همشهری آنلاین_بهاره خسروی: طرح ارتقای امنیت اجتماعی اهالی گذر پشت بزرگراه نواب به‌ویژه برای بانوان سال‌های زیادی است که از مطالبات اهالی تکه دهم پایتخت است؛ طرحی که این روزها صاحب بودجه و اعتبار شده تا امنیت و آرامش روانی ساکنان در دل کوچه و پسکوچه‌های محدوده نواب احیا شود. در این گزارش درباره نحوه اجرای پروژه ارتقای امنیت اجتماعی گذر پشت بزرگراه نواب، از پروژه‌های کوچک‌مقیاس محلی در منطقه ۱۰، با مدیر پروژه و ساکنان گفت‌وگو کردیم.
طرح ساماندهی گذر پشت بزرگراه نواب تقریباً ۳ سال پیش در دستور کار منطقه ۱۰ قرار گرفت. اما دلیل کمبود اعتبار مالی روی کاغذ باقی ماند. این طرح سال ۹۸ دوباره مطرح شد و اعتبار دریافت کرد. مدیر پروژه ارتقای منظر شهری و ساماندهی گذر پشت بزرگراه نواب با بیان این مطلب سر صحبت را باز می‌کند و درباره این پروژه خردمقیاس محلی توضیح می‌دهد: «گذر پشت بزرگراه نواب حد فاصل خیابان آذربایجان تا میدان بریانک یکی از مسیرهای طولانی و پرآسیب منطقه است که هر فعالیت و اقدامی در این محدوده نواحی سه‌گانه شهرداری منطقه را درگیر می‌کند. معتقدم موضوع معضلات و آسیب‌های اجتماعی آن دغدغه همه مسئولان شهری منطقه از شهرداران، مدیران محله‌ها و شورایاران و حتی ساکنان این محدوده است. به همین دلیل در جلسات بررسی روند اجرای طرح از نظرات همه آنها استفاده می‌کنیم.»
«امیر قاسمی» در ادامه به نقش مشارکت مردم در رفع معضلات محدوده گذر پشت بزرگراه نواب اشاره می‌کند و می‌گوید: «ساماندهی این پروژه ۲۰درصد فعالیت‌های عمرانی، ۳۰درصد خدمات شهری و ۵۰درصد مشارکت اهالی را می‌طلبد. در واقع ما بستر را برای تبدیل شدن این محدوده به فضای امن آماده می‌کنیم، اما بقیه کار را به دست اهالی می‌سپاریم تا با مشارکت و حضور مستمر در محله و انجام کارهای مشارکتی بسیاری از آسیب‌های اجتماعی این محدوده مانند تردد کارتن‌خواب‌ها و تجمع معتادان و اراذل و اوباش کاسته شود.»
- استفاده از ظرفیت‌های محلی
قدیم‌ها رسم بر این بود که سر صبح هرکسی مقابل خانه‌اش را آب و جارو می‌کرد؛ رسمی که در آن روح زندگی جریان داشت و همچنین چهره شهر و محله زیبا و تمیز می‌شد. این رسم سال‌های زیادی است به دلیل تغییر سبک زندگی از یاد رفته و بعضی از شهروندان آن را وظیفه شهرداری می‌دانند. قاسمی با یادی از این رسم قدیمی به اهمیت استفاده از نظرات و دیدگاه‌های اهالی ساکن در محدوده گذر پشت بزرگراه نواب برای ارتقای کیفی این طرح اشاره می‌کند و می‌گوید: «ارتباط شهرداری و مردم باید دوسویه باشد و هر دو به هم اعتماد لازم را داشته باشند. این موضوع به ارتقای کیفیت اجرای طرح‌های محلی کمک فراوانی می‌کند. در بازدیدهای میدانی محدوده همین طرح با یکی از ساکنان آشنا شدم که ۲ مدرک تحصیلی از آمریکا داشت و برای ساماندهی وضعیت این محدوده نظرات و دیدگاه‌های جالبی را مطرح می‌کرد. وقتی حس اعتماد شهروندان تأمین شود و مطالبات آنها به دست فراموشی سپرده نشود، مردم خودشان پای کار می‌آیند و برای ارتقای کیفیت زندگی شهروندی خود ایده و نظر می‌دهند.» به گفته مدیر پروژه طرح گذر پشت بزرگراه نواب موضوعی که در برنامه‌ریزی شهری برای ارتقای کیفیت زندگی شهروندان باید به آن توجه داشت، استفاده از ظرفیت و توانمندی‌های محلی است. در واقع از این طریق مردم در اداره و نگهداشت شهری دخیل می‌شوند و این کار کاهش آسیب‌های اجتماعی را همراه دارد. قاسمی در ادامه اضافه می‌کند: «شناسایی ظرفیت‌ها، فضاهای موجود، نقاط آسیب‌خیز، اطلاعات کامل درباره اهالی ساکن در این محدوده و برقراری ارتباط با اهالی برای تشویق و مشارکت آنها در حفظ و نگهداشت شهر از مهم‌ترین برنامه‌های این طرح برای بازگشت روح زندگی و امنیت اجتماعی به‌ویژه برای بانوان به این محدوده است.»
- ایجاد گذری زنده و پویا تا پایان سال
ارتقای امنیت اجتماعی گذر پشت بزرگراه نواب طرحی است که به گفته قاسمی اجرای آن در چند مرحله به‌صورت کوتاه‌مدت و میان‌مدت تا پایان سال جاری و شاید هم زودتر صورت می‌گیرد و با اجرای آن این محدوده تبدیل به گذری زنده و پویا می‌شود. قاسمی در این‌باره توضیح می‌دهد: «با ارائه خدمات به اهالی سعی بر ترغیب آنها به مشارکت در اجرای طرح و ایجاد آرامش روانی داریم. برای مثال برای رنگ‌آمیزی دیوارهای این محدوده با دانشجویان دانشگاه سوره تفاهمنامه‌ای بستیم تا از این معبر برای ارائه طرح‌های خود استفاده کنند. همچنین رنگ و ابزار رنگ‌آمیزی را در اختیار بانوان ساکن در این محدوده قرار می‌دهیم تا باسلیقه خودشان دیوارهای محله زندگی خود را رنگ کنند. همین‌طور برای ایزوگام باغچه‌های مجتمع مسکونی نواب و نصب مبلمان‌ها شهری خدمات ارائه می‌دهیم، اما نگهداشت آن را به اختیار مردم می‌گذاریم.» فراهم کردن شرایط اشتغال برای زنان سرپرست خانوار و افراد جویای کار در محدوده گذر پشت بزرگراه نواب از دیگر مواردی است که مدیر اجرایی این پروژه به آن اشاره می‌کند.
- فاز دوم پروژه امنیت بانوان
اجرای طرح امنیت اجتماعی بانوان به‌عنوان پایلوت در پازل دهم پایتخت چند وقتی است که اجرا می‌شود. فاز دوم این طرح ارتقای امنیت بانوان در گذر پشت بزرگراه نواب است. مدیر اداره بانوان منطقه ۱۰ با بیان این مطلب می‌گوید: «اجرای طرح امنیت اجتماعی بانوان یکی از طرح‌های موفقی بود که در ۲ بخش کالبدی و اجتماعی در منطقه ما به‌عنوان پایلوت اجرا شد. اقدامات انجام‌شده بسیار مورد توجه «پروانه‌نژادبهرام» از اعضای شورای‌شهر قرار گرفت. او در بازدیدی که از روند اجرای این طرح در منطقه داشت، از نحوه کار استقبال و بر ادامه آن تأکید کرد.» فاز دوم اجرای طرح امنیت اجتماعی بانوان به محدوده گذر پشت بزرگراه نواب رسید و یکی از اهداف اجرای پروژه ایجاد آرامش روانی میان بانوان ساکن در همین محدوده است. «نرگس مظاهری» در ادامه می‌افزاید: «گذر پشت بزرگراه نواب مانند زخم بزرگی است که مشکلات فراوانی دارد. کار در این حوزه جرئت فراوانی را می‌طلبید. اما مهندس «مجید رباطی» سرپرست شهرداری منطقه به این حوزه پرداختند. ما هم اقدامات لازم را انجام دادیم و معضلات این محدوده را شناسایی کردیم. همچنین با اهالی مجتمع‌های چلچله‌های یک و ۲ و ۳ نواب که مشارکت‌پذیری خوبی دارند، ارتباط برقرار کردیم. برای ایجاد حس اعتماد و تشویق آنها به مشارکت در این طرح با آنها در زمینه زیباسازی نمای بیرونی ساختمان‌ها از جمله ایزوگام باغچه‌ها، بهسازی پله‌ها و باغچه‌ها، نظافت و قرار گذاشتن سطل زباله و مواردی از این دست همکاری کردیم تا فضا برای اجرای طرح و آرامش روانی شهروندان فراهم شود.»
- آنچه اهالی می‌گویند
ساکنان محدوده گذر پشت بزرگراه نواب به دلیل سال‌ها سکونت و از نزدیک دست و پنجه نرم کردن با مشکلات ریز و درشت و آسیب‌های اجتماعی بهترین ایده‌ها و نظرات را برای ارتقای کیفیت طرح امنیت اجتماعی گذر پشت بزرگراه نواب دارند. مشارکت آنها نقش مهمی در کاهش بسیاری از مشکلات این محدوده دارد که در این بخش با آنها گفت‌وگو کردیم.
- نصب تابلوی ترافیکی
یکی از مهم‌ترین معضلات اهالی خیابان خمسه واقع در پشت گذر نواب، نبود تابلوی مشخص ترافیکی در خیابان است. همین موضوع باعث درگیری و مشکلات فراوانی برای اهالی و رهگذران شده است. «میرسعید میرفتاحی» از کاسبان خیابان خمسه این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «نبود تابلوی ترافیکی که جهت خیابان و بسته بودن آن را نشان دهد، باعث درگیری و تنش میان اهالی شده است. روزی نیست که اینجا شاهد دعوا و درگیری و حتی تصادف نباشیم. بد نیست یک تابلوی ترافیکی برای حل معضلات این خیابان نصب شود. چون مشاجره‌های دائمی از همه همسایه‌ها سلب آرامش کرده است.»
این همسایه قدیمی اجرای طرح گذر پشت بزرگراه نواب راکاری مثبت می‌داند. اما این کار را منوط به جمع‌آوری اراذل و اوباش و معتادان گذر پشت بزرگراه نواب می‌داند و می‌گوید: «در حوالی خیابان خمسه و فرشاد آسیب‌های اجتماعی فراوانی داریم و همین موضوع باعث شده تا بانوان به‌ویژه محلی‌ها کمتر از این محدوده گذر کنند. اگر طرح ساماندهی اجرا شود و روح زندگی در این محدوده حاکم شود، علاوه بر امنیت روانی کسب‌وکارها رونق می‌گیرند.»
- رونق کسب و کار
بیشتر مغازه‌های محدوده گذر پشت بزرگراه نواب تعطیلند یا در مشاغل صنعتی فعالیت دارند. اما همین مشاغل صنعتی هم از آزار و مزاحمت معتادان و اراذل و اوباش و کسادی کسب‌وکار در امان نیستند. «مهدی یوسفی» ۱۰ سال است در این محدوده مشغول به کار است. او با اشاره به مشکلات موجود که بیشتر اهالی در صحبت‌هایشان به آن اشاره کردند، می‌افزاید: «شهرداری قبل از هر اقدامی برای ساماندهی و بهسازی این محدوده باید نسبت به پاکسازی این مسیر اقدام کند و یک کیوسک نگهبانی در محدوده گذر پشت بزرگراه نواب مستقر کند. چون این محدوده بهترین پاتوق برای افراد ناباب است. اینجا دزدی، زورگیری و خفتگیری زیاد انجام می‌شود. به همین دلیل محلی‌ها کمتر تردد می‌کنند و این باعث کسادی کسب‌وکار شده است.»
پیشنهاد آقای یوسفی فراهم کردن فضای امنی برای تردد همسایه‌ها به‌ویژه بانوان است. این موضوع کمک زیادی به بازگشایی مغازه‌های بسته و متروکه گذر پشت بزرگراه نواب و رونق کسب و کار در این محدوده می‌کند.
- ارتقای کیفیت طرح‌ها با نظرات اهالی
برای ارائه خدمات بهتر و همچنین اثرگذار بودن هر طرح و برنامه شهری نظرات و دیدگاه‌های اهالی ساکن در محدوده اجرای طرح بسیار مؤثر است. در واقع این دیدگاه‌ها و نقطه نظرات به ارتقای کیفیت طرح‌ها کمک شایانی می‌کند. «شهربانو امامی» از اهالی قدیمی محدوده نواب با اشاره به این موضوع می‌گوید: «اهالی ساکن در محدوده گذر پشت بزرگراه نواب با مشکلات و آسیب‌های اجتماعی فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند، اما شاید هیچ مسئول یا مدیری به اندازه خود اهالی نتواند برای حل این معضلات راهکار مناسب ارائه دهد.»
این همسایه قدیمی در ادامه با اشاره به باغچه مقابل خانه‌اش که با همت او و اهالی شکل گرفته است، می‌گوید: «این باغچه را خودم با مشارکت اهالی درست کردم. در واقع ما ملک قدیمی در این محدوده داشتیم که تخریب شد و آن را برای سرسبزی محله تبدیل به باغچه کردیم. قرار بود این باغچه جمع و به جای آن پارکینگ ساخته شود که من به شدت مخالف بودم. چون نیاز اهالی در این محدوده بیش از هر چیزی فضای سبز است. این باغچه سر جای خودش باقی مانده که در ساماندهی گذر پشت بزرگراه نواب اصلاحاتی روی آن انجام می‌شود.»
- نگاهی به بخشی از اقدامات در طرح ارتقای امنیت اجتماعی گذر پشت بزرگراه نواب
- تغییر همه جانبه
بسیاری از فعالیت‌ها و اقدامات پیش‌بینی‌شده در طرح ارتقای امنیت اجتماعی گذر پشت بزرگراه نواب همان مطالبات مردمی است که سال‌ها از آن به‌عنوان مشکلات محلی یاد می‌شد. در این بخش نگاهی به تعدادی از این اقدامات داریم.
- تغییر و جابه‌جایی پست‌های برق
سال‌های زیادی است که وجود پست برق انتهای کوی فرهنگیان باعث ایجاد تصادف و ترافیک و شلوغی این محدوده شده است. این پست حتی باعث سختی تردد خودروهای مالکان ملک مجاورش به داخل پارکینگ شده است. در واقع باعث شده تا پارکینگ این ملک مزاحم تلقی شود. همسایه‌ها هم اکثر زباله‌های خود به سقف این پست پرتاب می‌کنند و همین موضوع باعث ایجاد آلودگی و چشم‌انداز نازیبای شهری می‌شود. جابه‌جایی این پست برق و رفع مشکلات شهری موجود یکی از برنامه‌های ساماندهی گذر پشت بزرگراه نواب است. همچنین علاوه بر این جابه‌جایی، تغییردر رنگ‌آمیزی و طراحی دیواره‌های پست‌های برق محدوده گذر مانند خیابان سلمان فارسی از برنامه‌های ساماندهی این طرح است.
- پیاده‌راه‌سازی و نقاشی دیواری
یکی از مهم‌ترین نیازهای محدوده گذر پشت بزرگراه نواب بازگشت روح زندگی و نقش و نگار فضای شهری است. تا اهالی با اطمینان خاطر از این مسیر گذر کنند و سیمای زشت از این محدوده رخت ببندد. اجرای عملیات پیاده‌راه‌سازی، حذف زوائد فیزیکی و چشم‌اندازهای نامناسب شهری و نقاشی روی دیوارهای این محدوده با استفاده از ظرفیت‌های محلی و دیدگاه‌ها و نظرات اهالی از دیگر برنامه‌های طرح ساماندهی گذر پشت بزرگراه نواب است.
- ساماندهی فضای سبز و باغچه‌های محلی
یکی از مهم‌ترین نیازهای اهالی پازل دهم پایتخت به‌ویژه مسیر گذر پشت بزرگراه نواب توسعه فضای سبز است. به همین دلیل در بهسازی‌های این مسیر ساماندهی حیاط‌ها و باغچه‌های مجتمع‌های نواب مد نظر قرار گرفته تا با مشارکت شهرداری و اهالی باغچه‌های مجتمع‌های نواب ایزوگام شوند و آب حاصل از آبیاری گیاهان باعث نشست پارکینگ مجموعه‌ها نشود. قرار است در طرح ساماندهی با مشارکت شهرداری باغچه‌های مجتمع‌های نواب اصلاح و بهسازی شوند و فضاهای مشاع مجتمع‌ها تبدیل به زمین بازی شود. البته نگهداشت آنها بعد از اصلاح و بهسازی به خود اهالی سپرده می‌شود.
- بازگشایی مسیر خیابان خمسه
یکی از درخواست‌های اهالی برای کاهش بار ترافیکی منطقه بازگشایی مسیر تردد اتومبیل‌ها از بزرگراه نواب به سمت خیابان خمسه و داخل منطقه است. این تغییر مسیر و بازگشایی خیابان از سوی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک در حال بررسی است.
- پارکینگ کوچه ماهرویان
ایجاد پارکینگ با توجه به بافت فشرده پازل دهم پایتخت یکی از مهم‌ترین نیازهای اهالی محسوب می‌شود. بر همین اساس تکه زمین رهاشده ابتدای کوچه ماهرویان در گذر پشت بزرگراه نواب که در حال حاضر اهالی به‌عنوان پارکینگ از آن استفاده می‌کنند، با وضعیت مناسب ساماندهی می‌شود. در این زمین یک پارکینگ مرتب و خط‌کشی‌شده راه‌اندازی می‌شود و در کنار آن فضای سبز خطی هم طراحی شده است.
- دو کوچه با یک نام
یکی از تغییرات در محدوده گذر پشت بزرگراه نواب وجود ۲ کوچه با نام یوسف‌زاده است. در این محدوده کوچه بلندی با عنوان یوسف‌زاده نامگذاری شده است. از دل کوچه یوسف‌زاده پسکوچه کوتاهی به سمت بزرگراه نواب متصل می‌شود که نام این کوچه هم یوسف‌زاده است. برای نظم در تردد و پیشگیری از سردرگمی هنگام پیدا کردن نشانی‌ها، تغییر نام پسکوچه یوسف‌زاده به کمیته نامگذاری معابر ارائه شده است.
- بهسازی بوستان اخبار
بوستان اخبار در گذر پشت بزرگراه نواب یکی از معدود فضاهای تفریحی اهالی است. اما به دلیل تردد معتادان و کارتن‌خواب‌ها اهالی کمتر از آن استفاده می‌کنند. یکی از شروط بازگشت زندگی به این محدوده ایمن‌سازی فضاهای موجود است. به همین دلیل تغییر در پوشش گیاهی، رنگ‌آمیزی و تعمیر آبنما و بازگشایی بعضی از مسیرهای تردد این بوستان کوچک از دیگر برنامه‌های در دستور کار در طرح پشت گذر نواب است.
- ساماندهی نقاط بی‌دفاع شهری
یکی از مهم‌ترین معضلات اهالی پشت گذر نواب وجود فضاهای بی‌دفاع شهری است؛ فضاهایی که تبدیل به نقطه امنی برای معتادان، کارتن‌خواب‌ها و اراذل و اوباش شده و شب‌مردگی و محدودیت تردد را برای اهالی به دنبال داشته است. ساماندهی این محدوده، زنده کردن فضاهای بی‌دفاع شهری با اجرای برنامه‌های فرهنگی، راه‌اندازی کسب‌وکار و فراهم کردن فرصت اشتغال از مهم‌ترین برنامه‌ها برای ساماندهی نقاط بی‌دفاع پشت گذر نواب است.