همشهری آنلاین_زینب زینال‌زاده: به‌عنوان مثال، در منطقه ۱۲ به‌عنوان قلب تاریخی تهران، با گذشت حدود ۴ سال از عملیاتی شدن این تصمیم و اجرایی شدن برخی از پروژه‌های کوچک‌مقیاس، تحولات بزرگی در محله‌ها رخ داده است. به گفته «مصطفی حسینی کومله» معاون هماهنگی و برنامه‌ریزی شهردار منطقه ۱۲، مرکز تاریخی تهران در برنامه‌ریزی محله‌محور پیشتاز بوده است و نتیجه این پیشتازی روشن شدن چراغ بیش از ۴۰ پروژه در محله‌هاست. با او درباره این پروژه‌ها صحبت کردیم.
فلسفه یا هدف اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس در نواحی یا مناطق چیست؟
در سال‌های گذشته نگاه مدیریت شهری به پروژه‌ها، معطوف به پروژه‌های کلان‌مقیاس بود و کمتر به هویت محله‌ها و چالش‌ها و مشکلات آنها توجه می‌شد. بنابراین مگاپروژه‌هایی در مناطق اجرا می‌شد که شاید در بسیاری از موارد مردم محله‌های شهر از آنها بهره‌مند نمی‌شدند. در دوره مدیریت جدید این نگرش تغییر کرده و پروژه‌های کوچک‌مقیاس یا همان محله‌محور در دستور کار قرار گرفته است که هدف از اجرای این پروژه‌ها، رفع چالش‌ها و پاسخگویی به مطالبات اهالی محله‌های شهراست.
با توجه به مطلب عنوان‌شده، تأثیرگذاری پروژه‌های محله‌محور باید بیش از پروژه‌های کلان باشد.
قطعاً همین‌طور است. خطایی که در سال‌های قبل و در دوره‌های گذشته مدیریت شهری در عرصه مدیریت شهری وجود داشت، تعریف پروژه‌ها بدون توجه به هویت محله‌ها بود. محله‌ها و مناطق شهری تهران دارای هویت‌های گوناگون هستند و هریک از آنها ظرفیت و پتانسیل‌های مجزایی دارند که می‌تواند مبنای برنامه‌ریزی و اقدام در راستای ارتقای کیفیت زندگی شهروندان باشد.
پروژه‌های محله‌محور با هدف افزایش کیفیت زندگی شهروندان در محله‌ها اجرا می‌شوند؟
بله. پروژه‌های کوچک‌مقیاس محلی با اتخاذ راهبرد طب سوزنی شهری با تأکید بر هویت محله‌ها و با هدف افزایش کیفیت زندگی اهالی یک محله در همان محله اجرا می‌شوند و در صورت شناسایی درست مسائل و چالش‌های محلی، قطعاً تأثیرگذاری بهتر و بیشتری از پروژه‌های کلان‌مقیاس خواهند داشت.
برچه اساسی ادعا می‌کنید منطقه ۱۲ که از آن با عنوان مرکز تاریخی تهران یاد می‌شود در برنامه‌ریزی محله‌محور پیشتاز بوده است؟
برنامه «ارتقای کیفیت زندگی» از سال ۹۴ در مرکز تاریخی تهران شروع شد و شکل‌گیری، هدف‌گذاری و سیاستگذاری برنامه براساس نگاه دقیق به محله به‌عنوان هسته بنیادی برنامه‌ریزی، بوده است. اما در مناطق دیگر این اتفاق دیرتر افتاد.
این برنامه‌ریزی دقیق و موشکافانه چه نتیجه‌ای داشت؟
با همین برنامه‌ریزی‌ها توانستیم برای هر محله سند توسعه تدوین کنیم که امروز پروژه‌های کوچک‌مقیاس منطقه براساس همین سند عملیاتی می‌شود. از سوی دیگر، با همین برنامه‌ریزی موفق شدیم زمینه مشارکت شهروندان در شناسایی و احصای چالش‌های محله‌ها را فراهم کنیم.
آیا چنین برنامه‌ریزی و سندی در سایر مناطق تهران وجود ندارد؟
البته که وجود دارد، اما منطقه ۱۲ در این کار پیشتاز و پیشقدم بوده است و این افتخار مدیریت شهری قلب تهران است که تلاش‌های پیشین صورت‌پذیرفته با نگاه دقیق و برنامه‌ریزی شهردار تهران و معاونت برنامه‌ریزی شهرداری تهران تبدیل به الگوی فراگیر در این شهر شده است.
سند توسعه محله‌ها چگونه تدوین شده است؟
منطقه ۱۲ از جمله مناطقی است که از ابتدای امر دفاتر توسعه محلی در آن شکل گرفت و امروزه ۹ دفتر در ۱۴ محله راه‌اندازی شده است. پس از شکل‌گیری برنامه ارتقای کیفیت زندگی در مرکز تاریخی با مشارکت سازمان نوسازی شهر تهران، دفاتر نوسازی، مردم محله‌ها و شورایاران، چالش‌ها، ظرفیت‌ها، کمبودها و مشکلات احصا و در سال ۹۵ اسناد توسعه محله‌ها تدوین شد و پس از تصویب در شورای‌شهر مبنای اقدام قرار گرفت.
با گذشت ۴ سال از تدوین این اسناد آیا می‌توان به اطلاعات جمع‌آوری‌شده آنها استناد کرد؟
اطلاعات در تمام سال‌ها و به مرور به روزرسانی شده‌اند و در یک سال اخیر برای آخرین بار با همکاری شورایاران که نمایندگان مردم در محله‌ها هستند، اطلاعات مورد بازبینی قرار گرفته و اگر موردی از قلم افتاده یا مغفول مانده، به فهرست پروژه‌ها و برنامه‌های اقدام اضافه شده و سند به‌طور کامل و جامع به تصویب ستاد بازآفرینی منطقه رسیده است.
امسال برخی از پروژه‌ها با عنوان چلچراغ بهره‌برداری شدند. در این مورد توضیح می‌دهید؟
براساس سند توسعه محله‌ها، در هر محله تعدادی پروژه متناسب با نیاز و مطالبه اهالی و با هدف افزایش کیفیت زندگی شهروندان معرفی شده است. اعتبار تعدادی از پروژه‌های اسناد توسعه محله‌ها در نوبت اول در سال جاری ابلاغ شده که امسال چراغ ۴۰ پروژه روشن شده و برخی دیگر در حال راه‌اندازی هستند. به همین دلیل عنوان چلچراغ انتخاب شد تا بیانگر تحول بزرگ و البته مهم و تأثیرگذار در محله‌های منطقه ۱۲ باشد.
برخی از پروژه‌ها هنوز عملیاتی نشده‌اند. آیا زیرساخت‌ها فراهم نیست یا با کمبود بودجه مواجه‌اید؟
اعتبار به پروژه‌ها اختصاص داده شده است و برخی از پروژه‌ها که در اولویت محله‌ها هستند، به‌زودی عملیاتی می‌شوند. علاوه بر اولویت‌بندی پروژه‌های باقیمانده، نکته دیگر این است که در اجرای پروژه‌ها با موانع و مشکلات مالی، فنی و... مواجه‌ایم که امیدواریم بتوانیم در کوتاه‌ترین زمان موانع را برطرف کنیم و شاهد بهره‌برداری از تمام پروژه‌های ابلاغ‌شده باشیم.
- محله دروازه شمیران
- پروژه‌های در حال اجرا: ساماندهی فضای شهری رهاشده در تقاطع کفایی امانی و ناطقی، ساماندهی ترافیکی، بهسازی جداره‌ها و بازنمایی خاطرات تاریخی میدان شهدا، بهسازی خیابان کفایی امانی
- پروژه‌های تعریف‌شده: طراحی المان یادمانی در محل شهادت شهید مطهری
- محله ایران
- پروژه‌های افتتاح‌شده: احیا و مرمت خانه ابتهاج، ساخت میدان میوه و تره‌بار محله ایران
- پروژه‌های تعریف‌شده: احیای خیابان گوته، ساماندهی فضای فوقانی زیرگذر امیرکبیر
- محله امامزاده یحیی
- پروژه‌های افتتاح‌شده: بهسازی محیطی و جداره‌سازی گذر امامزاده یحیی، ساخت بوستان امامزاده یحیی
- پروژه‌های در حال اجرا: بهسازی محیطی گذر جاویدی، راه‌اندازی خانه فرهنگ و هنر قلب تهران
- محله آبشار
- پروژه‌های افتتاح‌شده: بازپیرایی بوستان سرگرد محبی، راه‌اندازی پویش «من پشتیبان من» در راستای ترویج کسب و کار خانگی هوشمند
- پروژه‌های تعریف‌شده: ساماندهی خیابان آبشار
- محله سیروس
- پروژه‌های افتتاح‌شده: ساخت میدان میوه و تره‌بار سیروس
- پروژه‌های در حال اجرا: تجهیز بوستان نگین، جداره‌سازی بازارچه نایب‌السلطنه، ساخت مرکز محله سیروس
- محله قیام ـ کوثر
- پروژه‌های افتتاح‌شده: ساخت بوستان حوری، راه‌اندازی میدان میوه و تره‌بار قیام
- پروژه‌های در حال اجرا: ساماندهی بلوار قیام،
- پروژه‌های تعریف‌شده: ساخت پاتوق معتمد رضایی، توسعه بوستان کوثر، ساماندهی و مناسب‌سازی پیاده‌رو خیابان‌های لرزاده و زیبا برای استفاده معلولان
- محله بازار
- پروژه‌های افتتاح‌شده: ساماندهی جداره بازار کفاش‌ها، طراحی، مکان‌یابی و نصب تابلوهای راهنمای بازار، راه‌اندازی پویش «دست به کارشیم» در مدیریت پسماند و ایمنی
- پروژه‌های تعریف‌شده: ساخت سرویس بهداشتی میدانچه ملک‌آباد و کوچه منوچهرخانی، بهسازی محیطی بازار آهنگران، ساماندهی میدانچه سیداسماعیل، احیا و باززنده‌سازی گذر غریبان
- محله تختی
- پروژه افتتاح‌شده: ایجاد فضای یادمانی جهان پهلوان تختی
- پروژه تعریف‌شده: بهسازی محیطی خیابان تختی
- محله فردوسی
- پروژه‌های افتتاح‌شده: بهسازی محیطی خیابان لاله‌زار شمالی
- پروژه‌های در حال اجرا: راه‌اندازی کمپین «چراغ‌های روشن لاله‌زار» برای جلب مشارکت مردمی‌در مرمت و بهسازی جداره‌های شهری، راه‌اندازی گذرگالری ارباب جمشید
- پروژه‌های تعریف‌شده: پیاده‌راه‌سازی عرصه شمالی میدان امام خمینی(ره) و احیای ساختمان بلدیه، بهسازی و ساماندهی خیابان ارباب جمشید و کوچه‌های منتهی به آن
- محله پامنار
- پروژه‌های افتتاح‌شده: احیای عمارت تاریخی گذر آقا موسی، بهسازی گذر حاجیها، بهسازی گذر رکنی و صوفیانی
- پروژه‌های تعریف‌شده: بهسازی محیطی گذر خلیلی مفرد، بهسازی میدانچه و گذر حکیم، پروژه‌های مشارکتی احیای اراضی رهاشده برازجان، مرمت عمارت گذر چوپانی
- محله سنگلج
- پروژه‌های افتتاح‌شده: بهسازی محیطی پاتوق اقاقیا، بهسازی محیطی و جداره‌سازی بازارچه طرخانی، ساخت آکواریوم، زمین بازی، خانه و مسیر دوچرخه در پارک شهر
- پروژه‌های در حال اجرا: استقرار کانکس بازیافت در بازارچه طرخانی، بهسازی محیطی پاتوق دباغخانه
- پروژه‌های تعریف‌شده: بهسازی محیطی خیابان فصیح، ساخت میدان میوه و تره‌بار، تملک باغ کیهانی و ساخت بوستان و فضای همگانی محلی
- محله هرندی
- پروژه‌های افتتاح‌شده: مدیریت جمع‌آوری و تفکیک پسماند، ساخت مرکز خدمات پایدار محله شهید هرندی، بازنمایی عین به عین دروازه حضرت عبدالعظیم، بازنمایی عین به عین دروازه غار
- پروژه‌های در حال اجرا: ساخت آشپزخانه اشتراکی و خانه مادر و کودک، ساخت رختشوی‌خانه و حمام، ایجاد زمین بازی و پاتوق سالمندان، بهسازی پیاده‌راه خیابان شهرداری
- پروژه‌های تعریف‌شده: ساخت مجتمع خدماتی اشتغال و آموزش برای بانوان، ایجاد مرکز توسعه و رشد کودکان