به گزارش همشهری‌آنلاین، در روزهایی که پرونده عجیب‌ترین وقف تاریخ ایران در دیوان عالی کشور بررسی می‌شود، مدارک مهمی به‌دست همشهری رسیده که نشان می‌دهد در جریان بازنویسی وقفنامه که ۲۲۴سال پیش صورت گرفته، موارد متعدد دستکاری وجود دارد که با روح وقف در تضاد است.
این موارد که موجب موقوفه اعلام شدن ۵۶۰۰هکتار جنگل‌های هیرکانی شمال کشور شده، تا آن حد زیاد است که شرایط فعلی این وقف عجیب را از اساس باطل می‌کند. متولی موقوفه و اداره اوقاف و امور خیریه ساری در رأی سال۹۲، مستند دادخواست را وقفنامه ۱۲۱۸قمری قرار دادند.
رأی دادگاه تجدیدنظر استان مازندران هم براساس همین وقفنامه بود و متولی و اداره اوقاف ساری طی لوایح متعدد خطاب به مرجع قضایی و مصاحبه‌های متعدد با رسانه‌های رسمی، وقف ۱۲۱۸را بازنویسی وقف ۸۶۰قمری اعلام کردند. درعین حال در این سند ۸مورد دستکاری و تحریف نسبت به وقف ۸۶۰قمری وجود دارد.
محمد داسمه، وکیل محیط‌زیستی در گفت‌وگوی اختصاصی با همشهری درباره جزئیات این تحریف، نکات مهمی را یادآوری می‌کند.
به گفته وی، براساس سند تعاریف و مفاهیم استاندارد بخش فرهنگ و هنر (سازمان اوقاف و امور خیریه) مصوب بهمن۱۳۸۶که در راستای بند و ماده۳قانون تشکیل مرکز آمار ایران که مسئولیت تهیه تعاریف و تعیین مفاهیم و معیارها و طبقه‌بندی آماری را برعهده دارد و توسط مرکز آمار ایران تنظیم شده، بازنویسی اسناد وقفی تبدیل خطوط مختلف و ارقام سیاق به خط ساده برابر متن سند که برای عموم افراد قابل استفاده و استناد باشد اطلاق گردیده و همچنین حسب ماده۶۱قانون مدنی، وقف بعد از وقوع آن به نحو صحت و حصول قبض لازم است و واقف نمی‌تواند در آن تغییری دهد که این ماده ناظر بر عدم‌امکان تغییر در مفاد وقفنامه است.
داسمه تأکید می‌کند: با مداقه و تطبیق مفاد وقف ۸۶۰قمری که به‌صورت حکاکی در دور امامزاده حارث در آقمشهد است با مفاد وقفنامه ۱۲۱۸قمری مشخص می‌شود.
۸ مورد تحریف در جریان بازنویسی
در جریان وقف جنگل آقمشهد موارد تحریف‌شده بسیار واضح است و بی‌شک شامل تحریف‌های گسترده می‌شود. سند اصلی وقف، کتیبه‌ای روی قبر امامزاده حارث متعلق به سال ۸۶۰قمری است که در سال ۱۲۱۸ دستکاری شده و شامل موارد زیر است:
در کتیبه هیچ نامی از واقف نیامده، اما در وقفنامه ۱۲۱۸قمری نام واقف «میرعبدالله ساروی الاصل و المسکن» فرزند میربزرگ قید شده است.
در کتیبه نام آقمشهد نیامده اما در وقفنامه ۱۲۱۸ نام قریه آقمشهد مشتمل بر محلات کلیج خیل و کمرخیل آمده. نام این دو روستا در بازنویسی ۱۲۱۸ قید شده است.
در کتیبه به حدود اربعه‌ای اشاره شده به نام‌های حد شرقی تیرکه دره، حد غربی بلور کوه، حد شمالی تابکوه و حد جنوبی کشته سنگ، اما در وقفنامه ۱۲۱۸ هیچ‌گونه اشاره‌ای به حدود موقوفه نشده و به‌صورت کلی نوشته روستای آقمشهد مشتمل بر محلات کلیج خیل وکمرخیل.
در کتیبه به املاکی اشاره شده که به امامزاده حارث تعلق دارد. اما در وقفنامه ۱۲۱۸ به نام امامزاده حارث اشاره‌ای نشده و تنها به بقعه مبارک در روستا اشاره شده که با توجه به اینکه روستای آقمشهد ۲ امامزاده دارد، این مورد هم تحریف محسوب می‌شود.
در کتیبه اشاره به نام دو متولی به نام‌های حاجی درویش علی و حاجی حسن مسیب و فرزندان آنها شده درصورتی‌که در وقفنامه ۱۲۱۸ واقف خود و فرزندان خود را به‌عنوان متولی معرفی کرده و درصورت انقراض نسل خود و فرزندان خود تولیت را به اعلم علمای شهر ساری تفویض داده است.
در کتیبه نام و امضای واقف وجود ندارد، اما در وقفنامه ۱۲۱۸ نام واقف وجود دارد. امضای واقف هم وجود ندارد و تنها امضای گواهان موجود است.
در کتیبه به املاکی اشاره شده که کاملا به امامزاده حارث بن امام موسی کاظم تعلق دارد درصورتی‌که در وقفنامه ۱۲۱۸ واقف یک‌سوم آن را به خود و فرزندان خود نسبت داده است. در عین حال اگر املاک شش‌دانگ متعلق به امامزاده باشد چگونه می‌شود فرد دیگری یک‌سوم منافع آن را به‌خود و فرزندان خود تغییر دهد؟
نکته اساسی دیگر آنکه به‌رغم اینکه وقف۸۶۰ به‌دلیل نداشتن امضا و واقف که رکن اساسی هر وقف است، خود دارای ایراد شرعی و حقوقی است ولی باید گفت وقف ۸۶۰ وقف خاص است. ولی حالا متولی فعلی موقوفه که طبق بازنویسی ۱۲۱۸ مدعی است وقف عام غیرمتصرفی است و وقف ۸۶۰ نیز وقف خاص بوده، اداره اوقاف ساری اساسا حق ورود در این موضوع را نداشته است.
پاسخ مرجع تقلید به یک استفتا
در پی وجود ۸ دستکاری آشکار در پرونده وقف آقمشهد، موضوع از سوی محمد داسمه وکیل محیط‌زیستی، از آیت‌الله علوی‌گرگانی، مرجع تقلید استفتا شده است و ایشان در پاسخ اعلام کرده‌اند: «در بازنویسی، تغییر در ارکان و مفاد وقف حرام شرعی و در حکم تحریف است.»
داسمه می‌گوید: بدین‌ترتیب کاملاً مشخص و مبرهن است که مبنا و مستند دعوی متولی موقوفه که سند عادی ۱۲۱۸قمری است، یک سند مجعول محسوب می‌شود که به اسم بازنویسی برخلاف قانون جعل، قلب حقیقت و تحریف صورت گرفته و از لحاظ حقوقی و شرعی فاقد اعتبار و وجاهت است.
همچنین طبق مفاد کتیبه که گرداگرد امامزاده حارث وجود دارد، اداره اوقاف ساری و متولی فعلی هیچ‌گونه سمت و جایگاه حقوقی ندارند و باید وقف ۱۲۱۸ باطل اعلام شود.
منبع: روزنامه همشهری ـ سیدمحمد فخار