همشهری آنلاین_حسن حسن‌زاده: پلی که هنوز هم مهم‌ترین مسیر ارتباطی شرق و غرب فرحزاد است و اگرچه پس از ساخت مسیر جدید امامزاده داود(ع) دیگر گذر زائران امامزاده به این جاده و پل قدیمی آن نمی‌افتد اما هنوز این پل خاطره‌انگیز از رونق نیفتاده است. پل خوشمرام هنوز هم باغداران فرحزاد را به باغ‌های بالادست می‌رساند و راه ارتباطی اهالی شرق و غرب محله است. با وجود این، قرار گرفتن این پل کهنسال روی رودخانه فرحزاد، سیلاب‌های متعدد، عمر طولانی پل و تردد بی‌وقفه خودروها از روی آن، چندان هم بی‌خطر نیست. سری به محله فرحزاد زدیم و در گفت‌وگو با اهالی مشکلات پل خوشمرام و درخواست‌هایشان از مدیریت شهری برای مرمت این پل قدیمی را شنیدیم.
- سیلاب در کمین پل قدیمی
سربالایی تند خیابان امامزاده داود(ع) ما را به پل خوشمرام و حاشیه رودخانه فرحزاد در شرقی‌ترین بخش این محله می‌رساند. پلی قدیمی و خاطره‌انگیز که بیش از چند دهه در مسیر زائران امامزاده داود(ع) و باغداران فرحزادی قرار داشته هنوز هم مورد استفاده اهالی فرحزاد است. اما این پل کهنسال که نامش را از نام یکی از زمین‌داران خوشنام فرحزاد گرفته در مقاطع مختلفی از سال به نگرانی شماره یک همسایه‌ها و اهالی هر دو سوی رودخانه تبدیل می‌شود. تابلوی قرمز رنگی که در ورودی این پل کم‌عرض نصب شده، گویای همه چیز است. اگرچه تابلوی نونوار کنار پل خطر سیل را در روزهای طغیان رودخانه به رهگذران، عابران پیاده و ساکنان حاشیه رودخانه گوشزد می‌کند ولی این خطر بیش از هر چیز در کمین این پل قدیمی فرحزاد نشسته است. دسترسی به بستر رودخانه برای نگاه دقیق‌تر به وضعیت استحکام پل خوشمرام کار چندان دشواری نیست. بهار امسال سیل قسمتی از سنگچین حاشیه رودخانه را تخریب کرده و از بن‌بست خوشمرام راهی به بستر رودخانه باز شده است. از بستر رودخانه، اسکلت چوبی پل خوشمرام که بیش از چند دهه قدمت دارد و زیر اسکلت فلزی پل قرار گرفته است خودنمایی می‌کند. «علی طالبی» از اهالی محله فرحزاد، سنگچین‌های تخریب شده حاشیه رودخانه را نشان می‌دهد و می‌گوید: «سیل قسمتی از سنگچین بالادست پل را خراب کرد و حتی بخشی از دیواره هم به‌طور کامل تخریب شد. اما جریان شدید آب، زیر سنگچین نزدیک پل هم حفره‌های زیادی ایجاد کرده است و هر لحظه خطر ریزش این قسمت هم وجود دارد.»
- راهی برای باغداران نیست
عرض روددره فرحزاد وقتی به پل خوشمرام می‌رسد کمتر می‌شود. از طرفی به دلیل ارتفاع کم پل از بستر رودخانه، وضعیت استحکام پل در هنگام وقوع سیلاب نگران‌کننده است. «حسن صداقت» یکی از اهالی محله فرحزاد می‌گوید: «پل خوشمرام را اهالی ساختند. شاید بیش از ۷۰ سال پیش این پل با تیر چوبی ساخته شد و هنوز هم همان تیرهای چوبی وزن اصلی پل را تحمل می‌کنند. اما چند سالی است که در اثر سیلاب‌های بهاره، زیر دیوارهای سنگچین که تیرهای چوبی روی آن قرار گرفته، حفره‌های عمیق ایجاد شده است. به دلیل تردد زیاد خودرو از این پل، لازم است شهرداری برای مرمت جدی پل یا ساخت پل جدید وارد عمل شود.» پل خوشمرام بیش از ۷ دهه قدمت دارد و همچنان یکی از مسیرهای مهم‌محله فرحزاد و تنها مسیر دسترسی باغداران فرحزادی به باغ‌ها و مزارع بالادست محله است. اگرچه سال گذشته سازمان مشاور شهرداری تهران پل خوشمرام را به‌عنوان یک پل ناایمن و مسیر غیرمجاز معرفی کرده است اما باغداران فرحزاد می‌گویند با مسدود شدن این پل در زمان طغیان رودخانه، مشکلات دیگری برایشان به وجود می‌آید. صداقت می‌گوید: «هر سال همزمان با طغیانی شدن رودخانه، شهرداری با نیوجرسی پل را مسدود می‌کند. معمولاً این اتفاق در ماه‌های فروردین و اردیبهشت که سطح آب به بالاترین حد می‌رسد رخ می‌دهد. همین ماه‌ها اما دوره آبیاری درختان باغ است. از آنجایی که باغداران هیچ راه دیگری برای دسترسی به باغ‌ها ندارند، مسدود شدن پل مشکلات زیادی برای آنها ایجاد می‌کند.»
- مصائب مسدود کردن پل
پل خوشمرام تنها راه ارتباطی شرق به غرب محله فرحزاد هم محسوب می‌شود. حتی حوالی ظهر که خیابان فرحزاد و جاده امامزاده داود(ع) خلوت‌تر می‌شود، باز هم عبور خودروها از روی پل خوشمرام برای لحظه‌ای متوقف نمی‌شود. مسئله‌ای که با توجه به وضعیت این پل قدیمی کمی نگران‌کننده است. ساکنان آپارتمان‌های شهرک نفت و شهرک بهاران در محدوده منطقه ۵ شهرداری تهران و بیش از ۵۰ خانواری که در ضلع غربی رودخانه فرحزاد زندگی می‌کنند، برای دسترسی به محله فرحزاد از همین پل استفاده می‌کنند. «مسعود لطفی» یکی از اهالی فرحزاد می‌گوید: «پل خوشمرام علاوه بر اینکه شرق و غرب محله فرحزاد را به هم وصل می‌کند، مسیر دسترسی اهالی محله‌های شهرک نفت و حتی محله پونک به فرحزاد و سعادت‌آباد است. در فصل بازگشایی مدارس وقتی حجم ترافیک بزرگراه یادگار امام(ره) بیشتر می‌شود، اهالی پونک هم برای دور زدن ترافیک از این پل برای دسترسی به فرحزاد و سپس محله‌های سعادت‌آباد و... استفاده می‌کنند.» تردد بالای خودرو از روی پل خوشمرام در حالی انجام می‌شود که علاوه بر قدمت زیاد اسکلت چوبی پل، اسکلت فلزی آن هم که روی پل قدیمی ساخته شده است بیش از ۳۰ سال قدمت دارد. با وجود این، مسدود کردن پل هنگام طغیان آب هم محدودیت‌های دیگری برای اهالی فرحزاد ایجاد می‌کند. صداقت می‌گوید: «راهکار اصلی حل مشکل، بازسازی پل یا ساخت پل جدید است. زیرا وقتی پل را با نیوجرسی مسدود می‌کنند، ساکنان خانوارهای بخش غربی فرحزاد برای دسترسی به امکانات و مراکز خرید فرحزاد دچار مشکل می‌شوند.»
- دیوارهای سنگچین مرمت می‌شوند
مشکلات دیواره‌های سنگچین روددره فرحزاد در محدوده پل خوشمرام را با «حبیب پوش‌پارس» مدیرعامل شرکت خاکریز آب شهرداری تهران در میان می‌گذاریم. پوش‌پارس از آغاز عملیات رفع مخاطرات سیلاب در محدوده پل خوشمرام می‌گوید: «عملیات رفع مخاطرات سیلاب در محدوده پل خوشمرام از ۲۰ شهریور ماه در ۳ گام آغاز شده است. در گام نخست برچیدن زوائد و سنگ‌هایی که توسط سیلاب از بالادست رودخانه آمده و لایروبی محدوده در دستور کار قرار دارد. در گام دوم دیواره‌های سنگچین بالادست و پایین دست پل خوشمرام که در اثر سیلاب فرو ریخته است، ترمیم، مرمت و بهسازی می‌شود. همچنین سومین گام این طرح، احیا و ساماندهی رودخانه فرحزاد خواهد بود. مدیرعامل شرکت خاکریز آب شهرداری تهران از اجرای کامل این طرح تا پایان آبان امسال خبر می‌دهد: «عملیات ترمیم و مرمت بالادست و پایین دست پل خوشمرام با جدیت آغاز شده است و تا پایان آبان امسال هر ۳ گام این طرح به‌طور کامل اجرا می‌شود. همچنین مرمت و بهسازی دیوارهای سنگچین پل خوشمرام زمینه‌ساز گذردهی آب از مسیرهای مطلوب و جلوگیری از آسیب رسیدن به پایه‌های پل خواهد شد.»
- خطر سقوط
ساکنان حاشیه رودخانه فرحزاد به‌ویژه خانواده‌هایی که در نزدیکی این پل قدیمی زندگی می‌کنند، نگرانی‌های دیگری هم دارند. حفاظ حاشیه پل مناسب نیست و آنها نگران کودکانی هستند که هنگام بالا آمدن سطح آب گذرشان به پل قدیمی محله می‌افتد. لطفی می‌گوید: «سیلاب خسارت‌های زیادی به باغ‌ها وخانه‌های نزدیک رودخانه وارد کرده است. بهار امسال بخشی از باغ و خانه پایین دست پل به دلیل طغیان رودخانه تخریب شد. اگر به وضعیت پل خوشمرام رسیدگی نشود، در هنگام افزایش بارش‌ها ممکن است اتفاق ناگواری رخ بدهد. از طرفی حفاظ پل هم مناسب نیست و خانواده‌ها نگران کودکان خود هستند.»