همشهری آنلاین _ زهرا بلندی: درحالی‌که حدود هزار و ۳۰۰ دانش‌آموز در مدارس استثنایی مناطق ۱۶، ۱۷، ۱۸ و ۱۹ تحصیل می‌کنند، آشنایی با وضعیت کلی این گروه از دانش‌آموزان در مناطق جنوبی شهر و همچنین شرایط تحصیل آنها در روزهای کرونا موضوع مهمی است که برای بررسی آن با «شهناز کریمی» رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران همکلام شده‌ایم.
چند مدرسه استثنایی در مناطق ۱۶، ۱۷، ۱۸ و ۱۹ وجود دارد؟
به‌طور کلی ۸ مدرسه در مناطق ۱۶، ۱۸ و ۱۹ وجود دارد. در منطقه ۱۶ یک مدرسه پسرانه ابتدایی ویژه دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی و ۲ مدرسه دخترانه و پسرانه برای دانش‌آموزان جسمی حرکتی وجود دارد که تمام مقاطع تحصیلی از پیش‌دبستانی تا دوره متوسطه را تحت پوشش قرار می‌دهد. ۲ مدرسه در مقطع ابتدایی ویژه پسران و دختران کم‌توان ذهنی و یک مدرسه ویژه پسران کم‌توان ذهنی در مقطع متوسطه هم در منطقه ۱۸ مشغول ارائه خدمات هستند.
یکی از مدارس منطقه ۱۹ ابتدایی است که دانش‌آموزان پسر کم‌توان ذهنی را تحت پوشش تحصیلی قرار داده است و مدرسه دیگر موجود در این منطقه ویژه دانش‌آموزان دختر کم‌توان ذهنی است که به‌صورت مجتمع است و در تمام دوره‌های تحصیلی به ارائه خدمات می‌پردازد. هریک از این مناطق با توجه به نوع معلولیت دانش‌آموزان تحت پوشش خود مشغول ارائه خدمات آموزشی، پرورشی، توانبخشی، فرهنگی، مشاوره‌ای و تربیت‌بدنی و... متناسب با ویژگی‌های هر گروه هستند.
جای خالی مدرسه استثنایی در منطقه ۱۷ احساس می‌شود. برای راه‌اندازی چنین مدرسه‌ای در این منطقه برنامه‌ای ندارید؟
بله. مدرسه استثنایی در منطقه ۱۷ وجود ندارد و دانش‌آموزان این منطقه از خدمات مناطق همجوار بهره‌مند می‌شوند. با این حال ساخت مدرسه در این منطقه هم جزء برنامه‌های ماست و در این‌باره با رئیس اداره آموزش و پرورش منطقه صحبت‌های اولیه را انجام داده‌ایم و پیگیر تأمین زمین و تشویق خیّران برای کمک به ساخت آن هستیم. با هدف توسعه کمی و کیفی خدمات در آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران ۴ پروژه ساخت مدرسه در مناطق ۳، ۸، ۱۴ و ۱۶ هم کلید خورده است که در صورت متوقف نشدن عملیات ساخت‌وساز به دلیل شیوع ویروس کرونا، در سال تحصیلی آینده آماده بهره‌برداری و ارائه خدمات به دانش‌آموزان عزیز خواهند بود.
به‌طور کلی چند دانش‌آموز استثنایی در مدارس موجود در مناطق جنوبی شهر تحصیل می‌کنند؟
حدود هزار و ۳۰۰ دانش‌آموز در دوره‌های مختلف تحصیلی با معلولیت‌های متفاوت در این مناطق در حال تحصیلند که هزار نفر آنها(۴۰۰ دختر و ۶۰۰ پسر) در مدارس ویژه مشغول تحصیل و حدود ۳۰۰ نفر نیز تحت پوشش آموزش و پرورش تلفیقی فراگیر هستند.
هر دانش‌آموز باید در مدارس منطقه سکونت یا منطقه همجوار خود تحصیل کند؟ محدودیتی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان از مناطق مختلف وجود ندارد؟
با توجه به پراکندگی مدارس استثنایی در شهر تهران و نوع معلولیت دانش‌آموزان و دسترسی آسان‌تر سعی بر آن است تا به نزدیک‌ترین مدرسه محل سکونت معرفی شوند، ولی در صورتی که والدین مدرسه خاصی هم مد نظر داشته باشند در کارگروه ثبت‌نام مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
شرایط تحصیل این دانش‌آموزان در روزهای همه‌گیری کرونا به چه شکل است؟ چه تدابیری برای مقابله با این چالش در نظر گرفته شده است؟
آموزش و پرورش دانش‌آموزان استثنایی هم در شرایط همه‌گیری‌کرونا، با رویکرد «آموزش تعطیل نیست» در شبکه شاد و فضای مجازی یا از طریق تهیه و ارسال بسته‌های آموزشی برای دانش‌آموزانی که دسترسی به فضای مجازی ندارند، استمرار دارد. این در حالی است که اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران نیز با راه‌اندازی و افتتاح ۲ استودیو تولید رسانه‌های صوتی و تصویری اقدام به تولید فیلم‌های آموزشی و فایل‌های صوتی ویژه دانش‌آموزان متناسب با ویژگی‌های یاددهی و یادگیری هریک از گروه‌های استثنایی تحت پوشش از قبیل دانش‌آموزان با آسیب حسی(شنوایی و بینایی)، طیف اوتیسم، کم‌توان ذهنی و اختلال یادگیری کرده است.
در محتواهای آموزشی تولید شده در این استودیوها سعی بر آن است تا از تمام جلوه‌های ویژه و جاذبه‌های آموزشی مانند زبان اشاره، انیمیشن، زیرنویس و... برای تعمیق و تثبیت یادگیری بهره‌گرفته شود. برای سهولت استفاده دانش‌آموزان استثنایی سراسر کشور، این فیلم‌ها در سایت آپارات و با هماهنگی سازمان آموزش و پرورش در شبکه دانش‌آموزی (شاد) بارگذاری می‌شود. همه همکاران ما در مجموعه آموزش و پرورش استثنایی سعی و تلاش خود را برای آموزش دانش‌آموزان و همراهی خانواده‌های آنها به کار گرفته‌اند، حتی بعضی از آنها با رعایت همه اصول ایمنی و پروتکل‌های بهداشتی به منزل دانش‌آموزانی که امکان بهره‌گیری از فضای مجازی را ندارند، مراجعه می‌کنند و اجازه تعطیلی فرایند آموزش را به هر دلیلی نداده‌اند.
علاوه بر اجرای اقدامات لازم برای بالا بردن کیفیت آموزش، چه خدمات خاص دیگری در روزهای کرونایی برای دانش‌آموزان استثنایی به‌خصوص در نقاط محروم جنوب شهر در نظر گرفته شده است؟
سعی کرده‌ایم با شناسایی دانش‌آموزان نیازمند و تهیه بسته‌های حمایتی در قالب کمک‌های مؤمنانه گامی کوچک برای تأمین مایحتاج اساسی این خانواده‌ها برداریم. همچنین حدود ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال اعتبار برای ارائه خدمات حمایتی در زمینه پرداخت هزینه‌های نسخه دارویی مستمر، خدمات پاراکلینیکی مثل آزمایش، رادیولوژی، اسکن، ام. آر. آی. ، خدمات دندانپزشکی، خرید تجهیزات توانبخشی(عصا، واکر، ویلچر، کفش طبی، عینک، سمعک و...)، هزینه پوشک دانش‌آموزان جسمی‌ـ حرکتی، هزینه بستری و جراحی بیمارستانی و... توسط سازمان آموزش و پرورش استثنایی به دانش‌آموزان شهر تهران و خانوادههایشان اختصاص داده شده است.
طی یک سال گذشته رتبه یا مقامی توسط دانش‌آموزان استثنایی مناطق جنوبی کسب شده است؟
بله. دانش‌آموزان شهر تهران ۶۶ مقام کشوری در مسابقات قرآن، عترت و نماز و مسابقات فرهنگی و هنری و پویش‌ها و جشنواره‌ها کسب کرده‌اند که ۱۸ مورد از آنها متعلق به دانش‌آموزان مناطق جنوبی شهر بوده است.
- ارائه خدمات مجازی متنوع
عقد تفاهمنامه با نهادها و مراکز فرهنگی و آموزشی مختلف برای ارائه خدمات مجازی به دانش‌آموزان خاص، یکی از مهم‌ترین اقدامات اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران در روزهای همه‌گیری کروناست. «شهناز کریمی» رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران در این‌باره می‌گوید: «براین اساس تفاهمنامه‌ای بین اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شکل گرفته است تا با ایجاد تعامل و بهره‌گیری از ظرفیت‌ها، مهارت‌های فرهنگی، هنری و ادبی دانش‌آموزان با نیازهای ویژه، ارتقا پیدا کند. عقد تفاهمنامه با سازمان آتش‌نشانی در قالب طرح ایمنی حامی با آموزش اطفای حریق و مدیریت حوادث به دانش‌آموزان و معلمان استثنایی هم موضوع دیگری است که در این زمینه اجرا می‌شود.»
- تکریم دانش‌آموزان با نیازهای خاص
در روزهایی که امکان تردد و مراجعه حضوری به مراکز مشاوره و راهنمایی وجود ندارد، راه‌اندازی مرکز مشاوره تلفنی یکی از اقدامات مهم اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران محسوب می‌شود. رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران با بیان این موضوع می‌گوید: «از این طریق خدمات مشاوره‌ای و روان‌شناختی در زمینه‌های تحصیلی، تربیتی، خانوادگی و... به دانش‌آموزان استثنایی و خانوادههایشان ارائه می‌شود.» «شهناز کریمی» به تهیه تبلت، تلفن همراه و بسته‌های اینترنتی که جزء نیازهای مهم دانش‌آموزان کمتربرخوردار است اشاره می‌کند و می‌گوید: «واریز کمک‌سرانه‌های آموزشی، عمرانی، پرورشی، بهداشتی و توانبخشی برای تجهیز و ایمن‌سازی مدارس نیز اقدام دیگری است که با مشارکت آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران برای تکریم دانش‌آموزان با نیازهای خاص انجام می‌شود.»