همشهری آنلاین _ زهرا بلندی: بانوانی که بیشتر روزهای هفته در مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز شهربانو واقع در بوستان ولایت حضور دارند و بعد از بازسازی و افتتاح مجدد مزرعه خانواده، این روزها با پشتکار بیشتری مشغول سبزیکاری هستند. برای آشنایی با این گروه و امکاناتی که مزرعه خانواده دراختیار شهروندان قرار می‌دهد، یکی از روزهای فعالیت‌شان با آنها همراه شده‌ایم.
حداقل ۲ روز از هفته را همگی در مزرعه دور هم جمع می‌شوند تا به محصولاتشان رسیدگی کنند. از بانوان جوان تا سالخورده در اینجا حضور دارند. هریک از آنها در قطعه مخصوص خود ایستاده و مشغول کار هستند. زمین بیل می‌زنند، بذر می‌کارند، به بذرهایی که کاشته‌اند آب می‌رسانند یا به آنها کود می‌دهند. مزرعه خانواده که توسط شهرداری منطقه ۱۹ برای رفاه بانوان محله راه‌اندازی شده است، ما را یاد شنیده‌هایمان از مزرعه‌های قدیمی این منطقه می‌اندازد. روزهایی که اهالی محل ضمن کار کردن در زمین‌های کشاورزی، ارتباطات صمیمانه‌ای با یکدیگر برقرار می‌کردند.
بانوان حین کار با هم صحبت می‌کنند و صدای خنده‌هایشان در محوطه پیچیده است. بی‌مقدمه سراغ بانویی می‌رویم که ضمن آبیاری زمین خود مشغول کاشت سبزی‌های جدید است. «پروانه خدایی» از ساکنان محله شریعتی است که با اشاره به اینکه در قطعه اختصاص‌اش بذر شاهی، تربچه، اسفناج وتره کاشته است، می‌گوید: «همیشه همراه دوستانم برای تفریح به مجموعه شهربانو می‌آمدم و دیدن این مزرعه خانواده و خدماتی که در آن به بانوان ارائه می‌شود، باعث شد من هم از تابستان سال گذشته عضوی از این گروه شوم و برای یادگیری نحوه نگهداری از گل‌ها و گیاهان در کلاس‌های اینجا شرکت و مهارت کسب کنم.»
او می‌گوید: «از قدیم در پشت‌بام خانه‌ام سبزی و انواع صیفی مثل گوجه‌فرنگی، خیار و... می‌کاشتم، اما با حضور در اینجا کار را اصولی‌تر یاد گرفتم و می‌توانم با داشتن زمین اختصاصی سبزی‌های بیشتری بکارم و برداشت کنم.»
«تاج‌ماه امینی» بانوی ۶۴ ساله حاضر در این جمع است که ضمن قدردانی از ایجاد چنین فضایی برای بانوان می‌گوید: «همیشه از وقت گذراندن با گل‌ها و گیاهان لذت می‌بردم و خیلی اتفاقی ۵ سال پیش با معرفی یکی از دوستانم با اینجا آشنا شدم.
آن روزها فضای کارمان کافی و حساب شده نبود، اما اکنون با ساماندهی مزرعه و قطعه‌بندی آن هرکسی می‌تواند در زمین شخصی خودش کشاورزی کند.» امینی با اشاره به اینکه اکنون در قطعه زمین اختصاصی خود شاهی، تربچه، تره و... کاشته است، می‌گوید: «به دلیل سکونت در آپارتمان شرایط نگهداری از گل‌ها و گیاهان و سبزیکاری را نداشتم. اینجا برای امثال من یک نعمت است تا بتوانیم در کمال آرامش کار مورد علاقه خود را انجام دهیم.»
بانویی سالمند چادرش را دور کمر بسته و بعد از محکم کردن ماسک روی صورتش شروع به آبیاری قطعه زمین خود می‌کند. این بانوی ۷۸ ساله ساکن محله جوادیه که «اعظم عبدی فر» نام دارد، با بیان اینکه از ۵ سال پیش همراه یکی از همسایه‌هایش با این مرکز آشنا شده است، می‌گوید: «از همان روزهای نخست در دوره‌های آموزشی گل و گیاه شرکت و در این زمینه مهارت کسب کردم. تا قبل از شیوع کرونا در هفته ۲ بار به اینجا می‌آمدم، اما از اواخر سال گذشته به اینجا نمی‌آمدم و از وقتی متوجه شدم زمین‌ها نظم گرفته، مجدداً ترغیب شدم با رعایت اصول بهداشتی به باغچه‌ام سر بزنم و در آن سبزی بکارم.»
«طاهره صادقی» هم جزو اعضای قدیمی مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز است. این بانوی ۵۳ ساله ساکن محله جوادیه از تقسیم‌بندی زمین سبزیکاری قدردانی کرده و می‌گوید: «چند ماهی با آغاز طرح بازسازی، مزرعه تعطیل شد. با آغاز فعالیت مجدد اینجا، اکنون با نظم بیشتر پای زمین‌هایمان آمده‌ایم و از کار کردن در کنار یکدیگر لذت می‌بریم.»
- رفع مشکل کمبود آب و کود
«همه افراد حاضر در اینجا عاشق گل وگیاه هستند. مگر می‌شود عاشق گیاهان نباشی و هر روز مسیری را پیاده‌روی کنی تا خودت را به مزرعه برسانی.» این بخشی از صحبت‌های «کلثوم ملایی» بانوی ۵۷ ساله و بازنشسته وزارت امور خارجه است که با بیان آن می‌گوید: «هنوز بازنشسته نشده بودم که حین رفت‌وآمد به محل کار و رد شدن از کنار مزرعه خانواده پارک‌شهر در منطقه ۱۲ علاقه‌مند به استفاده از چنین فضایی شدم. با آغاز دوران بازنشستگی تحقیق کردم و متوجه شدم در مجموعه شهربانو بوستان ولایت و مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز شریعتی منطقه ۱۹ همچنین امکاناتی وجود دارد.» او از علاقه همیشگی‌اش به گل‌ها و گیاهان یاد کرده و می‌گوید: «در خانه شرایط مناسبی برای انجام این کار نداشتم، اما این روزها سعی می‌کنم در خانه هم از هر فرصتی استفاده کنم و در گلدان‌های خانگی سبزی بکارم.»
این ساکن محله خانی‌آبادنو درباره مزیت‌های حضورش در این جمع می‌گوید: «وقتی بذری را در زمین می‌کاریم با جوانه زدن آن می‌توانیم وجود خدا را بیشتر احساس کنیم. از سوی دیگر جمع شدن در کنار دوستان برای انجام یک کار گروهی باعث می‌شود از آرامش و سلامتی بیشتری بهره‌مند شویم که همه اینها نقاط قوت منطقه‌مان محسوب می‌شود.»
«زهرا خدارحمی» بانوی ۴۷ ساله‌ای است که کنار ملایی ایستاده و در ادامه صحبت‌های او به خانه حیاط‌دار پدری‌اش در گلابدره اشاره کرده و می‌گوید: «آن روزها پدرم همیشه در باغچه خانه‌مان انواع سبزی و صیفی را می‌کاشت و از آنها محصول برداشت می‌کرد. بزرگ شدن در چنین فضایی علاقه‌ام را به گل و گیاه به همراه داشت. از حدود ۲ سال پیش وقتی دخترم را تا کلاس‌های ورزشی مجموعه شهربانو همراهی می‌کردم با اینجا آشنا شدم.» وی که سبزی‌های باغچه‌اش نسبت به دیگر باغچه‌ها رشد بیشتری داشته است، از انگیزه اصلی‌اش برای حضور در اینجا می‌گوید: «به نظر من کار با خاک و گیاهان در روحیه آدم تأثیر مثبتی دارد. گیاهانی همچون اسفناج، تربچه، شاهی و رازیانه را کاشته‌ام. هر روز صبح بعد از پیاده‌روی در بوستان ولایت به باغچه‌ام سر می‌زنم و به آن رسیدگی می‌کنم. کاشت و برداشت محصول از این باغچه علاوه بر ارگانیک بودن، اقتصادی هم هست.»
«ربابه عالی‌نژاد» هم بانوی ۴۰ ساله‌ای است که به تنهایی در گوشه‌ای از زمین مزرعه خانواده نشسته و در حال کاشت بذر است که سراغش می‌رویم. او با اشاره به اینکه از یک سال پیش وقتی فرزندش را برای تفریح به مجموعه شهربانو می‌آورد با این مزرعه و امکانات مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز آشنا شده است، می‌گوید: «نخستین باری است که در این مزرعه قطعه زمینی گرفته‌ام و قرار است بذر شاهی، سیر و... در آن بکارم.»
«مارال عبدی» بانوی ۵۷ ساله ساکن محله جوادیه نیز درباره حضورش در این جمع می‌گوید: «از ۵ سال پیش برای استفاده از امکانات تفریحی تردد زیادی به مجموعه شهربانو بوستان ولایت داشتم و اتفاقی با کلاس‌های آموزشی نگهداری از گل و گیاه و مزرعه خانواده آشنا شدم و در دوره‌های آموزشی اینجا سبزیکاری را به خوبی یاد گرفتم.» او به مشکل کمبود کود و آب در اینجا اشاره کرده و می‌گوید: «با کاشت تربچه، شاهی، کاهو، پیازچه، تره، سیر و... و برداشت این محصولات سبزی مورد استفاده خانواده‌ام تأمین می‌شود، اما بعضی اوقات با نبود آب کافی سبزی‌ها خشک می‌شوند. بعد از بازسازی مجدد این مزرعه، کاش مشکل کمبود آب و کود هم رفع شود.»
- اینجا بهشت بانوان است
«بعد از سال‌ها خانه‌داری دنبال تنوعی در زندگی و انجام‌کاری جدید بودم. در روزهای شیوع کرونا که از لحاظ روحی این خلأ را بیشتر از قبل احساس می‌کردم، تصمیم گرفتم برای ورزش به مجموعه شهربانو بیایم و در کنار آن بانوانی را که در این مجموعه مشغول کاشت گیاهان هستند را همراهی کنم.» اینها بخشی از صحبت‌های «صغری صارمی» بانوی ۴۵ ساله‌ای است که در محله زمزم سکونت دارد و از ۴ ماه پیش حین انجام ورزش صبحگاهی و دوچرخه‌سواری در مجموعه شهربانو بوستان ولایت با این فضا آشنا شده است. صارمی با اشاره به اینکه اینجا بهشت بانوان محله است، می‌گوید: «اوایل تازه کار بودم و مرتب دستم زخمی می‌شد. به مرور زمان کار را به خوبی یاد گرفتم. حس و حالم نسبت به چندماه قبل غیرقابل وصف است. هنوز هم هر روز در برنامه‌های ورزشی شرکت می‌کنم و حین حضور در اینجا به باغچه هم سر می‌زنم.»
«صدیقه قهرمانی» هم بانوی ۵۸ ساله‌ای است که مانند کشاورزی ماهر پای کار ایستاده و با قدرت کارش را پیش می‌برد. او که اصالتاً تبریزی است، با بیان اینکه از کودکی به دلیل اینکه شغل پدرش کشاورزی بود، کاشت گل و گیاه و نگهداری از آنها را یاد گرفته و به این کار علاقه‌مند شده است، می‌گوید: «با این تجربیات ابتدا در گلدان‌های خانگی به پرورش گیاهان می‌پرداختم تا اینکه با اینجا آشنا شدم. از وقتی به این مزرعه می‌آیم، ناراحتی قلبی که ۴ سال درگیرش بودم رفع شده و حال روحی‌ام خیلی بهتر از قبل است.»
«نرگس فراهانی» جزو اعضای اولیه این مزرعه هم با ابراز خرسندی از وجود چنین جایی در یکی از محله‌های جنوبی شهر می‌گوید: «با تقسیم این مزرعه و تغییر شکل آن به‌صورت لوگوی شهرداری، هم مزرعه زیباتر شده و هم تکلیف خانم‌ها برای کار معلوم‌تر است و هرکسی در زمین مختص خود می‌تواند بذرهای موردنظرش را بکارد. من اینجا را مانند حیاط خانه‌ام می‌دانم و هر روز بعد از ورزش در مجموعه شهربانو، برای آبیاری به باغچه‌ام سر می‌زنم.»
«ثریا اکبری» ۴۹ ساله هم که با بازگشایی این مرکز از ۸ سال پیش عضو اینجا شده و در دوره‌های مختلف آن شرکت کرده است، می‌گوید: «با یادگیری کاشت گل و گیاه و سبزیکاری سال‌هاست که هم بذر می‌کارم و هم محصول برداشت می‌کنم. به تازگی قطعه زمینم را شخم زده‌ام و چون اصالتاً شمالی هستم، سبزی‌های شمال و انواع سبزی خوردن مثل تربچه، جعفری، شوید، پونه و... را کاشته‌ام.» این بانو درخواست افزایش امکانات مزرعه را مطرح کرده و می‌گوید: «نیاز است وضعیت آبرسانی به زمین‌ها بهتر شده و تجهیزاتی مثل بیل هم دراختیار بانوان قرار بگیرد.»
- ارتقای امکانات مزرعه
همزمان با افتتاح مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز شهرداری منطقه در سال ۱۳۹۰ برای اینکه شهروندان در کنار استفاده از دوره‌های آموزشی تئوری بتوانند از کلاس‌های عملی هم بهره‌مند شوند، این مزرعه با مساحت ۵۵۰ مترمربع به‌عنوان بزرگ‌ترین مزرعه خانواده در شهر راه‌اندازی شد.
مدیر مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز شهرداری منطقه ۱۹ با بیان اینکه در همان سال لوگوی شهرداری در مزرعه تعبیه شد، اما به‌صورت اصولی اجرا نشد و به مرور زمان از شکل اصلی‌اش خارج شده است، می‌گوید: «از آن سال فعالیت بانوان در اینجا از۴-۵ نفر شروع شد و به مرور زمان به ۳۰ نفر رسید.»
«سوسن پاکراه» با اشاره به اینکه سال گذشته با راه‌اندازی مزرعه کودک، بخشی از اینجا را به فعالیت دانش‌آموزان و کودکان اختصاص دادیم و امسال هم با توجه به اینکه اینجا بزرگ‌ترین و یکپارچه‌ترین مزرعه خانواده شهر تهران است، تصمیم گرفتیم لوگو شهرداری تهران را در آن پررنگ‌تر کنیم، می‌گوید: «اینجا به شکل یک مزرعه قطعه‌بندی شده و برای استفاده همه شهروندان آماده شده است. در این فضا ۴۰ قطعه زمین برای کاشت و برداشت محصول ایجاد شده که ۲۶ قطعه برای استفاده شهروندان و مابقی برای کاشت گیاهان دارویی، نشاکاری و استفاده کودکان است. اوایل کار ۲ روز در هفته به اینجا می‌آمدند، اما به دلیل اهمیت آبیاری و کوددهی، اکنون روزهای بیشتری در اینجا حضور دارند.»
او به اقدامات در دست اجرا که قرار است برای رفاه حال شهروندان عملی شود، اشاره کرده و می‌گوید: «درصدد تأمین منابع آبی مزرعه هستیم. از این پس قرار است ضمن ارائه زمین، بذر و کود نیز دراختیار شهروندان قرار گیرد.»
او با بیان اینکه زمینه انجام عملیات بسترسازی و کاشت سبزی در مزرعه شعبه شریعتی نیز فراهم شده است، گفت: «در این مزارع بعد از اجرای طرح، شخم زنی، حذف علف‌های هرز و تقویت خاک، انواع بذر سبزی، صیفی و گیاهان دارویی توسط شهروندان کاشته می‌شود.»
پاکراه در پایان درباره راه‌های ارتباطی شهروندان با کارشناسان مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز می‌گوید: «کارشناسان هر روز از ساعت ۸ تا ۱۴ آماده پاسخگویی به سؤال‌های شهروندان هستند و علاقه‌مندان علاوه بر مراجعه حضوری به مرکز تحقیقات، آموزش و فضای سبز در مجموعه شهربانو یا بوستان شریعتی در خیابان شهید زلفی می‌توانند ضمن تماس با شماره‌های ۵۵۸۵۲۱۲۱ و ۵۵۴۶۰۸۷ از مشاوره تلفنی بهره‌مند شوند یا با عضویت در گروه واتس آپ «آموزش مرکز تام ۱۹» به‌صورت آنلاین مشاوره دریافت کنند.»