با این حال تا چند دهه اخیر شمیران چندان محله شلوغ و پرتراکمی نبود و مردم در بافت روستایی آن به کشاورزی و باغداری مشغول بودند. این روزها شمیران پهنه گسترده‌ای از مناطق یک و ۲ و ۳ و ۵ تهران را به خود اختصاص داده و به یکی از شلوغ‌ترین نقاط پایتخت تبدیل شده است.
- تپه‌های باستانی
قدیمی‌ترین ساکنان شمیران ۳ هزار سال پیش در این محدوده زندگی می‌کردند. نشانه‌هایی از زندگی این اقوام در کوهپایه‌های البرز در تپه‌های باستانی قیطریه، چیذر و دروس به دست آمده است؛ زمانی که این هم‌محله‌ای‌ها با سرنیزه و خنجرهای کوچک سراغ شکار در کوهپایه‌ها می‌رفتند و یادگاری‌های آنها در دهه‌های گذشته در گورهای باستانی این منطقه پیدا شد.
- قلعه‌های تاریخی
قلعه‌های تاریخی مختلفی در اطراف شمیران از دوره ایلخانان و بعد از آن باقی مانده است که نشان از سکونت مردم در کوه‌های شمیران در هزاره اخیر دارد. قلعه لواسان و قلعه دختر و... از جمله این قلعه‌ها هستند که برای حفظ مردم از تاراج دزدان ساخته شده است.
- امامزاده صالح(ع)
قدمت مقبره امامزاده صالح(ع) به دوره ایلخانان برمی‌گردد؛ حدود ۷۰۰ سال پیش. این مقبره یکی از هسته‌های شکل‌گیری محله شمیران امروزی و تجریش به شمار می‌رود. بعد از شهادت امامزاده صالح(ع) در تجریش کنونی و ساخته شدن مقبره‌ای برای ایشان، به رسم اغلب بازارهای قدیمی تهران اطراف این مقبره بازار کوچکی ساخته شد که امروز به نام بازار تجریش می‌شناسیم.
- تکیه تجریش
قدمت تکیه تجریش به بیش از ۲۲۰ سال پیش می‌رسد. در این زمان تجریش و شمیران به روستایی در کوهپایه البرز تبدیل شده بود و خانه‌های کاهگلی اطراف بازارچه به چشم می‌خورد. در روستاهایی مثل چیذر و زرگنده و... کشاورزی رونق داشت و قنات‌هایی که از کوه سرچشمه می‌گرفت آب این منطقه را تأمین می‌کرد. در دوره صفویه با ایجاد حصار طهماسبی، تهران و در سایه آن، شمیران اهمیت بیشتری پیدا کرده بود.
- باغ سفارت‌ها به تهران آمدند
شمیران از دارالخلافه فاصله داشت اما اهمیت آن در دوره قاجار شانه به شانه تهران می‌زد. باغ قلهک در دوره محمدشاه قاجار و باغ سفارت روسیه در دوره مظفرالدین شاه به سفارت روسیه واگذار شد. این باغ سفارت‌ها گرچه رسماً کاربری اداری نداشتند اما تصمیمات و اتفاقات زیادی در آنها رقم خورد. از جمله تحصن نماینده‌های مجلس بعد از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی.
- شمیران دوره قاجار
تهران دارالخلافه شد و زمین‌ها و باغ‌های شمالی پایتخت اهمیت زیادی برای درباریان پیدا کرد. از شکارگاه و استراحتگاه تابستانه تا خانه‌باغ‌های ییلاقی در شمیران یکی یکی ساخته شدند. بافت شمیران به ۲ بخش روستایی و اعیانی تقسیم شد. نخستین جاده‌ای که دروازه‌های شمالی پایتخت را به شمیران وصل می‌کرد یعنی همان‌جاده شمیران قدیم در این دوره ساخته شد. کاخ‌های نیاوران و سعدآباد در این دوره ساخته شدند.
- جاده جدید شمیران
اواخر دوره قاجار بود که خیابان ولی‌عصر(عج) کنونی ساخته شد و دومین جاده تهران به شمیران، راه رسیدن به این نقطه شمالی خارج از تهران را هموارتر کرد. در این دوره در اطراف جاده قدیمی شمیران و همچنین جاده جدید شمیران، کم‌کم محله‌ها شکل گرفتند و زمینه‌ها برای اتصال تهران و شمیران فراهم شد.
- نخستین بیمارستان شمیران
بنای بیمارستان مسیح دانشوری دردوره مظفرالدین شاه در شمیران ساخته شد تا شاه برای مداوای بیماری ریوی خود به آنجا برود. بعد از مظفرالدین شاه این بنا به‌عنوان نخستین بیمارستان در شمیران ساخته شد؛ همان بیمارستانی که امروز به دلیل شیوع کرونا در صدر اخبار قرار گرفته است.
- حصار تهران برچیده شد
برچیده شدن حصار تهران در دوره پهلوی به پیشروی تهران به‌خصوص در مرزهای شمالی پایتخت منجر شد. زمین‌های بایر و بیابان‌های اطراف تهران راه شمیران را در پیش گرفتند و یکی پس از دیگری ساخته شدند. شمیران کم‌کم از بافت روستایی خود خارج می‌شد و ساختمان‌های مدرن‌تری در این محدوده ساخته می‌شدند.
- تحول فرهنگی در شمیران
سینما آستارا در دهه ۴۰، نخستین سینمای ساخته شده در شمیران بود. خیلی زود پای تئاترها و مراکزی مثل بولینگ عبدو هم در شمیران باز شد. تا دهه ۵۰ دیگر فاصله‌ای بین تهران و شمیران با زمین‌های خالی به چشم نمی‌خورد و تهران و شمیران یکپارچه شده بودند. از این دهه به بعد کم‌کم سر و کله نخستین بزرگراه‌ها هم در کمربند اطراف تهران پیدا شد.
- سیل تجریش
سیل تجریش یکی از مهم‌ترین رخدادهای طبیعی قرن‌های گذشته در شمیران بود که بسیاری از خانه‌ها را نابود کرد و خسارت‌های مالی و جانی فراوانی به جا گذاشت.
- شمیران در دوره معاصر
ساخت‌وسازهای تهران بعد از دوره جنگ گریبان باغ‌های شمیران را هم گرفت و بسیاری از محله‌های این منطقه طی ۳ دهه گذشته دستخوش تغییر شدند و ساختمان‌های چندین واحدی و برج‌های بلندمرتبه جای باغ‌ها را گرفتند. شمیران از این نظر شاهد سریع‌ترین تحول ساختاری خود شد.
- مترو به شمیران رسید
نخستین ایستگاه مترو شمیران سال ۱۳۹۰ در خیابان شریعتی تأسیس شد. ساخت ایستگاه‌های مترو در این منطقه تهران به دلیل شیب زیاد زمین و وجود قنات‌های پرآب، چالش‌های زیادی دربرداشته است.
- شمیران و جاذبه‌های تجاری و تفریحی‌اش
مراکز تجاری و فروشگاه‌های بزرگی طی ۳ دهه گذشته در شمیران ساخته شدند و این منطقه را به یکی از شلوغ‌ترین مناطق شهر تهران و مناطق پرجاذبه شهر تبدیل کردند. کوهپایه‌های این منطقه به دلیل دسترسی آسان، مقصد تفریحی آخرهفته‌های اهالی تهران هستند و خیابان‌ها و گذرهای این منطقه ساعتی خالی از تردد نیست.