همشهری آنلاین_ راحله عبدالحسینی: محله شهرآرا به‌عنوان یکی از ۵ منطقه پایتخت به‌عنوان منطقه دوستدار کودک معرفی شده و قرار است به‌زودی‌ساز و کارهای اجرای این طرح در محله آغاز شود. محله‌ای که با داشتن مبلمان شهری مناسب، بوستان‌های مفرح و امن، فضای تفریحی و آموزشی مناسب و کافی به محله دوستدار کودک تبدیل شود و الگویی برای دیگر محله‌ها باشد. از روند اجرای طرح محله دوستدار کودک در گفت‌وگو با «اعظم کشاورزی» مدیر اداره آموزش‌های شهروندی شهرداری منطقه ۲ باخبر می‌شویم.
زمین بازی بوستان ستارخان در محله شهرآرا در روزهای کرونایی کودکان کمتری را به خود می‌بیند. با این حال صدای خنده و شادی بچه‌هایی که از تاب و سرسره سیر نمی‌شوند، از زمین بازی شنیده می‌شود. محله‌ای که امکانات کافی برای بازی و تفریح بچه‌ها داشته‌باشد محله دوستدار کودک به حساب می‌آید. اما آیا می‌توانیم به چند ساعت بازی و تفریح بچه‌ها در محله، برای شاخصهای برای توسعه پایدار اکتفا کنیم؟ کشاورزی ابتدا درباره شاخصه‌های شهر دوستدار کودک توضیح می‌دهد و می‌گوید: «شهر دوستدار کودک همان‌گونه که از نام آن پیداست شهری است که کودکان بتوانند با آن احساس قرابت داشته‌باشند. برای ایجاد این دوستی لازم است شاخص‌ها و استانداردهای جهانی در حوزه کودکان مطابق با سازمان یونیسف فراهم شود. به همین دلیل وضعیت موجود محله‌ها در جهت سوق دادن به سوی شهر دوستدار کودک با معیارهای یونیسف انطباق داده می‌شود تا مغایرت‌ها را برطرف کنیم. به همین دلیل باید دسترسی‌ها، مبلمان شهری و ارائه خدمات در شهر تهران به گونه‌ای باشد تا علاوه بر اینکه کودکان بتوانند از آن استفاده کنند، زیبایی بصری کودکانه و سرزندگی لذت‌بخشی به همراه داشته‌باشد. به همین دلیل تعدادی از مناطق شهرداری تهران و از جمله منطقه ۲ به‌عنوان نمونه‌های اولیه برای تحقق شاخصهای شهر دوستدار کودک از سوی دبیرخانه این طرح معرفی شدند.»
- معیارهای انتخاب یک محله
محله شهرآرا از میان محله‌های ۲۱ گانه منطقه ۲ به‌عنوان محله دوستدار کودک براساس مطالعه و تحقیقاتی که پیش از این انجام شد انتخاب شده‌است. کشاورزی می‌گوید: «با مطالعه مواردی از جمله سن، جنسیت، جمعیت محله‌ها، شاخص پایداری اقتصادی، تعلق‌پذیری، رضایتمندی، مشارکت‌جویی، امنیت، مؤلفه‌های زیست‌محیطی و فضای سبز محله، سرزندگی، تنوع و انعطاف‌پذیری کالبدی محله، سرانه‌های آموزشی، فرهنگی و درمانی محله‌ها، دسترسی‌ها، ارزیابی معابر و مدارس محله شهرآرا به‌عنوان محله دارای ظرفیت تبدیل به محله دوستدار کودک انتخاب شد.» گفت‌وگو با کودکان، دانش‌آموزان و والدین آنها، برگزاری کارگاه‌های هم‌اندیشی در مدارس و برگزاری نشست با مسئولان شهری از جمله بررسی‌های میدانی است که در انتخاب محله شهرآرا به‌عنوان محله دوستدار کودک از آن بهره‌گرفته شده‌است.
- روز جهانی کودک امسال متفاوت است
آهنگ خوش اجرای طرح‌های اولیه برای رسیدن محله شهرآرا به محله دوستدار کودک به گوش می‌رسد. کشاورزی از برگزاری نشست‌های متعدد با معاونت‌های شهرداری منطقه می‌گوید و می‌افزاید: «از آنجایی که محله شهرآرا برای دریافت گواهینامه از یونیسف و پیوستن به محله‌های دوستدار کودک نیازمند انجام اقدامات متعدد طی ۳ سال آینده است در گام نخست قرار شده بوستان ستارخان مطابق با شاخصهای یونیسف، طراحی و اقدامات مورد نیاز انجام شود تا ۱۶ مهر ماه مصادف با روز جهانی کودک به‌عنوان نخستین اقدام به بهره‌برداری برسد.»
- الگویی برای تمام محله‌ها
با اجرای طرح‌های مصوب برای رسیدن به محله‌های دوستدار کودک و دیدن نتیجه رضایتبخش آن در آینده‌ای نه چندان دور، همه محله‌های پایتخت به محله دوستدار کودک تبدیل خواهند شد. مدیر اداره آموزش‌های شهروندی شهرداری منطقه ۲ شهر دوستدار کودک را این‌گونه توصیف می‌کند: «هدف نهایی این است که با تبدیل محله‌های تهران به محله دوستدار کودک در نهایت به شهر دوستدار کودک برسیم. در شهر دوستدار کودک اجتماعاتی فعال است که به کودکان گوش می‌کنند و در مقابل به آنان پاسخگو هستند. کودکان در محیط‌هایی ایمن زندگی می‌کنند. سلامت جسمی و روحی کودکان از طریق خدمات یکپارچه پشتیبانی می‌شود. به آموزش دسترسی دارند و به شهر، محله، جامعه دوستان و خانواده خود احساس تعلق‌پذیری دارند.»
- نویسنده کودک و نوجوان/ علایق کودکان را در نظر بگیریم
«مژگان شیخی» را به‌عنوان یکی از نویسنده‌های پرکار در حوزه کودک و نوجوان می‌شناسیم. او که به خوبی از روحیات و سلیقه کودکان شناخت دارد با شنیدن اسم محله دوستدار کودک می‌گوید: «وقتی قرار است‌کاری برای کودکان انجام شود، بزرگ‌ترها کارشناسی لازم را انجام می‌دهند و بعد دست به کار می‌شوند. در حالی که نباید فراموش کنیم وقتی‌کاری را برای کودکان انجام می‌دهیم حتماً باید از علایق و سلایق و خواسته‌های آنان باخبر باشیم. با در نظر گرفتن نظر بچه‌ها قطعاً به نتیجه مطلوب‌تری خواهیم رسید.» نویسنده کتاب «قصه‌های کهن» اجرای طرح محله دوستدار کودک را یکی از برنامه‌های خوب و ارزشمند ارزیابی می‌کند وادامه می‌دهد: «چنین طرحی باید برای همه کودکان در همه محله‌ها اجرا شود و از آن مهم‌تر این است که طرح بعد از اجرای مرحله اول رها نشود. برنامه‌هایی که برای کودکان طرح‌ریزی می‌شود برنامه‌های بلندمدت به حساب می‌آید و نمی‌توان با چشم‌انداز چند ماهه طرح را به سرانجام موردنظر رساند.» نویسنده ساکن محله دیباجی به حوادث تلخی که برای کودکان در شهر اتفاق می‌افتد اشاره می‌کند و می‌گوید: «حادثه غرق شدن تعدادی از دانش‌آموزان در دریاچه پارک‌شهر را به یاد داریم. امیدوارم در طرح شهر دوستدار کودک، ایمنی بچه‌ها در محیط بازی، تحصیل و زندگی‌شان به‌طور کامل در نظر گرفته شود تا هیچ‌وقت شاهد چنین حوادثی برای کودکانمان نباشیم و صدای شادی و خنده آنان را از گوشه و کنار بشنویم.»
- در محله دوستدار کودک چه می‌گذرد؟
با اجرای طرح محله دوستدار کودک قرار است کودکان:
به خدمات ضروری دسترسی داشته‌باشند.
تحصیلات باکیفیت، مشارکتی و فراگیر را تجربه کنند و مهارت‌هایشان پرورش یابد.
عقایدشان را ابراز کنند و بر تصمیم‌هایی که بر نوع زندگی آنها تأثیر می‌گذارد تأثیرگذار باشند.
در زندگی خانوادگی، فرهنگی، محلی و اجتماعی مشارکت داشته باشند.
در محیطی پاکیزه، بدون آلودگی و ایمن زندگی کنند و به فضاهای سبز دسترسی داشته باشند.
با دوستانشان دیدار کنند و مکان‌هایی برای بازی و تفریح متناسب در اختیار داشته‌باشند.
فارغ از ریشه‌های قومیتی، مذهبی، درآمد و جنسیت، فرصت‌هایی برابر در زندگی داشته‌باشند.
در امنیت باشند و از بهره‌کشی و خشونت و سوء‌استفاده در امان بمانند.
زندگی را خوب آغاز کنند و سالم و تحت مراقبت بزرگ شوند.
- زیر ۱۸ ساله‌ها
در تعریف محله دوستدار کودک، افراد کمتر از ۱۸ ساله به‌عنوان کودک شناخته می‌شوند و نیازهای این جامعه آماری در اجرای طرح در نظر گرفته می‌شود.
- ۱۷ درصد از جمعیت محله شهرآرا را کودکان تشکیل می‌دهند.
- ۶۱۴۶ کودک کمتر از ۱۸ ساله در محله شهرآرا ساکن هستند.