همشهری آنلاین _ مهدی اسماعیل پور: در شب‌های زمهریر و یخبندان، این سو و آن سوی دیوار مددسرا تفاوت بزرگی دارد. در این سوی دیوار، غذای گرم و جای نرم در آن سو، زمین و دخمه‌های سفت و تاریک و پس مانده‌های سرد و آلوده که هیچ تضمینی برای زنده ماندن نمی‌دهد. حضور کارتن‌خواب‌ها و افراد بی‌خانمان در مناطق حاشیه‌ای از جمله منطقه ۲۱ بیشتر است. دلیل این موضوع هم نزدیکی و همجواری با شهرها و شهرستان‌های کم برخورداری است که میزان آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد و همچنین فقر مالی و فرهنگی در آنها بیشتر به چشم می‌خورد. ویژگی‌هایی که در نهایت می‌تواند کار یک انسان را به جاهایی به باریکی بی‌خانمانی و کارتن‌خوابی و زباله‌گردی بکشاند.
جایی که خیلی‌ها آن را ته خط می‌دانند! هرچند بودند کسانی که از همین به اصطلاح ته خط به زندگی عادی برگشتند و به جای تلاش کسالت‌آور برای زنده ماندن، دوباره به سر خط برگشتند و زندگی کردن را از سر گرفتند. مددسرای منطقه ۲۱ در شهرک «استقلال» علاوه بر اینکه سرپناهی برای کارتن‌خواب‌ها و افراد بی‌خانمان در این محدوده است، برای بازگرداندن آنها به زندگی عادی و آغوش گرم خانواده نیز تلاش می‌کند. آغاز بارش‌ها و برودت هوا و همچنین شبانه‌روزی شدن مددسرای منطقه ۲۱ فرصت خوبی بود تا فعالیت‌ها و برنامه‌های این مرکز امدادی را در این روزها بررسی کنیم.
مددسرای شهرک استقلال زیر نظر معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری و یکی از زیر مجموعه‌های آن یعنی اداره آسیب‌ها مدیریت می‌شود. رئیس اداره آسیب‌های شهرداری منطقه ۲۱ درباره این مرکز و فعالیت‌هایش به همشهری محله می‌گوید: «مددسرا جایی است که افراد بی‌خانمان و بی‌جا و مکان و کارتن‌خواب‌ها در آن اسکان داده می‌شوند و خدمات دریافت می‌کنند. در شرایط عادی و معمولی، درهای مددسرا از ساعت ۱۷ تا ساعت ۸ صبح فردا به روی مددجوها باز بود و مددجوبان پس از صرف صبحانه، مرکز را ترک می‌کردند. مددجویان پذیرش شده در این مدت، یک وعده شام و غذای گرم دریافت می‌کنند. یک دست لباس فرم و حوله یکبارمصرف در اختیارشان قرار می‌گیرد تا برای استحمام از آنها استفاده کنند.
مواد بهداشتی و لوازم شوینده هم در اختیارشان قرار می‌گیرد تا لباس و وسایل خودشان را بشویند و تمیز کنند. در انتها هم برای خواب و استراحت داخل خوابگاه می‌روند. این روال کار مددسرا در شرایط عادی است، اما با شیوع ویروس «کرونا» و پس از آن آغاز فصل سرما و بارندگی‌ها این برنامه تغییراتی داشت. از زمان آغاز اپیدمی کرونا با هدف جلوگیری از بیمار شدن مددجویان و احتمال پخش کردن ویروس در دیگر قسمت‌های شهر و انتقال آن به دیگر شهروندان، فعالیت مددسرا از اسفندماه سال ۱۳۹۸ به شکل شبانه‌روزی درآمد و یک وعده غذای گرم برای ناهار هم به برنامه‌ها اضافه شد.
به این‌ترتیب، مدد جویانی که تمایل دارند از جمله افراد مسن و از کار افتاده می‌توانند به شکل ۲۴ ساعته در مددسرا حضور داشته باشند و خدمات دریافت کنند. مددجویانی هم که تمایل به ماندن ندارند از مددسرا خارج می‌شوند و هر زمان که برگشتند، دوباره پذیرش می‌شوند. فعالیت شبانه‌روزی مددسرا در زمان اپیدمی کرونا و تا پایان فصل سرما ادامه خواهد داشت.»
- رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی
«نرگس مصطفوی» از اجرای کامل و دقیق پروتکل‌های بهداشتی و ارائه خدمات ویژه می‌گوید که خوشبختانه موجب شده تاکنون هیچ موردی از ابتلا به بیماری کرونا در مددسرای منطقه ۲۱ گزارش نشود. او می‌گوید: «از زمان شیوع ویروس کرونا، پروتکل‌های بهداشتی به شکل دقیق و منظم اجرا و رعایت می‌شود. بخش‌های مختلف مددسرا از جمله خوابگاه در طول روز ۳ بار ضد عفونی و مددجویان هربار هنگام پذیرش، تب‌سنجی می‌شوند و اگر مشکوک باشند برای معاینه و در صورت لزوم درمان با اورژانس تماس گرفته می‌شود. این مددجویان برای پذیرش باید تست منفی بودن کرونا بیاورند.
پس از تب سنجی، دست‌ها با مایع ضد عفونی‌کننده شسته می‌شود و یک پک بهداشتی شامل ماسک، لوازم بهداشتی، مایع شستوشوی دست و حوله یکبارمصرف در اختیار مددجو قرار می‌گیرد. استفاده از ماسک در داخل مرکز ضروری است. همچنین مددجویان پس از حضور در مرکز با دریافت لباس فرم استحمام می‌کنند. خوشبختانه تا به امروز موردی که مبتلا به ویروس کرونا شده باشد، نداشتیم و با رعایت کامل پروتکل‌ها این موضوع را کنترل کردیم.»
- با حداکثر ظرفیت آماده‌ایم
با آغاز بارش وآمدن موج سرما، مددسرا آماده می‌شود تا با حداکثر ظرفیت به مددجویان خدمات دهد: مصطفوی می‌گوید: «ظرفیت مددسرا ۸۰ نفر است. پیش از آغاز فصل سرما به‌طور میانگین روزانه ۴۵ تا ۵۰ نفر به این مرکز مراجعه می‌کردند، اما با سرد شدن هوا، میزان مراجعه مددجویان هم بیشتر می‌شود و به ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر در روز می‌رسد. با نخستین بارش‌ها و و از راه رسیدن نخستین موج سرما، در حال حاضر، میزان مراجعه به ۷۰ تا ۸۰ نفر در روز رسیده است و به مرور بیشتر هم خواهد شد و خودمان را برای استفاده از حداکثر ظرفیت آماده کرده‌ایم. برخی از مددجویان همیشه به این مرکز مراجعه می‌کنند و دائمی هستند. یعنی در گرما و سرما در مددسرا حضور دارند.
برخی هم تنها در فصل سرما می‌آیند. تعدادی هم از سوی گشت‌های خدمات اجتماعی به مرکز آورده می‌شوند. تقریباً همه مددجویان برای محله‌ها، مناطق و شهرهای دیگر هستند و در این سالها به ندرت پیش آمده است که مددجو ساکن منطقه ۲۱ باشد. از جاهایی مانند «رباط‌کریم» و «اسلامشهر» و «پرند» گرفته تا «خراسان» و «کرمانشاه» و «آذربایجان». همه سن و سالی هم بین آنها دیده می‌شود و نمی‌توان گفت بیشتر در چه رده سنی هستند. این خوابگاه فقط ویژه آقایان است. مددسرای ویژه بانوان، غرب تهران در مناطق ۵ و ۲۲ است. تابه حال پیش نیامده است که مددجوی خانم به مرکز ما مراجعه کند. اما اگر هم کسی بیاید از طریق گشت خدمات اجتماعی او را به مددسراهای ویژه بانوان می‌فرستیم.»
- تلاش برای بازگرداندن مددجویان به زندگی
مصطفوی از شهروندان می‌خواهد در صورت دیدن افراد بی‌سرپناه با شماره ۵۵۵۲۲۳۲۲، سامانه گشت خدمات اجتماعی یا سامانه ۱۳۷ تماس بگیرند تا به این افراد خدمات ارائه شود: «علاوه بر خدماتی که در مرکز ارائه می‌شود، برای بازگشت مددجویان به خانه و خانواده یا ترک اعتیاد و مصرف مواد نیز تلاش صورت می‌گیرد. در این مدت، مددجویانی بودند که با کمک ما به خانواده‌هایشان در شهرستان بازگشتند یا به کمپ‌های ترک اعتیاد فرستاده شدند و با کنار گذاشتن مصرف مواد، سر کار رفتند. اما آنهایی که هیچ دوست و اقوامی ندارند و یا پیر و از کار افتاده هستند و هیچ انگیزه و تمایلی برای بهبودی و بازگشت به زندگی عادی از خودشان نشان نمی‌دهند، نمی‌توان‌کاری برای آنها انجام داد. اغلب آنهایی که جوان‌تر هستند یا خانواده‌ای دارند، برای بازگشت به زندگی از خودشان تمایل و اراده نشان می‌دهند.»
فعالیت مددسرای منطقه ۲۱
در یک سال گذشته:
بازگشت به خانواده، ۳۸ نفر.
ارجاع به کمپ، ۵۶ نفر.
تهیه بلیت و هماهنگی با خانواده مددجو برای بازگشت به شهرستان، ۱۶ نفر.
بهبود یافته و مشغول کار در گرمخانه‌های تحت پوشش، ۷ نفر.