همشهری آنلاین_پریسا نوری: به این بهانه، با یکی از افرادی که دستش در کار است و بخشی از پرونده‌های نزاع و درگیری شرق پایتخت را از نزدیک رصد می‌کند، گفت‌وگو کردیم. سرهنگ «زهره فیض‌آبادی» معاون اجتماعی کلانتری ۱۲۶ تهرانپارس، درباره کم و کیف پرونده‌های نزاع و درگیری ارجاعی به این کلانتری و راهکارهای کاهش آن می‌گوید.
حرف و حدیث‌های زیادی درباره ارتباط کرونا با افزایش خشونت‌ها درجامعه وجود دارد. برخی کارشناسان معتقدند کرونا موجب افزایش خشونت‌های خیابانی و خانگی شده و برخی دیگر این موضوع را رد می‌کنند. با توجه به سابقه چندین ساله شما در معاونت‌های اجتماعی کلانتری‌ها، نظر شما نسبت به این موضوع چیست؟
چیزی که مسلم است پرونده‌های نزاع و درگیری نسبت به سال قبل افزایش داشته، اما این افزایش لزوماً به دلیل شیوع کرونا نیست. هرچند کرونا و تبعات اقتصادی و خانه‌نشینی تا حدودی موجب افزایش خشونت‌ها به‌ویژه در حوزه خانواده شده، اما واقعیت این است که از سال‌ها پیش، سیر نزاع و درگیری‌های خیابانی و خانوادگی در جامعه ما صعودی شده است.
درگیری‌های خیابانی بیشتر بر سر چه موضوعاتی است؟
در پرونده‌های ارجاعی به کلانتری جوادیه و تهرانپارس اغلب درگیری‌ها بر سر موضوعات بسیار پیش پاافتاده است. مثل دعوا بر سر جای پارک. در واقع علت تشکیل بیشترین پرونده‌های درگیری خیابانی همین موضوع به ظاهر بی‌اهمیت است.
علتش هم این است که برخی از شهروندان به حق و حقوق خودشان واقف نیستند. مثلاً شخصی اجازه نمی‌دهد ماشین جلو خانه یا مغازه‌اش پارک کنند. وقتی کسی برای پارک اقدام می‌کند، تذکر می‌دهد و اگر شخص لجاجت کند خیلی زود کار به مشاجره لفظی و حتی ضرب و شتم و پزشکی قانونی می‌کشد. در حالی که اگر فرد بداند جلو مغازه یا خانه جزو ملک شخصی‌اش نیست و نباید این حق را به خودش بدهد که دیگران را از پارک منع کند، مشکلی پیش نمی‌آید. این ناآگاهی به قوانین و حقوق فردی و اجتماعی پیامدهای زیادی دارد که کمترین آن مشاجره و تنش بین شهروندان است.
با توجه به اینکه رتبه اول دلایل نزاع و درگیری خیابانی بر سر جای پارک است، اگر بخواهیم طبق آمار پرونده‌های ارجاع شده به کلانتری را درجه‌بندی کنیم، رتبه دوم و سوم به چه موضوعاتی می‌رسد؟
دومین مورد که بعد از جای پارک بیشترین سهم را در پرونده‌های کلانتری دارد، دعوا و درگیری در آپارتمان‌هاست. گاهی موضوعاتی مثل نگهداری حیوان در خانه یا مسائل پیش پا افتاده‌ای مانند گذاشتن گلدان و کفش در پاگرد و راهرو، منجر به دعوا و کتک‌کاری بین همسایه‌ها می‌شود. این موضوعات هم از سر ناآگاهی برخی از شهروندان به قوانین آپارتمان‌نشینی است. اما موضوع سوم که از خانه‌نشینی و کرونا بی‌تأثیر نیست، افزایش درگیری‌های خانوادگی بین زوجین و سایر افراد خانواده است.
تنش و درگیری در محیط خانواده، بیشتر بین زوجین است یا بچه‌ها و دلایل بروز این تنش‌ها چیست؟
هر دو. شیوع کرونا موجب تعطیلی بسیاری از کسب و کارها و کاهش درآمدها شده و در کنار آن سنگینی هزینه‌های زندگی و گرانی‌ها، آستانه تحمل افراد را پایین آورده و وقتی این افراد ناچارند به دلیل خانه‌نشینی ساعات بیشتری را درکنار یکدیگر بگذرانند، اگر مهارت مدیریت خشم و برقراری ارتباط درست را نداشته باشند، منجر به بروز تنش می‌شود.
البته اختلافات و نزاع خانوادگی قبلاً هم بوده، اما در این روزهای که مدارس تعطیل است و بچه‌ها همه وقتشان را در خانه می‌گذرانند، دعوا و اختلافات بین بچه‌ها و پدر و مادرها یا خواهر و برادرها بیشتر از گذشته شده است. مثلاً موارد زیادی داریم که خواهر از برادر به جرم فحاشی و ضرب و شتم شکایت می‌کند. پرونده را که بررسی می‌کنیم می‌بینیم دعوا و فحاشی سر موضوعات بسیار بی‌ارزش مثل باز گذاشتن پنجره یا کنترل تلویزیون یا موضوعاتی از این دست اتفاق افتاده است که البته این پرونده‌ها در بیشتر موارد در همین‌جا به مصالحه و آشتی طرفین ختم می‌شود.
در پرونده‌های ما افراد با همه جور سطح اجتماعی و تحصیلاتی دیده می‌شوند، از پزشک و استاد دانشگاه گرفته تا افرادی که سطح تحصیلات پایین‌تری دارند. بیشترین محدوده سنی طرفین دعوا هم ۳۰ تا ۴۰ سال و بعد ۲۰ تا ۳۰ سال است. اما نکته‌ای که در پرونده‌ها مشهود است و تقریباً به هشدار رسیده این موضوع است که پرونده‌های نزاع و درگیری در بین نوجوانان نسبت به ۱۰ سال قبل افزایش معناداری پیدا کرده. این موضوع که نوجوانان پرخاشگر شده و نمی‌توانند با دوستشان ارتباط برقرار کنند و زود درگیر می‌شوند، زنگ خطری است که به صدا درآمده است.
- ریشه افزایش خشونت در جامعه
ریشه خشونت و درگیری در جامعه به این دلیل است که سواد ارتباطی برخی از ما ضعیف است. ما در خانواده، مدرسه، دانشگاه، جامعه و هیچ جای دیگری مهارت‌های برقراری ارتباط با دیگری را یاد نگرفته‌ایم. بلد نیستیم به موقع حرف بزنیم، به موقع سکوت کنیم، به موقع و بجا از حقمان دفاع کنیم، به موقع خودمان را از موقعیت‌های ناهنجار دور کنیم و از همه مهم‌تر، خشممان را مدیریت کنیم، در حالی که داشتن این مهارت‌ها نشانه هوش اجتماعی افراد است.
اما متأسفانه خیلی از افراد به دلیل ساختار شخصیتی ضعیفی که دارند کوچک‌ترین انتقادی را برنمی‌تابند و سریع واکنش خشونت‌آمیز نشان می‌دهند. مثلاً همین چند روز پیش پرونده‌ای داشتیم که خانمی در آسانسور به خانم دیگری که ماسک نداشت، انتقاد کرده بود. نفر مقابل به جای اینکه اشتباهش را بپذیرد، فحاشی کرده بود و در نهایت کار به کتک‌کاری و پزشکی قانونی و دادسرا رسید. در صورتی که اگر در این پرونده و صدها پرونده مشابه، افراد مهارت برقراری ارتباط را بلد بودند کار به کلانتری نمی‌کشید.
کنترل این رویه هم راهکار دارد و آن یادگیری سواد ارتباطی است. حالا که در مدارس و دانشگاه‌ها این آموزش‌ها داده نمی‌شود، باید خودمان دنبال یادگیری باشیم. منتظر نباشیم کسی برای یادگیری به دنبالمان بیاید یا کلاس آموزشی برایمان بگذارند. از دوره خانه‌نشینی این روزها استفاده کنیم و سواد ارتباطی‌مان را افزایش دهیم، حالا که فضای مجازی فراگیر شده و در این فضا همه جور محتوایی از جمله محتوای آموزشی هم وجود دارد، از ظرفیت فضای مجازی استفاده کنیم و باسواد شویم.