همشهری آنلاین_ سارا جعفرزاده: در سال‌های اخیر شهرداری تهران فعالیت‌های زیادی برای فرهنگسازی در زمینه تغییر الگو در حمل‌ونقل، ترغیب شهروندان به کاهش استفاده از خودرو شخصی و استفاده بیشتر از وسایل حمل‌ونقل عمومی انجام داده و این رویکرد همچنان ادامه دارد. همزمان مدیریت شهری پایتخت سعی کرده برای نهادینه کردن فرهنگ دوچرخه‌سواری و ایجاد بستر مناسب برای توسعه فرهنگ دوچرخه‌سواری در کلانشهر تهران فعالیت‌های گسترده‌ای انجام دهد تا جایی که دربیشتر مناطق شهرداری تهران شاهد ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری در معابر، پیاده‌راه‌ها، بوستان‌ها یا بوستان‌های ترافیک هستیم. موضوع توسعه مسیر دوچرخه‌سواری به داخل مناطق ختم نشده و از سال گذشته مدیریت شهری پایتخت با رویکرد دیگری مبنی بر ایجاد مسیر دوچرخه‌سواری طولانی و اتصال مناطق به یکدیگر، شهرداری‌های مناطق را ملزم به ایجاد این ظرفیت کرد. در حال حاضر در مناطق مختلف شهر تهران علاوه بر مسیرهای دوچرخه‌سواری داخل محله‌ها، مسیرهایی هم که در نهایت به مناطق همجوار متصل می‌شوند، در حال ایجاد است. ابتدا یا انتهای برخی از مسیرهای داخلی دوچرخه‌سواری هم به مناطق دیگر دسترسی دارد. در گزارش زیر وضعیت شبکه مسیرهای دوچرخه‌سواری در محدوده شرق پایتخت را بررسی کرده‌ایم که خواندن آن اطلاعات کاربردی مفیدی در اختیارتان قرار می‌دهد.
- اتصال به دو منطقه ۴ و ۷
مسیرهای دوچرخه‌سواری در منطقه ۸ هم مانند سایر مناطق به ۲ مسیر داخل منطقه و مسیری که مربوط به توسعه و اتصال به مناطق مجاور است، تقسیم‌بندی می‌شود. «حامد میرزابیگی» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۸ در این‌باره می‌گوید: «مسیری که مربوط به توسعه و اتصال به مناطق مجاور است، از سه‌راه تهرانپارس آغاز می‌شود و به سمت خیابان سبلان در منطقه ۷ می‌رود و در واقع، نقطه تلاقی منطقه ۸ به ۷ است. از طرفی از شمال خیابان آیت و دردشت به منطقه ۴ می‌رسیم.» میرزابیگی به کم شدن عرض معبر در مسیر دوچرخه‌سواری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «با توجه به اینکه بخشی از مسیر دوچرخه‌سواری در لاین سواره‌رو ایجاد می‌شود ما قصد داریم عرض معابری از جمله خیابان دماوند را کم کنیم و مسیر درجه یک را برای دوچرخه‌سواری ایجاد کنیم و در واقع مسیر درجه یک مسیری است که به‌صورت مجزا از سواره‌رو برای دوچرخه‌سواری در نظر گرفته می‌شود.»
- مسیرهای داخلی دوچرخه‌سواری در منطقه ۸
خیابان جانبازان، حد فاصل بزرگراه شهید باقری تا خیابان دردشت
خیابان ۴۶ متری شهید ثانی، حد فاصل میدان شقایق تا ایستگاه مترو فدک
خیابان دردشت تا میدان هفت‌حوض و امتداد تا چهارراه تلفنخانه
- مسیرهای دوچرخه‌سواری اتصال منطقه ۸ به مناطق ۴ و ۷
سه‌راه تهرانپارس تا خیابان سبلان و اتصال به منطقه ۷
شمال خیابان آیت و دردشت و اتصال به منطقه ۴
- اتصال مسیرهای دوچرخه‌سواری به مراکز منطقه
توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری در هر منطقه بر اساس جغرافیا و دسترسی منطقه به شبکه معابر و بزرگراه‌ها صورت می‌گیرد و برای همین، برنامه‌ریزی برای توسعه مسیر در هر منطقه متفاوت است. «مهدی اناری» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۴ در این‌باره می‌گوید: «طبق برنامه‌ریزی انجام شده توسط شهرداری تهران قرار شده که مناطق حاشیه‌ای شهر به گونه‌ای در توسعه مسیر دوچرخه‌سواری قدم بردارند که ابتدا و انتهای مسیرهای دوچرخه‌سواری به ناوگان حمل‌ونقل عمومی، مراکز خرید و مراکز عمومی راه داشته باشند. با توجه به اینکه منطقه ۴ هم نسبت به مناطق مرکزی شهر در حاشیه واقع شده، تصمیم بر این شده که ابتدا و انتهای مسیرهای دوچرخه‌سواری به ایستگاه‌های مترو و اتوبوس، مراکز خرید و بازارهای کوچک محلی منتهی شود.»
- ۴۴ کیلومتر مسیر دوچرخه‌سواری
منطقه ۴ به دلیل وسعت زیاد و گستردگی شبکه معابر، ۴۴ کیلومتر مسیر دوچرخه‌سواری دارد. اناری در این‌باره ادامه می‌دهد: «به لحاظ توسعه مسیر دوچرخه‌سواری و اتصال به مناطق همجوار باید بگویم که از جنوب منطقه یعنی از خیابان شاهد مسیر دوچرخه‌سواری آغاز می‌شود و به بزرگراه شهید سلیمانی(رسالت) می‌رسد. این مسیر در طول این بزرگراه ادامه می‌یابد تا به خیابان تیرانداز در منطقه ۸ می‌رسد و این نقطه درست همان نقطه تلاقی مسیر دوچرخه‌سواری منطقه ۴ به منطقه همجوار یعنی منطقه ۸ است.» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۴ درباره دسترسی مسیرهای دوچرخه به مراکز خرید و پایانه‌های حمل‌ونقل عمومی و مترو ادامه می‌دهد: «در حال حاضر تمام مسیرهای دوچرخه‌سواری در منطقه ۴ به ایستگاه‌های مترو خواجه عبدالله انصاری، شهید زین الدین، فرهنگسرا و بازار مبل دلاوران، دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه شهید بهشتی می‌رسد.»
- مسیرهای دوچرخه‌سواری داخل منطقه ۴
خیابان شاهد، گذر از بزرگراه رسالت و اتصال به خیابان تیرانداز در منطقه ۸
خیابان الغدیر تا بازار مبل دلاوران
خیابان حیدرخوانی تا دانشگاه علم و صنعت
بلوار عباسپوربه سمت دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه تهران شمال
خیابان جشنواره به سمت مترو فرهنگسرا
خیابان خواجه عبدالله انصاری به سمت مترو خواجه عبدالله انصاری
خیابان عراقی به سمت مترو خواجه عبدالله انصاری
خیابان پلیس به سمت خیابان کوهستان و اتصال به باغ پرندگان
- شروع مسیر دوچرخه‌سواری از خیابان پیروزی
توسعه مسیر دوچرخه‌سواری در منطقه ۱۳ هم این روزها با قدرت در حال اجراست. «مرتضی رحمان‌زاده» شهردار منطقه ۱۳ درباره ایجاد مسیر در خیابان پیروزی می‌گوید: «در حال حاضر یک مسیر دوچرخه‌سواری در مهم‌ترین معبر منطقه ۳ یعنی خیابان پیروزی در حال اجراست. این مسیر از باند شمالی یا همان پیاده‌رو شمالی خیابان پیروزی آغاز می‌شود و حد فاصل میدان شهدا تا میدان شهید کلاهدوز را در برمی‌گیرد و باند جنوبی که همان پیاده‌رو جنوبی است، از بزرگراه شهید دوران آغاز می‌شود و تا در اول بوستان جنگلی سرخه‌حصار ادامه می‌یابد.» رحمان‌زاده به اختلاف سطح کوچه‌ها با معبر اصلی به‌عنوان یکی از عوامل تأخیر در توسعه مسیر دوچرخه‌سواری اشاره می‌کند و می‌افزاید: «یکی از موانعی که باعث ایجاد تأخیر و کند شدن کارهای اجرایی در توسعه مسیر دوچرخه‌سواری خیابان پیروزی می‌شود، اختلاف سطح کوچه‌ها در باند جنوبی با معبر اصلی است. با توجه به اینکه مسیر دوچرخه‌سواری باید پیوسته باشد، وجود اختلاف سطح در این میان باعث مشکلاتی می‌شود.»
- توسعه مسیر در محدوده قطب گردشگری
مسیر دوچرخه‌سواری در منطقه ۱۳ محدود به استفاده دوچرخه‌سواران نیست بلکه مسیر ویژه‌ای است برای پیاده‌روی در دامان طبیعت بوستان جنگلی سرخه‌حصار. رحمان‌زاده با یادآوری این موضوع، به توسعه مسیر دوچرخه‌سواری و اتصال آن با سایر مناطق هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «مسیر دوچرخه‌سواری از میدان شهید کلاهدوز آغاز می‌شود و تا در اول بوستان جنگلی سرخه‌حصار ادامه دارد. در حال حاضر، در این مسیر، حد فاصل مجتمع فرهنگی و ورزشی میلاد نور (پایین‌تر از میدان شهید کلاهدوز) تا مترو شهید کلاهدوز نرده‌گذاری انجام شده، مسیر بعدی مربوط به میدان مهتدی تا پادگان دوکوهه است و مسیر سوم هم از مقابل ساختمان پلیس راهور منطقه ۱۳ تا در اول بوستان سرخه‌حصار است. کل این مسیر ۵۲۰۰متر طول دارد و در واقع مسیر دوچرخه‌سواری در خیابان پیروزی چیزی در حدود ۴ کیلومتر در مسیر رفت و ۴ کیلومتر در مسیر برگشت است. البته این میزان با احتساب اصلاح هندسی در نظر گرفته شده است.»
- مسیرهای دوچرخه‌سواری داخلی منطقه ۱۳
خیابان پیروزی، حد فاصل میدان شهدا تا میدان شهید کلاهدوز
بزرگراه شهید دوران تا در اول بوستان جنگلی سرخه‌حصار
میدان شهید کلاهدوز تا در اول بوستان سرخه‌حصار
میدان مهتدی تا پادگان دوکوهه
- شروع مسیر دوچرخه‌سواری از بلوار ابوذر
تا سال گذشتهالزامی برای اتصال مسیرهای دوچرخه‌سواری مناطق به یکدیگر وجود نداشت و این مسیرها به‌صورت معبری منحصربه‌فرد در مناطق در حال ایجاد شدن بود. این جمله را «حامد فتحی» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۱۴ می‌گوید و ادامه می‌دهد: «در سال جاری با تغییر رویکرد و یکپارچگی مسیر، حدود ۲۴ کیلومتر از مسیر دوچرخه‌سواری با مناطق دیگر هم‌پوشانی دارد و از طریق بزرگراه بسیج و بلوار ابوذر به مناطق ۱۳ و ۱۵ متصل می‌شود. در تکمیل مسیردوچرخه‌سواری، مسیر دوچرخه از بلوار ابوذر شروع شده و به بزرگراه امام علی(ع) می‌رسد که در حال حاضر کارهای لاین جنوبی آن آغاز شده است. مسیر بزرگراه بسیج هم همچنان در حال ساخت است. نوع مسیرهای دوچرخه‌سواری ایجاد شده در منطقه ۱۴ از نوع درجه یک است که بر اساس این تعریف، مسیرها در داخل پیاده‌رو ایجاد و علائم جداکننده و خط‌کشی مجزا انجام می‌شود.»
- ایجاد مسیر تفریحی برای دانشجویان
معاونت حمل‌ونقل و ترافیک منطقه ۱۴ خبر از ایجاد مسیر تفریحی برای دانشجویان هم می‌دهد و می‌افزاید: «به دلیل وجود دانشگاه آزاد تهران جنوب در بلوار «ده حقی» مسیر تفریحی برای سهولت دانشجویان برای دسترسی به مترو بسیج تدارک دیده‌ایم که این مسیر در دست اجراست. از این طریق دانشجویان می‌توانند این مسیر را با دوچرخه طی کنند که هم جنبه تفریح دارد و هم باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شود.» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۱۴ در ادامه می‌گوید: «ایجاد مسیر دوچرخه‌سواری در منطقه ۱۴ و اتصال آن به مناطق دیگر تا پایان سال محقق می‌شود. در حال حاضر شیب منطقه ۱۴ زیر ۳درصد است که برای دوچرخه‌سواری مناسب است و برای رفاه حال شهروندان ۲ کانکس دوچرخه‌سواری در بوستان ترافیک داریم که قرار است تعداد آنها به ۵ کانکس افزایش یاید.»
- کانکس دوچرخه ویژه توانیابان
«مهدی اناری» معاون حمل‌ونقل و ترافیک منطقه ۴ با اشاره به جانمایی کانکس‌های دوچرخه در منطقه ۴ می‌گوید: «اکنون ۳ خانه دوچرخه در بوستان پلیس جانمایی شده که یک کانکس دوچرخه به افراد توانیاب اختصاص دارد.» او به ارائه خدمات به افراد معلول اشاره می‌کند و می‌گوید: «با توجه به اینکه افراد معلول هم باید مانند سایر شهروندان از خدمات و امکانات رفاهی بهره‌مند شوند، شرایطی را برای آموزش دوچرخه‌سواری برای این افراد ایجاد کرده‌ایم تا به راحتی بتوانند بدون هیچ محدودیتی از این خدمات بهره‌مند شوند.»
- استفاده از دوچرخه به جای خودرو
تغییر سبک زندگی در سفرهای درون‌شهری موضوعی است که دیر یا زود باید مد نظر شهروندان قرار بگیرد. با توجه به ترافیک فعلی شهر تهران ما همواره شاهد ترافیک‌های طولانی هستیم. «حامد میرزابیگی» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۸ معتقد است شهروندان باید در زمینه نوع حمل‌ونقل انتخابی برای سفرهای درون‌شهری و کوتاه‌مدت تجدید نظر کنند. او می‌گوید: «روز به روز در شهر تهران شاهد افزایش تولید خودرو هستیم بدون اینکه خودرویی از رده خارج شود. بنابراین باید سبک سفرهای شهروندان تغییرکند و برای کوچک‌ترین خرید از خودرو شخصی استفاده نکنند. باید سعی کنیم مایحتاج روزانه خود را از منطقه و محله خود تأمین کنیم. استفاده از دوچرخه و مترو می‌تواند گزینه خوبی باشد و در واقع با سفرهای ترکیبی می‌توان از ایجاد ترافیک‌های طولانی مدت، استهلاک خودرو و هزینه سوخت جلوگیری کرد.» او به اختصاص بخشی از مسیر سواره‌رو به مسیر دوچرخه می‌افزاید: «در صورتی که مسیر دوچرخه‌سواری در خیابان دماوند ایجاد شود در نظر داریم در دو طرف مسیر دوچرخه‌سواری فضای سبز ایجاد کنیم و بخشی از مسیر سواره‌رو را به‌صورت مجزا به مسیر دوچرخه‌سواری اختصاص دهیم. در واقع در حال حاضر در تمام کشورهای پیشرفته این طرح در حال اجراست که از عرصه خودروها کاسته می‌شود و به عرصه دوچرخه‌سواری و عابرپیاده اضافه می‌شود. امیدواریم بتوانیم در صورت نبود مشکل و مانع این طرح را در خیابان دماوند اجرایی کنیم.»