همشهری آنلاین _ فاطمه عسگری نیا /بهاره خسروی/ فاطمه حق جو: کرونا ناخوانده آمد و تمام حساب و کتاب‌های زندگی روزمره انسان‌ها را در هم پیچید و حالا تراژدی غمبار مرگ روزانه هزاران انسان را در دنیا کارگردانی می‌کند. دست از سرمان برنمی دارد، مگر در سایه همدلی و همراهی همه با هم، همدلی از جنس آن همدلی‌هایی که همه با هم در دوران جنگ داشتیم، از جنس بسیج مردمی. نیروهای همیشه در صحنه ای که همواره در روزهای سخت پای کارند. چه در دوران ۸ سال جنگ تحمیلی، چه در مواقع بروز حوادث طبیعی و چه حالا که کرونا به یک اپیدمی تبدیل شده است. هفته بسیج بهانه ای شد برای روایت فعالیت‌های بسیجیان در روزهای بحران کرونا.
۲۸ اسفندماه سال گذشته بود که رهبر معظم انقلاب در فرمانی مهم به رئیس ستاد کل نیروهای مسلح دستوراتی را برای مقابله با شیوع کرونا صادر کردند. جوهر این دستور روی کاغذ خشک نشده بود که بسیجیان همیشه در صحنه پای کارآمدند؛ نیروهایی از جنس مردم، برخاسته از دل محله‌های کوچک و بزرگ شهر. گروهی در مساجد کار توزیع مواد ضدعفونی‌کننده را عهده‌دار شدند، عده‌ای هم خانه‌به‌خانه به پایش بیماران پرداختند. اهل دلان شهر هرکدام در گوشه‌ای از شهر دور هم جمع شدند و بساط دوخت ودوز ماسک را راه انداختند تا دست دلالان را از بازار کوتاه کنند و قیمت‌های نجومی ماسک را بشکنند. عده‌ای هم دل به دریا زدند و در روزهای قرنطینه به ضدعفونی کردن معابر شهری پرداختند.
- آبمیوه تازه برای بیماران کرونایی
بسیجیان مسجد امام حسین(ع) در خیابان مولوی از همان روزهای نخست پای کارآمدند. سن و سال برایشان هیچ معنا و مفهومی نداشت؛ پیر و جوان، جانباز و بازنشسته دور هم جمع شدند و با تهیه آبمیوه‌های تازه برای بیماران کرونایی و کادر درمانی‌کاری کردند کارستان. «حسین عزیزمحمدی» عضو هیئت امنای این مسجد و یکی از بسیجی‌های قدیمی می‌گوید: «این مسجد و بسیجی‌هایش از همان ابتدای انقلاب پشتیبان نظام بوده و هستند و امروز در سنگری دیگر مشغول خدمتند.» بسیجیان مسجد امام حسین(ع) در طول یک سال گذشته در سنگر مقابله با شیوع کرونا ایستاده‌اند؛ یک روز با تهیه و توزیع آبمیوه‌های طبیعی، روز دیگر با توزیع مواد ضدعفونی‌کننده بین مردم شهر. قصه این همدلی آنها قصه عشق است که در مکتب بسیج آموخته‌اند.
- تولید ماسک برای هم‌محله‌ای‌ها
شاید اگر حضور و مشارکت شبانه‌روزی بسیجیان نبود، بازار سیاه ماسک در آن روزهای ابتدایی شیوع کرونا هر روز سیاه و سیاه‌تر می‌شد. راه‌اندازی پویش‌های تولید ماسک توسط بسیجیان، هر محله بازار را از وجود ماسک‌های متنوع و رنگارنگ اشباع کرد. مسجد پنبه‌چی، یکی از نخستین مساجد تهران بود که با همراهی و همکاری ۱۲۰ بیسجی خانم و آقای خود فقط در طول ۱۲ روز توانستند ۱۲۰ هزار عدد ماسک بهداشتی تولید و بین اهالی محله خود توزیع کنند. به گفته «مرتضی پنبه‌چی»، بسیجیان مسجد که تازه بعد از تولید ۱۲۰ هزار ماسک برای اهالی محله گرم کار شده بودند از پشت چرخ‌ها بلند نشدند و کار تولید ماسک را برای همشهری‌ها و هموطنان خود در مناطق محروم و حاشیه‌ای از سر گرفتند. او از بسیج به‌عنوان مدرسه عشق یاد می‌کند و می‌گوید: «اگر عشق در کار نباشد، احدی پای کار نمی‌آید. بسیجی عاشق است و از ابتدا درس عشق و خدمت به مردمش را فراگرفته و به خاطر همین در مواقع بحرانی و حساس کشور پای کار می‌آید.»
- بسیجیان مسجد حضرت ولی‌عصر(عج) نفس بخشیدند
در میان همه فعالیت‌های داوطلبانه نیروهای مردمی بسیج در منطقه ۱۱، کار بسیجیان مسجد حضرت ولی‌عصر(عج) در نوع خود بی‌نظیر بود. در روزهایی که اغلب بسیجی‌ها پشت چرخ‌های خیاطی مشغول دوخت ودوز ماسک بودند، بسیجیان مسجد حضرت ولی‌عصر(عج) در محله حشمت‌الدوله با اهدای یک مخزن ۱۰ تنی به بیمارستان بهارلو به بیماران کرونایی بستری در این بیمارستان نفس بخشیدند. «سید محمد حسینی‌پناه»، از اعضای هیئت امنای مسجد حضرت ولی‌عصر(عج) و بسیجی باسابقه این مسجد در محله حشمت‌الدوله، می‌گوید: «در روزهایی که سایه کرونا بر سر شهر افتاده و خیلی از مردم درگیر بیماری شده‌اند، مراجعه بیماران به بیمارستان‌ها زیادتر شده است.» او و همه دوستانش معتقدند: «کادر درمانی این روزها با ازخودگذشتگی و تلاش شبانه‌روزی مشغول خدمت به بیماران و خانواده‌های آنها هستند.
اما باید قبول کرد که برخی کاستی‌های سخت‌افزاری در بیمارستان‌ها کار این عزیزان را سخت می‌کند و لازم است خیّران دست به کار شوند و کادر درمان را در این بخش یاری کنند.»
بسیجیان مسجد حضرت ولی‌عصر(عج) حواسشان به نیازمندان محله هم بوده و است. به گفته حسینی‌پناه، بسیجیان محله حشمت‌الدوله، علاوه بر تلاش برای تأمین برخی ملزومات مراکز درمانی، از اهالی محله که این روزها در سایه کرونا کسب و کارشان تحت تأثیر قرار گرفته و برای تأمین هزینه‌های زندگی ناتوان شده‌اند هم غافل نمانده و توانسته‌اند با همدلی یکدیگر، سبدهای کالای ارزاق را تهیه و برای توزیع بین خانواده‌های واجد شرایط آماده کنند.»
آنها برای بالغ بر ۱۳۰۰ خانوار نیازمند بسته‌هایی به ارزش ۳۰۰ هزار تومان تهیه کرده‌اند؛ خیلی از این خانواده‌ها یا دارای بیماران کرونایی بودند یا بیماران دیالیزی.»
- مادران شهید پای چرخ‌های تولید ماسک
درست است در روزگار کرونایی تأکید همه بر قرنطینه، به‌خصوص برای گروه سنی سالمندان، و پرهیز از حضور در اجتماعات شلوغ است، اما وقتی این سالمند مادر شهید باشد و تا آخر عمر مهر بسیجی را بر پیشانی زده باشد، می‌تواند طاقت بیاورد و خانه بماند؟ مادر شهید محمودیان از جمله مادران شهیدی است که از ابتدای شیوع کرونا در پشت جبهه به کادر درمان کمک کرده است؛ کسی که معتقد است امروز باید در این سنگر راه فرزند شهیدش را ادامه دهد. او با وجود چشم‌های بی‌سو و دست‌های لرزانی که دارد چندین روز را پشت چرخ خیاطی نشست تا بسیجیان محله فروزش را در طرح تولید ماسک همراهی کند، هر وقت هم از او خواستند به‌علت خستگی دست از کار بکشد، نگاهی غضب‌آلود از بالای عینک ذره‌بینی‌اش کرد و گفت: «من خسته نیستم، بسیجی خسته نیست.»
راست می‌گوید. خستگی برای بسیجی معنایی ندارد. مصداق سخن او تمام بسیجیان فعال در جبهه مقابله با کرونا هستند؛ از پزشک بسیجی گرفته تا پرستار بسیجی، بسیج یعنی برخاسته از میان مردم.
- تعمیرات رایگان خانه‌های سالمندان
تنوع و تکثر خدمات و فعالیت‌های بسیجیان را در روزهای کرونایی می‌توان شاهد بود. نمونه‌اش اقدام جالب بسیجی‌های گروه جهادی الهادی؛ همان بچه‌های مسجد الهادی در منطقه ۱۰ که تعمیرات رایگان منازل سالمندان و نیازمندان را در محله هاشمی به عهده گرفتند.
تاریخچه این گروه بسیجی را که ورق می‌زنیم به سال ۵۸ می‌رسیم؛ از همان روز که بنیانگذار انقلاب اسلامی فرمان تشکیل بسیج را داد. به گفته «ناصر احدپور خانقاه» مدیر سرای محله هاشمی، این مسجد در روزهای سختی مانند کوران جنگ تحمیلی، حوادث غیرمترقبه سیل و زلزله و... از کانون‌های فعال و پرشور مردمی برای فعالیت اجتماعی و مشارکتی بوده است. او می‌گوید: «مسجد الهادی یکی از پایگاه و مراکز اعزام به جبهه در تکه دهم پایتخت بود و حدود ۱۱۰ شهید از جوانان بسیجی محله هاشمی و این پایگاه تقدیم جنگ تحمیلی و دفاع از تمامیت ارضی کشور شدند.»
بعد از جنگ هم فعالیت بچه‌های بسیجی این مسجد تعطیل نشد و بسته به نیاز روز جامعه، هرکدام از بچه‌ها گوشه‌ای از کار را به دست گرفتند. به پشتوانه همین بچه‌های بسیجی، یک گروه خیریه با جمعیتی بیش از ۵۰ نفر تشکیل شد تا هرکسی بر اساس توانایی و مهارت خود، بتواند برای حل مشکلات مردمی قدمی بردارد.»
با شیوع بیماری «کووید ـ ۱۹» و بحث نجات جان مردم برای در امان ماندن از این بیماری، در کنار همه برنامه معمول که بچه‌های بسیجی سراسر کشور انجام دادند، یکی از کارهای متفاوت بسیجیان گروه جهادی الهادی تعمیر رایگان منازل سالمندان و خانواده‌های بی‌بضاعت محله هاشمی بود.
احدپور درباره روند اجرایی این برنامه توضیح می‌دهد: «محله هاشمی به نسبت سایر محله‌های منطقه ۱۰ بافت فرسوده‌تری دارد. اهالی ساکن در این محله اغلب از لحاظ تأمین هزینه‌های مالی در مضیقه هستند. بسیاری از آنها هم سالمند هستند و قدرت و توانایی پیگیری تعمیرخانه‌شان را ندارند. در این روزهای کرونایی هم پیدا کردن تعمیرکار مطمئنی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کند، کار را برای همسایه‌های ما سخت ترمی‌کرد. به همین بهانه، همراه جمعی ازهمین بچه‌های بسیجی مسجد، آنهایی که در کارهای ساختمانی دستی بر آتش دارند و متخصص کار هستند، تصمیم گرفتیم تا خانه نیازمندان محله را رایگان تعمیر و بازسازی کنیم.
برای مثال، خانه فردی نیاز به گچکاری دارد، پشت‌بام خانه‌ای نیاز به ایزوگام دارد، یا همسایه‌ای نیاز به تأمین لوازم گرمایشی دارد، یا می‌خواهد از کارکرد دودکش خانه‌اش مطمئن شود، چاه خانه‌ای گرفته، خانه‌ای نیاز به تعمیر تأسیسات برقی و گازی یا لوله‌کشی دارد. کارهایی از این دست را همه اعضای گروه انجام می‌دهند تا در این روزهای شیوع «کووید ـ ۱۹» و سرمای پاییزی و زمستانی، فرد نیازمند و یا سالمند دغدغه اوضاع نابسامان خانه‌اش را نداشته باشد.» مدیر سرای محله هاشمی با اشاره به مشارکت و همراهی خیّران در این کار خداپسندانه افزود: «تمامی اجناس مورد نیاز تعمیرات از سوی خیّران گروه الهادی تهیه می‌شود. اولویت تعمیر با خانه سالمندان است و در زمان حضور در خانه‌ها برای تعمیرات، تمام پروتکل‌های بهداشتی رعایت می‌شود.»
- فعالیت شبکه یاران انقلاب
کرونا در کنار تمام خسارات معنوی‌ای که به لحاظ فوت افراد مبتلا به شهرها و شهروندانشان وارد کرد، بنیه اقتصادی خانوارها را هم ضعیف کرد. تعطیلی خیلی از کسب و کارها باعث شد تا سرپرستان خانوارهای زیادی از کار بیکار شوند و اگر همدلی و همراهی بسیجیان با مردم نبود، گذران این روزگار برای جمعیت قابل‌توجهی از شهر امکان‌پذیر نبود. شبکه یاران انقلاب در منطقه ۶ از جمله گروه‌های متشکل از مردم بسیجی است که در این ایام به یاری نیازمندان منطقه ۶ آمدند. جلب مشارکت خیّران برای تأمین ملزومات زندگی حدود ۶ هزار خانوار نیازمند ساکن در منطقه کار آسانی نبود، اما وقتی بسیجیان شبکه یاران انقلاب دست دردست هم دادند، محقق شد.
به اذعان مردم ساکن در منطقه ۶، حضور پرشور و همیشگی نیروهای بسیجی در دوران شیوع موجب دلگرمی و افزایش ظریب اطمینان خاطر شهروندان شده است. ضدعفونی کردن معابر در راستای مقابله با کرونا از جمله اقدامات خوبی است که شهروندان منطقه ۶ آن را یکی از عملکردهای مثبت بسیجیان این منطقه برمی‌شمارند و می‌گویند: «گستردگی حضور نیروهای بسیجی در عرصه مقابله با کرونا در منطقه ۶ به حدی بود که یاد دوران جنگ افتادیم. همان همدلی، همان ازخودگذشتگی و همان ایثار.» زنان بسیجی منطقه هم در این دوران برادران بسیجی خود را تنها نگذاشتند. گروه جهادی محبان فاطمه سلام‌الله علیها در کمتر از دو هفته در کارگاهی در مسجد جلیلی به دوخت ۵ هزار ماسک اقدام کرده است. چرخ خیاطی و ملزومات توسط بسیجیان تأمین شد. این ماسک‌ها توسط برادران بسیجی به سپاه فرستاده می‌شود. بعد از ضدعفونی و بسته‌بندی بین افرادی که توان اقتصادی‌شان کم است و بیمارستان‌های منطقه ۶ از جمله بیمارستان امام خمینی(ره) توزیع می‌شود.
- بسیج به یاری مستأجران آمد
بسیجی که‌باشی برایت فرق نمی‌کند در چه جبهه‌ای خدمت کنید، فقط کافی است احساس کنید گرهی از زندگی انسانی باز شده است؛ این معنای کامل بسیج است. درست است بخش قابل‌توجهی از نیروهای بسیجی در پایگاه‌های محلی ساماندهی شده‌اند، اما بسیج ادارات هم در روزهای کرونایی به یاری مردم هر منطقه و محله شتافته‌اند. فرمانده حوزه بسیج شهرداری منطقه ۶ می‌گوید: «نیروهای بسیجی منطقه از روزهای نخست شیوع کرونا در میدان مقابله حاضر بوده‌اند و تمام‌قد برای افزایش ضریب ایمنی و بهداشتی منطقه ایستاده‌اند.» از مشارکت بسیجی‌ها در ضدعفونی کردن معابر شهری که بگذریم، بسیجیان شهرداری منطقه ۶ تهران امسال حواسشان حسابی جمع بود تا مبادا سالمندان منطقه که این روزها کمتر از هر زمان دیگری موفق به دیدار فرزندانشان می‌شوند به واسطه برخی مشکلات دچار استرس شوند.
او می‌گوید: «بسیجیان شهرداری منطقه ۶ در طول این یک سال با مراجعه به خانه سالمندان و خانواده شهدا تعمیرات مورد نیاز خانه‌هایشان را انجام داده‌اند و به بهانه هفته بسیج این طرح با سرکشی به خانه ۱۸ شهید و بررسی نواقص مجدداً اجرا خواهد شد.» البته خدمات و فعالیت‌های بسیجیان منطقه ۶ به آنچه گفته شد خلاصه نمی‌شود و دستگیری از مستأجرانی که در این ایام بیکار شده و نان‌آور خانه بوده‌اند از دیگر اولویت‌های بسیجیان شهرداری منطقه ۶ بوده و است.