همشهری آنلاین - زهرا بلندی : پای صحبت‌های «علی‌همت محمودنژاد» توان‌یابی که سال‌هاست در دفاع از حقوق معلولان فعالیت می‌کند و مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران، مشاور رئیس سازمان بهزیستی کشور در امور معلولان و عضو هیئت‌مدیره سازمان جهانی معلولان است، نشسته‌ایم تا ما را با دغدغه‌ها و مشکلات معلولان مناطق ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ بیشتر آشنا کند.
از چه زمانی و چرا خود را موظف به دفاع از حقوق معلولان دانستید؟
من از ۲ سالگی بر اثر یک ویروس دچار معلولیت شدم و شاید مهم‌ترین دلیل آغاز فعالیت اجتماعی‌ام در حوزه معلولان مشکلاتی بود که شخصاً به‌عنوان یک فرد معلول در زندگی‌ام احساس می‌کردم. از سال ۱۳۷۹ با تشکیل انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران سعی کردم که در این حوزه فعالیتم را گسترش بدهم. به جرئت می‌توانم بگویم که جزو نخستین افرادی هستم که طی سال‌ها با فعالیت‌های گسترده، مشکلات معلولان کشور را در رسانه‌ها، دستگاه‌های اجرایی و نهادهای قانونگذاری مطرح و راهکارهایی برای تسهیل وضع زندگی معلولان ارائه کرده‌ام. در دانشگاه هم در رشته مرتبط تحصیل کردم و اکنون با مدرک دکترای تخصصی رشته روان‌شناسی کودکان استثنایی در امور معلولان کشور فعال هستم.
چه تعداد معلول تحت پوشش انجمن دفاع از حقوق معلولان قرار دارند و چند نفر از آنها جزو معلولان پهنه جنوب تهران هستند؟
۴۱ هزار نفر از معلولان کشور در این انجمن عضویت دارند که قریب به ۱۸ تا ۲۰ هزار نفر و بخش غالب این افراد را معلولان مناطق جنوبی شهر تشکیل می‌دهند.
شرایط زندگی معلولان در نقاط جنوبی شهر به‌خصوص مناطق ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ چگونه است؟
متأسفانه معلولان مناطق نام‌برده به شدت در مضیقه‌اند و این روزها شرایط سختی را تجربه می‌کنند. بسیاری از معلولان که از شرایط مالی خوبی برخوردار نیستند یا با تحمیل هزینه‌های متأثر از معلولیت در شرایط اقتصادی ضعیفی قرار گرفته‌اند، مجبورند آپارتمان‌های متراژ پایین در طبقات بالا و بدون آسانسور نقاط جنوبی شهر را که با بهای کمتری اجاره داده می‌شوند برای سکونت انتخاب کنند و متحمل مشکلات بیشتری باشند. مهم‌ترین مشکل معلولان نقاط جنوبی شهر دسترسی سخت در محیط داخل و بیرون از خانه است. با توجه به اینکه این مناطق عموماً دارای تراکم جمعیتی بالا و بافت فرسوده هستند در محیط خانه از مشکلاتی همچون وجود پله، سرویس بهداشتی کوچک و... رنج می‌برند و بیرون از خانه هم، معابر نامناسب، خیابان‌های باریک، ایستگاه‌های اتوبوس مناسب‌سازی نشده، جمعیت بالا و... آنها را با برخی مشکلات روبه‌رو می‌کند.
چاره رفع این مشکلات چیست؟
مهم‌ترین چاره این است که معلولان دیده و دغدغه‌های‌شان شنیده شود. به نظر من لازم است که مسئولان شهرداری قبل از اجرای هر پروژه عمرانی یا ارائه پایان کار به ساختمان‌های مسکونی و تجاری، به استانداردهای زندگی معلولان توجه ویژه‌ای داشته باشند. چند سال قبل از طریق شهرداری پیگیری‌هایی انجام شد و در خانه‌های این افراد به‌خصوص خانواده‌هایی که دارای چند عضو معلول بودند بالابرهایی نصب شد، اما متأسفانه این اقدام مدتی است که متوقف شده و اجرا نمی‌شود. دسترسی آسان این قشر از جامعه به معابر، وسایل حمل‌ونقل عمومی، بوستان‌ها، اداره‌ها و... موضوع مهم دیگری است که باید مورد توجه شهرداری قرار بگیرد.
طی سال‌های اخیر به کدام یک از مطالبات این قشر از جامعه پاسخ داده شده است؟
تنها اقدام مثبتی که به نظر من طی سال‌های اخیر در مناطق جنوبی شهر برای معلولان انجام شده، ساخت مجتمع فرهنگی ورزشی قمر بنی‌هاشم(ع) در شهرری و ایجاد سامانه حمل‌ونقل برای تردد معلولان بوده است.
چه تعداد انجمن و مؤسسه برای حمایت از معلولان در مناطق جنوبی شهر شکل گرفته و آیا آنها در ارائه خدمات به معلولان موفق عمل کرده‌اند؟
خوشبختانه انجمن‌های خوبی برای حمایت از معلولان در جنوب شهر شکل گرفته و به این قشر خدمات ارائه می‌کند، اما متأسفانه مهم‌ترین دغدغه این مؤسسه‌ها نبود مکانی ثابت برای فعالیت است. بسیاری از آنها برای استقرار در این محیط‌ها باید اجاره پرداخت کنند یا نگران از دست دادن جایی باشند که فعلاً به رایگان در اختیارشان قرار داده شده است.
در انجمن دفاع از حقوق معلولان چه خدماتی به افراد تحت پوشش ارائه می‌شود و شیوه عضویت در آن به چه شکل است؟
در این انجمن همه معلولان با ارائه کارت بهزیستی تحت پوشش قرار می‌گیرند و از خدماتی همچون ارائه سبدهای کالا، هزینه‌های معیشتی، کمک‌هزینه تحصیل در دانشگاه، کمک‌هزینه خرید سمعک، ویلچر، عصا و همچنین خدمات مشاوره‌ای رایگان و... بهره‌مند می‌شوند. در روزهای کرونا هم با ارائه خدمات بهداشتی، توزیع بیش از ۳ هزار سبد کالا بین این افراد و بیش از ۶ هزار بسته مرغ و... در خدمت این بزرگواران بوده‌ایم.
انجمن دفاع از حقوق معلولان در پهنه جنوب دفتری دارد؟
بله. حدود ۶ شعبه انجمن دفاع از حقوق معلولان در نقاط مختلف شهر وجود دارد که یکی از این شعبه‌ها با مشارکت شهرداری منطقه ۱۶ در تأمین دفتر انجمن، در این منطقه راه‌اندازی شده است. در صورت مشارکت شهرداران مناطق دیگر ما شرایط ایجاد انجمن در همه مناطق شهر را داریم، ولی متأسفانه در حال حاضر مجبوریم برای ارائه خدمات به معلولان پهنه جنوب از آنها بخواهیم به تنها دفتر پهنه جنوب که در خیابان شهید رجایی، نبش کوچه شهید علی ناصری قرار دارد، مراجعه کنند یا برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره‌های ۵۵۰۴۱۴۷۰ و ۵۵۰۴۱۴۷۱ تماس بگیرند.
- در مدارس استثنایی «آموزش تعطیل نیست»
در دوران همه‌گیری ویروس کرونا آموزش در ۸ مدرسه استثنایی مناطق جنوبی شهر، با رویکرد «آموزش تعطیل نیست» در شبکه شاد، فضای مجازی یا حتی از طریق تهیه و ارسال بسته‌های آموزشی برای دانش‌آموزانی که به فضای مجازی دسترسی ندارند، ادامه دارد.
رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران با بیان این موضوع گفت: «همکاران ما در مدارس با تولید محتواهای آموزشی در قالب فیلم، کلیپ، درس‌نامه، تهیه جزوه، اینفوگراف و... در قامت مدافعان تعلیم و تربیت مشغول آموزش دانش‌آموزان عزیز هستند. این درحالی است که اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران نیز با راه‌اندازی و افتتاح ۲ استودیو تولید رسانه‌های صوتی و تصویری، اقدام به تولید فیلم‌های آموزشی و فایل‌های صوتی ویژه دانش‌آموزان، متناسب با ویژگی‌های یاددهی و یادگیری هریک از گروه‌های استثنایی تحت پوشش از قبیل دانش‌آموزان با آسیب حسی(شنوایی و بینایی)، طیف اوتیسم، کم‌توان ذهنی و اختلال یادگیری کرده است.»
«شهناز کریمی» در ادامه با اشاره اینکه تاکنون بالغ بر ۱۰۰ محتوای آموزشی در زمینه‌های مختلف آموزشی، مشاوره‌ای، تربیت‌بدنی و... در این استودیوها تولید شده و مورد بهره‌برداری دانش‌آموزان قرار گرفته است، گفت: «برای سهولت استفاده دانش‌آموزان استثنایی سراسر کشور این فیلم‌ها در سایت آپارات و با هماهنگی سازمان آموزش و پرورش در شبکه دانش‌آموزی (شاد) بارگذاری می‌شود.»