در این میان منطقه ۱۹ با برخورداری از محله‌هایی با قدمت دهه ۴۰ در حاشیه و جنوب شهر تهران قرار گرفته و به‌عنوان دروازه ورودی پایتخت محسوب می‌شود. گذر تاریخی این منطقه را از زمان وقوع اصلاحات ارضی و بافت روستایی این منطقه آغاز می‌کنیم و در گام بعدی به کمرنگ شدن این بافت و توسعه صنعتی و کارگاه‌ها می‌رسیم که نقش مهمی در گسترش فرایند مهاجرت‌ها داشت، اما با وقوع جهش بزرگ مالی و بحران‌های اقتصادی، مالی و کالبدی تا سال ۵۳ به‌ویژه در حاشیه شهرها شاهد مهاجرت‌ها و شکل‌گیری محله‌های مختلف این منطقه هستیم که به تدریج تا سال ۶۶ نیز توسعه شتابان جمعیت و رشد محله‌های مسکونی خانی‌آبادنو، شهرک شریعتی، جنوب فرودگاه قلعه مرغی، عبدل‌آباد، نعمت‌آباد و... به‌صورت جزیره‌ای مسکونی و پراکنده اتفاق می‌افتد.
توسعه کالبدی منطقه ۱۹ پس از سال ۶۶ به‌عنوان دوره ثبات قانونی در پیوستگی بافت‌های پراکنده و تأمین و احداث کاربری‌های خدمات شهری، تجهیزات و تأسیسات شهری دیده می‌شود. در کلامی کوتاه منطقه ۱۹ شهرداری تهران یکی از مناطق جنوبی پایتخت است و به رغم آنکه در سال ۵۷ درمحدوده خدماتی شهر تهران جای گرفت، اما از سال ۴۳ در مسیر تحول خود در جریان فرایند جذب، استحاله و دگرگونی وسیعی قرار گرفت که با رشد شهر تهران همه نقاط حاشیه‌ای دستخوش آن شدند. پس می‌توان گفت مراحل تحول این منطقه جدا از تحول کالبدی شهر تهران و نیازهای آن ارزیابی نمی‌شود.
این سخن مقدمه‌ای بود برای ورود و تحلیل عصر حاضر این منطقه. منطقه‌ای که در حال حاضر با وسعتی بیش از ۹ هزار هکتار، ۵ ناحیه و ۱۳ محله، شامل مراکز، شبکه‌های ارتباطی پیونددهنده، مبادی ورودی و نیز اماکن شاخصی همچون مرقد مطهر امام خمینی(ره)، بهشت زهرا(س)، بوستان بزرگ ولایت، بازارچه شهید احسانی، کوره‌های آجرپزی، میدان مرکزی میوه‌وتره‌بار شهر تهران و مرکز خرید و فروش همگانی خودرو است. و اما ناگفته نیست که عناصر اصلی یک شهر را شهروندان آن تشکیل می‌دهند و ضرورتی که در سیر تاریخی ایران به شکل‌گیری شهرداری یا همان بلدیه سابق انجامید، ارائه خدمات برای آبادانی محل حیات و رفع نیازهای شهری مردم بود. امروز نیز مدیریت شهری پایتخت و به تبع آن مدیران شهری مناطق شهر تهران می‌کوشند تا با تمرکز بر ایجاد و توسعه عادلانه خدمات و امکانات، رضایت شهروندان را جلب کرده و آنچه را که چشم‌انداز توسعه‌ای شهر تهران محسوب می‌شود، محقق سازند. بنابراین هدف غایی خدمات شهرداری در حوزه‌های مختلف خدمات شهری و فضای سبز، ترافیکی و حمل‌ونقل، شهرسازی و اجتماعی و فرهنگی رسیدن به شهری‌آباد با امکاناتی برابر و عادلانه برای همگان است.
امروز مدیریت شهری عزم خود را بر آن نهاده تا به این مهم دست یابد و با حضور و مشارکت شهروندان در اداره امور شهر به‌عنوان اصلی مهم در تحقق‌پذیری توسعه پایدار، تهران را به شهری برای همه تبدیل کند. شهرداری منطقه ۱۹ نیز در این مسیر پرتلاش همراه با شهرداری تهران و سایر مناطق عزم خود را جزم کرده است تا با شناسایی نیازهای محله‌ها و اجرای آنها در قالب پروژه‌های توسعه‌ای، کارنامه خدماتی خود را مزین به مهر ارتقای منطقه و رضایت شهروندان کرده و هر روز خود را به فعالیت‌های توسعه این کلانشهر کهن اختصاص دهد.
و اما در تقویم سرزمین ایران با همت شورای اسلامی شهر تهران در سال ۹۵، روز ۱۴ مهر را به‌عنوان روز تهران نامگذاری کردند تا بهانه‌ای باشد برای یادآوری گذشته، حال و آینده این کهن شهر تاریخی. ضمن ارج نهادن به تلاش‌های همه آنانی که در ساختن این شهر کوشیدند و یاری همه شهروندان آن در ساختن پایتختی‌آباد، هفته تهران را گرامی می‌داریم.
تاریخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۳۹۹ - ۱۲:۳۹
نگاهی به تاریخ شهر تهران از زمانی که تهران کهن به‌عنوان پایتخت ایران نامگذاری شد (۱۴ مهر ۱۲۸۶) تا به امروز که شکل متفاوتی از فضای زیستی و بافت قدیمی خود گرفته، گویای تحولات عمده در بستر جغرافیایی محله‌های آن است.