همشهری آنلاین _ سحر جعفریان: در این پایانه ۵۰ هزار هکتاری بخش‌های متنوعی وجود دارد که در سایه فرسایش حاصل از گذر زمان و افزایش جمعیت، دچار کمبودها و آسیب‌هایی شده است. بنابراین، برای کاهش ضریب آسیب‌ها و معضلات باید اقداماتی صورت پذیرد که همشهری محله در این گزارش به آنها پرداخته است.
- نبود جایی برای استراحت بانوان راننده
یکی از مهم‌ترین مشکلات پایانه آزادی که اغلب بانوان راننده با آن مواجه هستند، نبود مکان مناسب ویژه استراحت و خواب برای آنها است. یکی از بانوان راننده اتوبوس‌های بین شهری در پایانه در همین باره می‌گوید: «تعداد خانم‌ها در مقابل تعداد آقایان همکار و راننده، بسیار اندک است. اما به هر حال ما نیز برای استراحت به فضایی اختصاصی نیاز داریم تا ساعت‌هایی که نیمه‌شب از گرد راه می‌رسیم یا اوقاتی که هنوز تا حرکت اتوبوس‌مان زمان باقی است، آنجا استراحت کنیم.
برای این تعداد اندک نیاز چندانی به هزینه و مکان‌یابی‌های آن‌چنانی نیست و می‌شود با تدارک اتاقکی موقت این مشکل چند ساله را حل کرد. از سویی، بیش از ۱۰ سال از فعالیت بانوان در این پایانه می‌گذرد و داشتن فضایی اختصاصی توقع زیادی نیست. به‌ویژه که به تعدادمان هم افزوده خواهد شد.» یکی دیگر از بانوان راننده که معمولاً هفته‌ای ۳ روز ساعت‌هایی را در پایانه سپری می‌کند، می‌گوید: «برای استراحت یا باید به نمازخانه برویم که آنجا مزاحم نمازگزاران هستیم، یا باید در سالن اصلی به انتظار پایانه بنشینیم. حتی سرویس بهداشتی ما از مسافران جدا نیست.»
- یک کتابخانه همیشه تعطیل
کتابخانه‌ای با بیش از ۴ هزار جلد کتاب متنوع در طبقه دوم پایانه است که کمتر کسی از وجود آن خبر دارد. این کتابخانه ظرفیت خوبی برای ترویج فرهنگ مطالعه ویژه مسافرانی دارد که اوقات انتظار خود را تا فرا رسیدن زمان حرکت اتوبوس‌شان در پایانه سپری می‌کنند. کتابخانه‌ای که اطلاع‌رسانی مناسب درباره آن صورت نمی‌گیرد. «اکبر اسدی» یکی از مسافران می‌گوید: «پایانه‌های مسافربری باید در کنار مهم‌ترین خدماتشان که نقل و انتقال مسافران است، خدمات تکمیلی نیز ارائه دهند. خدماتی از جمله همین کتابخانه که من هم به سبب یکی از نیروهای خدماتی مجموعه از وجودش مطلع شدم. پرس‌وجو کردم؛ می‌گویند در حال حاضر به سبب رعایت پروتکل‌های بهداشتی غیرفعال است.
شاید تعطیلی کتابخانه در دوران «کرونایی» توجیه‌پذیر باشد اما در دورانی که خبری از کرونا نیست، تعطیلی کتابخانه آن، معنایی جز کم‌توجهی مسئولان مربوطه به خدمات فرهنگی ندارد. همچنان که پیش از دوران کرونا، چندین سفر از این پایانه داشته‌ام و آن زمان هم کتابخانه تعطیل بود! از سویی، رفت‌وآمد برخی افراد معتاد و خلاف‌کار هم در اینجا زیاد دیده می‌شود که آن هم نیاز به رسیدگی دارد.»
- نبود نظارت و اغذیه‌های غیربهداشتی
«اعظم کاشی» مسافر «کاشان» است و نیم ساعتی تا زمان حرکت فرصت دارد. او می‌گوید: «به گمان من مهم‌ترین مشکل این پایانه، اغذیه‌فروش‌های آن است. اغذیه‌فروشانی که بدون نظارت کارشناسان بهداشت، خوراک نامرغوب از ساندویچ‌های روغن سوخته تا تنقلات کهنه و مانده، دست مردم می‌دهند. از ساعت‌های حرکت اتوبوس‌ها هم نمی‌توان نگفت. چون مسافر کم شده است شاید روزها طول بکشد تا برنامه سفر به برخی شهرها فراهم شود.» «احمد رستمی» راننده تاکسی پارک‌سوار پایانه است که سال‌ها در آنجا مویی سفید کرده است. رستمی می‌گوید: «تا همین چند سال پیش جای استراحت و سایه‌بانی برای تابستان و زمستان نداشتیم. اکنون اما سرویس بهداشتی‌ها یک معضل شده است.
چراکه تعدادشان به نسبت رانندگان و دستفروشانی که اینجا مشغول کار هستند بسیار کم است. در این شرایط، بهداشت هم رعایت نمی‌شود. چون معمولاً فرصتی دست نمی‌دهد تا اپراتورها آنجا را نظافت کنند. مایع دستشویی هم که هرگز آنجا پیدا نمی‌شود. در هر صورت نظارت مسئولان باید در همه این زمینه‌ها بیشتر شود.»
۱۰۰ نفر، ظرفیت خوابگاه ویژه رانندگان آقا است.
۱۲۰ تاکسی درون‌شهری در پارک‌سوار پایانه، مسافر جابه‌جا می‌کنند.
۶۰۰ تاکسی برون‌شهری در پایانه خدمات ارائه می‌دهند.
- رفع کمبودها ضروری است
تأثیرگذارترین شیوه در رفع معضلات شهری، نگاه از منظر شهروندان است. این مطلب را «الهام فخاری»، رئیس کمیسیون اجتماعی شورای‌شهر تهران که ماه گذشته بازدیدی از پایانه آزادی داشته است، می‌گوید. او با تأکید بر ضرورت رفع کمبودهای پایانه آزادی ادامه می‌دهد: «نگاه به سرانه‌ها و ظرفیت‌های شهری از منظر شهروندان این فرصت را به مسئولان می‌دهد تا دقیق‌تر و دلسوزانه‌تر آستین همت بالا بزنند.» فخاری می‌افزاید: «پایانه آزادی یکی از شاخص‌ترین سرانه‌های حمل‌ونقل برون‌شهری به شمار می‌آید که به سبب موقعیت جغرافیایی و سهولت در دسترسی، مسافران بسیاری آن را با هدف نقل‌وانتقال بین شهری انتخاب می‌کنند. این استقبال، نیازمند صرف هزینه و نیروی بیشتری برای پاسخگویی هرچه بهتر در ارائه خدمات است. بنابراین، کاستی‌های پایانه آزادی از خدمات تعاونی‌ها گرفته تا امنیت روانی و استاندارد صنوف‌مختلف فعال در آن، باید شناسایی و با برنامه‌ریزی رفع شوند.»
- همه نهادها باید پای کار بیایند
حمل‌ونقل، یکی از اساسی‌ترین نیازهای شهری محسوب می‌شود که بار عمده آن در ترددهای بین‌شهری متوجه پایانه‌های مسافربری است. «حسین‌مایلی»، مدیر پایانه آزادی می‌گوید: «این پایانه از بخش‌های مختلفی مانند دفاتر فروش بلیت، اتاق مادر و کودک، نمازخانه‌ها، پارک کودک، پارکینگ، کتابخانه، جایگاه سوخت، خوابگاه و استراحتگاه رانندگان و بازارچه تشکیل شده است که در چشم‌انداز سال جاری به دنبال احیا و ساماندهی خدمات و فعالیت‌های گوناگون آن هستیم. همچنان که به‌زودی افتتاح خوابگاه بانوان راننده را شاهد خواهیم بود.» مایلی با تأکید بر اهمیت تعامل در پیشبرد امور پایانه و رفع معضلات آن ادامه می‌دهد: «یکی از مهم‌ترین موضوع‌های مطرح در مدیریت چند وجهی پایانه‌ها، ایجاد تعامل با ارگان‌های فعال در آن مانند اداره راهداری، شرکت‌های مسافربری، کلانتری و شهرداری مناطق است. بنابراین، باید برای رفع معضلاتی که تعادل عملکردی خدمات را بر هم می‌زنند، همه نهادها پای کار بیایند.»