ است و باید در زمینه حادثه ازبین رفتن درختان پاسخگو باشند.
پس چرا شهرداری منطقه نسبت به این حادثه واکنش نشان داد؟
طبق قوانین شهرداری‌ها، کسی نمی‌تواند و اجازه ندارد درختان و فضای سبز شهر و محله را از بین ببرد. اینها اموال عمومی شهر هستند و همه ما وظیفه داریم از آنها مراقبت کنیم. در نهایت کارشناسان فضای سبز ضمن بازدید میدانی از محل و بررسی دقیق، وضعیت درختان را مطرح می‌کنند.
اگر به بهانه از بین بردن علف‌های هرز و بوته‌های خشکیده اقدام به روشن کردن آتش کرده باشند چه می‌شود؟
درچنین مواقعی کارشناسان مربوطه باید از محل بازدید و نحوه انجام کار را تأیید کنند. ضمن اینکه علف‌کشی و از بین بردن بوته‌های خشکیده در فضای سبز اقدامی کارشناسی است و باید از طریق نیروهای زبده و متخصص انجام شود تا از بروز خسارت‌های مالی و جانی جلوگیری شود.