همشهری آنلاین_ مرضیه موسوی: «عفت کریمی» سال‌هاست با تلاش و پشتکار چراغ این کارگاه‌ها را روشن نگه داشته. او می‌گوید: «خیاطی هنر پرزحمتی است که ذوق زیادی می‌طلبد. بسیاری از افرادی که در کارگاه‌های آموزشی من شرکت می‌کنند وقتی با این هنر آشنا می‌شوند تصمیم می‌گیرند مزون راه بیندازند و از هنری که آموزش دیده‌اند کسب درآمد کنند. در این کارگاه همه چیز را عملی یاد می‌گیرند و تجربه می‌کنند تا برای دوخت و الگوسازی از هر مدلی آمادگی داشته باشند. من از دیدن موفقیت شاگردانم در این زمینه بسیار خوشحال می‌شوم و آن را ثمره‌ای از تلاش فرد و انتقال تجربه خودم می‌دانم.» این روزها کارگاه آموزش خیاطی سرای محله دروس به دلیل شیوع کرونا علاوه بر تکمیل فرایند آموزش هنرجویان قبلی مشغول فعالیت در فضای مجازی هم است.
- بعد از کرونا
کارگاه خیاطی که روزگاری هنرجویان در هر گوشه آن مشغول دوخت ودوز و کشیدن الگو بودند این روزها خلوت و سوت و کور است. هنرجوهای قدیمی برای تکمیل دوره‌های آموزشی خود ساعات مشخصی از روز در کارگاه حاضر می‌شوند و کارگاه خیاطی صدف بیشتر به کلاسی خصوصی شبیه شده است. تنها هنرجوی این ساعت کارگاه ماسک بر صورت دارد و مشغول برش زدن الگویی است که به تازگی آموزش دیده. کریمی، مربی کارگاه آموزش خیاطی می‌گوید: «اهالی محله دروس اغلب حاضری‌پوش هستند. با این حال افرادی که به خیاطی علاقه‌مند هستند معمولاً ترجیح می‌دهند لباسشان منحصراً برای تن آنها دوخته شده باشد. خیلی‌ها هم برای اینکه بتوانند لباس مورد نظرشان را خودشان بدوزند به کارگاه خیاطی می‌آیند و آموزش می‌بینند. تجربه ۲۱ سال کار من در این رشته نشان داده که اغلب این افراد حتی اگر از ابتدا به قصد تأسیس مزون به سراغ آموزش نیایند بعد از آن تصمیم به تأسیس مزون می‌گیرند و آن را عملی می‌کنند. همین موضوع چرخه کارآفرینی در رشته خیاطی را گسترده‌تر می‌کند.» شاگردانی هم که به تنهایی قصد مزون زدن را نداشته باشند در همین کارگاه مشغول همکاری می‌شوند و در تحویل سفارش‌های مشتریان کارگاه به مربی خود کمک می‌کنند. کریمی می‌گوید: «تا قبل از شیوع کرونا بازار کار ما خوب بود و درآمد راضی‌کننده‌ای داشتیم. هم تعداد شاگردان کارگاه زیاد بود و هم همیشه سفارش کار از مشتری داشتیم. اما با شیوع کرونا ما هم مثل هر کسب و کار دیگری دچار ضرر شدیم. کارگاه عمومی به جلسه‌های خصوصی تبدیل شد تا افرادی که برای آموزش ثبت‌نام می‌کردند بتوانند دوره آموزشی خود را تکمیل کنند.» کریمی این روزها کنار تکمیل دوره‌های آموزشی، در فکر گسترده‌تر کردن فعالیت‌های فضای مجازی کارگاه هم است تا دوباره رونق را به این کارگاه برگرداند.
- هر هنرجو یک کارآفرین بالقوه
شاگردان کارگاه صدف مدت‌هاست لباس‌هایی را که خودشان دوخته‌اند تن می‌کنند و کم‌کم سفارش‌هایی هم از مشتری‌های دوست و آشنا برای دوخت می‌گیرند. یا چرخ و وسایل اولیه‌ای در خانه برای خود مهیا می‌کنند یا سراغ دایر کردن مزون‌های خیاطی بزرگ‌تر می‌روند. «ندا اعوانی» یکی از این شاگردان است که کرونا تصمیم او برای دایر کردن مزون لباس را به تعویق انداخته. او می‌گوید: «اگر مشکلات شیوع کرونا نبود تا به حال مزون خود را دایر کرده بودم. آموزش فشرده و روش آسانی که در این کارگاه یاد گرفتیم تنها دوخت لباس‌های ساده نبود. ما در این کارگاه مهارت الگو کشیدن برای مدل‌های مختلف را آموزش دیدیم و این برای کسی که می‌خواهد مزون راه‌اندازی کند خیلی مهم است. در کنار همه اینها دایر کردن مزون هزینه و سرمایه اولیه زیادی نیاز دارد. از چرخ خیاطی و تهیه جای مناسبی برای مزون تا تأمین حقوق افرادی که قرار است در آن مشغول به کار شوند. اما به نظر می‌رسد حمایتی از این نظر وجود ندارد. همین نبود حمایت‌های کافی، کار را برای خیلی از هنرجویان سخت می‌کند. در حالی که اگر این حمایت‌ها به‌صورت حداقلی وجود داشته باشد هر هنرجو بعد از پایان دوره آموزشی می‌تواند به یک کارآفرین تبدیل شود.»
- نگاه کارشناسی/ از مجری‌گری تا مزون خیاطی
یکی از کارآموزان کارگاه صدف مجری تلویزیون است. یک سال از حضورش در این کارگاه‌ها می‌گذرد. «فاطمه محمدی» که برنامه‌های مختلفی از جمله ایران بانو از اجراهای تلویزیونی اوست می‌گوید: «من به خیاطی علاقه زیادی داشتم و با توجه به حساسیت‌هایی که نسبت به پوششم داشتم دلم می‌خواست لباس‌هایم را خودم بدوزم. از ابتدا با همین نیت در کارگاه خیاطی محله زندگی‌ام، دروس شرکت کردم. اما حالا به این فکر می‌کنم که می‌توانم هنر خیاطی را که آموزش دیده‌ام به یک کارآفرینی دیگر تبدیل کنم و مزون خودم را داشته باشم.» او از برنامه‌های تلویزیونی می‌گوید که لباس‌هایش را خودش طراحی و دوخته است: «بارها در صفحه‌های مجازی شخصی‌ام از من درباره اینکه لباسم را از کجا تهیه کرده‌ام سؤال می‌پرسند و من حالا با ذوق و با افتخار می‌گویم خودم این لباس‌ها را طراحی می‌کنم و می‌دوزم. مثلاً تمام لباس‌هایی را که در برنامه ایران‌بانو می‌پوشم طراحی و دوخت من است. این کار حس خوبی به من می‌دهد و باعث سرزندگی‌ام می‌شود.» قشنگ‌ترین خاطراتش از کارگاه خیاطی و آموزش‌هایی که دیده، خاطره نخستین لباسی است که برای خود دوخته: «سال‌ها پیش شومیز زیبایی در یکی از مغازه‌ها دیده بودم. من همیشه به خیاطی علاقه‌مند بودم و آرزو می‌کردم یک روز بتوانم این شومیز را برای خودم بدوزم. تا اینکه در کلاس‌های آموزش خیاطی آن را یاد گرفتم و نخستین لباسی که برای خودم دوختم همین شومیز بود. آنقدر آن را دوست داشتم که دلم نمی‌آمد بپوشم. همچنان هم به‌عنوان یک یادگاری ارزشمند آن را نگه داشته‌ام.» این مجری تلویزیون از امکان اشتغال گسترده زنان در زمینه خیاطی می‌گوید و دایر کردن مزون‌های شخصی که البته نیاز به حمایت دارد: «گسترده شدن تعداد مزون‌های شخصی‌دوزی می‌تواند فرهنگ مراجعه به خیاط برای دوخت لباس را بیشتر جا بیندازد. همین حالا هم زنان زیادی هستند که لباس و پوشش مناسب باسلیقه خود را به سختی از بازار تأمین می‌کنند و برای دوخت لباس‌های خود ایده دارند. این ظرفیت خوبی است برای افرادی که می‌خواهند مزون و کارگاه خیاطی راه‌اندازی کنند. مثل من که ابتدا با این نیت سراغ کارآموزی خیاطی نرفتم اما حالا در ذهنم ایده‌های زیادی برای دایر کردن یک مزون خیاطی دارم و می‌دانم با این کار می‌توانم در حد خودم اشتغالی هم برای زنان دیگر ایجاد کنم.»