همشهری آنلاین_سحر جعفریان:«اکبر موبد کردمهین»، ۴۹ ساله، ساکن یکی از محله‌های حاشیه جنوبی پایتخت، ۳ فرزند نوجوان دارد و نزدیک به ۱۹ سال است که کوچه‌های تنگ و باریک محله «سرآسیاب» را نظافت می‌کند. اهالی همه او را با نام «عمو اکبر» می‌شناسند. برخوردش گرم و گیرا است. چهره‌اش پرچین و مهربان و قامتش کمی خمیده. لهجه شیرین ترکی را هم می‌توان لابه‌لای کلماتش پیدا کرد. او می‌گوید: «اینکه می‌گویند: «شهر و محله مانند خانه دوم آدم است» برای من واقعیتی است که از آن معاش می‌کنم. حرفه‌ای که عیب نیست و از نگاه‌ترحم‌آمیز برخی ناراحت نمی‌شوم. من مدافع پاکیزگی و دوستدار طبیعت هستم.» عمو اکبر به تازگی عنوان «پاکبان نمونه» نهمین تکه از پایتخت را کسب کرده و به همین بهانه در یکی از روزهای واپسین تابستان، در روزگاری که به سبب «کووید ۱۹» به رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک‌های مختلف می‌گذرد، مهمان او در محله سرآسیاب می‌شویم.
- با اهالی انگار قوم و خویش هستم
جاروی دسته بلندش را محکم به دست گرفته است و می‌گوید: «این، همکار و رفیق من است که شهر با همه پیشرفت و تکنولوژی به آن احتیاج دارد.» بعد چند قدمی را جارو می‌زند و ادامه می‌دهد: «اصالتاً تبریزی هستم. بیشتر از ۳۰ سال است که با خانواده‌ام به «تهران» مهاجرت کرده‌ایم. اوایل من و برادرهایم به همراه پدرم کشاورزی می‌کردیم. تا اینکه اوایل سال ۱۳۸۰ خیلی اتفاقی سر از شهرداری منطقه ۹ درآوردم. شدم پاکبان اول محله «فتح» و بعد محله سرآسیاب. از ۱۰ شب می‌آیم سرکار تا ۸ صبح. بعد، یک استراحت کوتاه و با اضافه کاری، گاهی تا ۲ ظهر مشغول کار می‌شوم. وقتی محله را صبح‌ها با پاکیزگی تحویل اهالی می‌دهم، دوست دارم. اوایل اصلاً این محدوده را نمی‌شناختم. اما به تدریج آنقدر با اهالی محله خو گرفتم که انگار حالا با هم قوم و خویش شده‌ایم. هر روز کاسبان و همسایه‌ها را می‌بینم و احوالپرسی می‌کنم. یک روز که یکی‌شان نباشد، نگران می‌شوم و سراغش را می‌گیرم. خیلی از هم‌سن و سال‌هایم داخل بوستان‌ها یا حاشیه معابر اوقات فراغتشان را سپری می‌کنند که اگر جایشان خالی باشد، حتماً باید پرس‌وجو کنم. آنها هم همین‌طور، یک روز که دیرتر سرکار بیایم یا مرخصی باشم، مدام پیغام می‌فرستند که کجا هستم. این نوع از ارتباط با اهالی را دوست دارم. البته سرکارگر ناحیه می‌گوید یکی از مواردی که سبب شد به‌عنوان پاکبان نمونه معرفی شوم، همین خوش‌اخلاقی‌ها است.» گره‌ای به ابروهایش می‌اندازد و ادامه می‌دهد: «گاهی فکر می‌کنم چقدر این خوش‌اخلاقی‌ها کم شده است که تا یکی را با این صفت پیدا می‌کنند، تقدیر و تشکر به راه می‌اندازند! درست است که زندگی‌ها سخت شده، اجاره خانه، قسط، وام، بیکاری و این تازگی‌ها هم که بیماری «کرونا» همه چیز را برهم زده است. اما اگر باور کنیم با قناعت همه چیز می‌گذرد، دیگر اعصاب‌مان برای هر چیزی خراب نمی‌شود که بعدش بخواهند انگ بداخلاقی را به آدم بچسبانند. خدا را شکر همسر و فرزندانم با من هم‌عقیده هستند و همه این سال‌ها جز قناعت و گذشت چیزی از آنها ندیدم.»
- کرونا یعنی نظافت بیشتر
صحبت‌هایش به اینجا که می‌رسد، چند نفری از اهالی جلو می‌آیند و خسته نباشید می‌گویند. عمو اکبر هم لبخند تحویلشان می‌دهد و می‌گوید: «درمونده نباشید جوونا...» بعد هم بدون معطلی ادامه می‌دهد: «این روزها که کرونا هست، کار ما سخت‌تر هم شده‌است. البته ناگفته نماند اهالی محله اغلب اوقات حواس‌شان به شیوه دفع زباله‌ها است. اما گاهی رهگذرانی پیدا می‌شوند که ماسک و دستکش خود را رها می‌کنند وسط کوچه و خیابان. خانواده‌ام خیلی نگران هستند، ولی خیالشان را به نوعی راحت کردم که مراقب هستم. اهالی اینجا گاهی مرا «مدافع پاکیزگی» صدا می‌کنند که این نکته مسئولیتم را ۲ برابر می‌کند. با وسواس بیشتری کار می‌کنم. همه جاهایی که یا دسترسی سختی دارند یا در گذشته به هر دلیلی ممکن بود فراموش شوند روزی چندین مرتبه جارو می‌زنم. فکر اینکه مبادا به سبب غفلت من، کسی را آلوده یا بیمار کند، خیلی آزارم می‌دهد و چون آدم تحمل این عذاب وجدان‌ها نیستم، وسواس را ترجیح می‌دهم. خسته‌تر می‌شوم و بیشتر انرژی و زمان صرف می‌شود، اما ارزش دارد. کاش بعضی از این رهگذران که زباله‌هایشان را رها می‌کنند، ماجرای آلودگی را به سبب زباله‌ها جدی بگیرند.»
- اهالی عمو اکبر را دوست دارند
«اصغر سعادتی»، یکی از کاسبان محله سرآسیاب، از عمو اکبر پاکبان می‌گوید: «مرد زحمتکشی است. گاهی حوالی ظهر می‌رسد به خیابان طالقانی، درست اینجا که ما مغازه‌داریم، صدایش می‌کنیم با ما هم‌سفره شود و ناهار بخورد. او هم برای اینکه روی ما را زمین نیندازد، می‌آید لقمه‌ای می‌خورد و زود می‌رود که از کارش کم و کسر نگذارد.» «اکرم دهقان» نیز از اهالی محله است که می‌گوید: «ویژگی عمواکبر این است که وقتی کار می‌کند، تنها به سبب پول و وظیفه نیست. انگار با دل و جان کار می‌کند. انگار پاکیزگی محله پرجمعیتی مانند سرآسیاب برایش مهم است.» «محمد صولتی»، یکی از اعضای شورایاری محله هم عمو اکبر را شایسته عنوان پاکبان نمونه می‌داند و می‌گوید: «این روزها که خیلی‌ها حال و حوصله ندارند خانه و اتاق خودشان را تمیز کنند، بعضی‌ها مانند عمواکبر یک محله را نظافت می‌کنند. آنها مدام جارو می‌زنند و باز برخی از شهروندان کم لطفی می‌کنند و زباله می‌ریزند. این دور باطل سال‌ها است که ادامه دارد و فرهنگش نهادینه نمی‌شود. به گمانم امثال عمواکبر با خوش‌اخلاقی و صبری که دارند می‌توانند در بلندمدت روی همان تعداد شهروندان که ناپرهیزی می‌کنند، تأثیر مثبت بگذارند.»
- برگزیده از میان ۲۴۹ نفر
اردیبهشت ماه سال جاری بود که شهرداری تهران اعلام کرد مناطق ۲۲گانه پاکبان نمونه خود را معرفی کنند تا طی جشنواره «پاکبان خوب محله من» از آنها به شایستگی تقدیر شود. «مصطفی‌دینی»، رئیس اداره خدمات شهری و محیط‌زیست منطقه، با بیان این مطلب می‌گوید: «از شاخص‌های انتخاب پاکبان نمونه برخورداری از حسن معاشرت، سعه‌صدر در ارتباط با شهروندان و همکاران، امانت‌داری، حفظ بیت‌المال، خیرخواهی و کمک‌رسانی به دیگران، رعایت مسائل ایمنی و بهداشتی، مشارکت مؤثر در موقعیت‌های بحرانی و خاص، تشویق و ترغیب دیگران به حفظ پاکیزگی و نظافت شهر است. پس از بررسی‌های لازم و پرسش‌گری از شهروندان در محله‌های مختلف منطقه، از بین ۱۲۲ پاکبان در ناحیه یک و ۱۲۷ پاکبان در ناحیه ۲، پاکبان نمونه منطقه برگزیده شد.» دینی ادامه می‌دهد: «در شرایط دشوار کرونایی که در اغلب موارد آلودگی‌ها به محله‌ها و عرصه‌های عمومی کشیده می‌شود، می‌توان مدعی بود که هریک از پاکبان‌ها که مسئولانه به نظافت معابر مشغول هستند، پاکبان نمونه و مدافع پاکیزگی تلقی می‌شوند.»