ناشناس ماند؛ نه برای آنها که او را میشناختند و فتوحاتش را در جنگهای آن سالها- آن سالهای دور- میدانستند و نه برای آنها که با او در شهری میزیستند و شبانه به او ایمان میآوردند و صبحگاه حق حکومتش را انکار میکردند.
ناشناس ماند؛ تنها برای آنها که سفرههایشان خالی از طعام بود و فرزندانشان غمگین و گرسنه تا آبرویی از مستمندی ریخته نشود.
ناشناس ماند؛ برای کودکان بیسرپرستی که محبت پدرانه را ارزانیشان میداشت. برای آنها آنقدر ناشناس ماند تا به ضربت شمشیری زهرآگین در بستر آرمید و سفره تهیدستان خالی از قرص نان و میوه نخلستان شد.
حالا دیگر مستمندان شهر دانستهاند ناشناسی که شبانه سبدهای خرما و قرص نان را پشت درهای چوبی خانههایشان میگذاشت یا کودکان بیسرپرست را روی زانوهایش مینشاند و وقتی قرص نانی برای آنها نداشت شانههایش را برای بازی کودکان آزاد میگذاشت، مردی است که در 12سالگی به اسلام گروید و در 13 سالگی به مدینه رفت و یار نزدیک پیامبر گرامی اسلام شد.
آیات قرآن را که از زبان پیامبر جاری میشد، به رشته تحریر میکشید و به جایی رسید که در ماجرای غدیر، رسول خدا دست او را در میان جمعیت بالا برد و فرمود: «ای مردم هر آنکس را که من مولای اویم، پس از من این علی مولای اوست».
او همان بود که سفرههای خالی مستمندان را رونق بخشید و نور شادی به دلهای غمزده کودکان بیسرپرست تاباند.
حالا تنها کاری که میتوانستند انجام دهند، این بود که به پاس قدردانی از امیرالمومنین قدحی از شیر در دست گیرند و به خانه مولایشان بروند تا شاید او از بستر برخیزد.
امام علیعلیهالسلام، پیشوای اول شیعیان در سن 65سالگی به روایت امام صادق و در سن 63سالگی به روایت مردمی، به ضرب شمشیر زهرآگین «ابنملجم» از خوارج نهروان، پس از 3 روز بیماری ناشی از ضربتخوردن در محراب مسجد کوفه، در 21رمضان به شهادت رسید.
جوانمردی، شجاعت، عدالت، ایثار و انفاق، از خصوصیات بارز امام اول شیعیان است و ایرانیان مسلمان شیعه وی را نمونه یک انسان کامل میدانند. بنابراین تعجبی نیست که در جامعه مذهبی ایران گروههایی تشکیل شوند تا با احیای اندیشههای آن امام، عدالتخواهی و رسیدگی به وضعیت محرومان را سرلوحه فعالیتهای اجتماعی خود کنند.
جدا از فعالیتهای رسمی حکومتی در احیای اندیشههای ائمه اطهار، گروههای خودجوش غیردولتی و مردمنهاد(NGO) تشکیل شدهاند تا هم گامی در مسیر شناساندن خصوصیات اخلاقی و رفتاری انبیاء الهی بردارند و هم با تکیه بر سیره آنها در اصلاح معضلات و نارساییهای موجود در جامعه امروز ایران بکوشند.
این گزارش درست یک روز پیش از شروع شبهای قدر به دستتان میرسد تا در کنار استغفار از درگاه خداوند متعال در شبهای نزول قرآن، با گروهی آشنا شوید که سیره عملی مولای متقیان را در رسیدگی به وضعیت نیازمندان، سرلوحه فعالیتهای خود قرار دادهاند.
«کوچهگردهای عاشق» نام گروهی است که فعالیتهای خود را در جمعیت دانشجویی مردمی امام علی و با نام جهانی «The first big brother» سازماندهی کرده و این هشتمین سالی است که آنها فراخوان عمومی طرح ویژه «کوچهگردهای عاشق» را منتشر کردهاند.
قرار است اعضای این جمعیت در شامگاه 21رمضان یعنی تا سه روز دیگر و در صورت همکاری خیرین، تعداد 7 هزار کیسه آذوقه (با وزن تقریبی هر کیسه30 کیلوگرم)را که شامل 21 قلم از اجناس مورد نیاز خانوادههای محروم و کودکان بیسرپرست است، در یک طرح شبانه، به منزل نیازمندانی برسانند که شناسایی و تحقیق در خصوص وضعیت خانوادگیشان از 7 سال پیش آغاز شده و اعضای گروه در ارتباط مداوم با خانوادههای بیسرپرست، بدسرپرست و نیازمند آنها بودهاند.
جرقه تشکیل جمعیت امام علی،آنطور که «شارمین میمندی» موسس این جمعیت به من میگوید «از کلاسهای خودشناسی و دگرخواهی بوده است که هسته اولیه دانشجویی آنها در سال 78 و در دانشگاه شریف تهران به وجود آمد و هدف آن خارجکردن محرومان و مستضعفان ایران از فقر شدید اقتصادی وتلاش برای بالابردن سطح فرهنگی خانوادههای محروم بوده است».
اعضای تیم شناسایی «کوچهگردهای عاشق» در ارتباط مداوم با معتمدین محلهها، مسئولان مدارس مناطق محروم و مساجد محلههای شهر هستند تا از طریق آنها بتوانند آدرس خانوادههای نیازمند را به دست آورند. این گروه پس از آن، به ارتباطگیری با اعضای خانوادههای نیازمند میپردازند و با انتقال کیسههای آذوقه که به طور تقریبی نیاز غذایی و بهداشتی یکماهه خانواده را مرتفع میکند، روابط محکمتری با خانوادهها برقرار میکنند تا پروندهای از نیاز خانواده، تعداد فرزند، وضعیت سرپرست، موقعیت تحصیلی فرزندان و... به دست آورند و پرونده را بر اساس نیازهای خانواده اولویتبندی کنند.
شارمین میگوید: «خانواده درجه1 در تقسیمبندیهای جمعیت، خانوادهای است که در فقرِ فقرِ فقرِ مطلق به سر میبرد و در برنامههای امدادرسانی که با کمک خیرین انجام میشود، در اولویت نخست رسیدگی قرار میگیرد».
«کوچهگردهای عاشق» اگرچه دفتر مرکزی خود را در دانشگاه صنعتی شریف دائر کردهاند ولی ستاد اجرایی آنها که محل مراجعه مردم و کمکهای خیرخواهانه آنها به خانوادههای نیازمند است، یک خانه قدیمی در کوچهپسکوچههای شهر است که بین بچههای جمعیت با عنوان «خونه قدیمی» شناخته میشود؛ خانهای که منزل پدری شارمین بوده و حالا در اختیار اعضای جمعیت است.
آنها توانستهاند از سال 79 به اینسو، در مذاکره با دانشجویان دانشگاههای دیگر، فعالیتشان را به دانشگاههای سراسر کشور تعمیم دهند تا جایی که دفتر زابل، کرمان، شاهرود و... نیز در حال فعالیت سراسری برای یاریرساندن به مستمندان و محرومان جامعهاند.
علاوه بر کمکهای انساندوستانهای که اعضای جمعیت در طرح کوچهگردان عاشق، به طور مستمر و هر ماه انجام میدهند، بردن کیسههای آذوقه برای مستمندان، تنها در شامگاه شهادت امیرالمومنین به صورت آشکار صورت میگیرد.
زهرا رحیمی- دبیر جمعیت- میگوید: «در طول سال از طریق مدارس، مساجد و معتمدین محلهها و همچنین آدرس و نشانیهایی که مردم به ما میدهند، خانوادههای نیازمند را شناسایی میکنیم و در شب شهادت امام علی به نیت برزمیننماندن کولهبار آن حضرت، کیسههای آذوقه را بر دوش میگیریم و به خانه نیازمندان میرسانیم».
موسس جمعیت بینالمللی امام علی که فارغالتحصیل هنرهای نمایشی است، درباره تداوم حمایتهای انساندوستانه از خانوادههای محروم میگوید: «در صورتی که متوجه شویم برخی سرپرستهای خانوادهها باهمسر یا فرزندانشان بدرفتاری میکنند، به آنها اعلام میکنیم که ممکن است بهتدریج حمایتهایمان را قطع کنیم. همچنین با کمک خیرین به فرزندان خانوادههای فقیر، بورسیه تحصیلی اعطا میکنیم تا آنها فارغ از مشکلات خانواده، به تحصیل بپردازند».
کمیته آموزشی «کوچهگردهای عاشق» توانسته با شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل یا آنهایی که به دلیل فقر شدید دچار افت تحصیلی بالایی شدهاند، کلاسهای فوقبرنامهای را برگزار کند و با بهرهگیری از اعضای جمعیت، سطح تحصیلی فرزندان این خانوادهها را ارتقا بخشد.
بیشتر بچههای گروه، تمایلی برای ذکر مشخصات خود ندارند و به ذکر نام کوچک اکتفا میکنند. «حمیدرضا» یکی از فعالان بخش آموزش جمعیت است که در رشته متالورژی فارغالتحصیل شده و میگوید: «در رایزنیهایی که با فرهنگسراهای مناطق محروم شهر داشتهایم، توانستیم به منظور بالابردن سطح تحصیلی دانشآموزان و ایجاد کلاسهای فوقبرنامه مانند موسیقی و زبان، در بخش آموزش کارهایی انجام دهیم. البته در سال تحصیلی جدید میخواهیم برنامههای بیشتری را به کمک اعضای جمعیت و نیکوکاران برای خانوادههای محروم و کودکان بیسرپرست، اجرا کنیم».
او میگوید: «هدف جمعیت، توانمندسازی و خارجساختن مستمندان از چرخه فقر و پایانبخشیدن به نیازشان نسبت به کمکهای مردمی است که این کار با آموزش حرفههایی چون خیاطی، گلسازی و... میسر میشود.
در حال حاضر ما شروع به آمارگیری کردهایم؛ البته پیش از این، برنامههای فصلی و مقطعی اجرا شده ولی در طرح جدید که با آمارگیری صورت میگیرد، هدف، تنها برطرفکردن افت تحصیلی فرزندان خانوادههای محروم نیست بلکه میخواهیم عامل اصلی افت تحصیلی در این خانوادهها را پیداکرده و به حل ریشهای آن اقدام کنیم».
جالب است بدانید که عضویت در این جمعیت، تنها محدود به استادان دانشگاهها و دانشجویان نیست. «کوچهگردهای عاشق» از عضویت غیردانشگاهیان استقبال کرده و این موضوع، حتی اقلیتهای دینی را نیز شامل میشود تا جایی که در حال حاضر چند تن از مسیحیان نیز به عضویت این جمعیت درآمدهاند و به فعالیتهای بشردوستانه و اقدامات خیرخواهانه برای محرومان اقدام میکنند.
جمعیت امام علی در حال حاضر نزدیک به 3هزار عضو فعال در تهران، زابل، کرمانشاه، شاهرود و زنجان دارد که با الگوقراردادن سیره عملی امیرالمؤمنین، امدادرسانی به محرومان و تهیدستان را سرلوحه فعالیت خود قرار دادهاند.
«نفیسه» دانشجوی رشته گرافیک که نزدیک به سه سال است به عضویت «کوچهگردهای عاشق» و جمعیت درآمده، به دلیل فعالیت در کمیته شناسایی، بایگانی ذهنی نسبتاً کاملی از وضعیت خانوادههای محروم دارد. او پس از آنکه به همراه «حمیدرضا» و «گلاره» اعضای دیگر جمعیت امکان بازدید من از خانوادههای محروم را فراهم کرد، گفت: «ارتباط من با آنها خیلی عمیق است و این موضوع باعث شده که نسبت به آنها احساس مسئولیت زیادی داشته باشم. به اعتقاد من اعضایی که کارشان را در جمعیت و در ارتباط مستقیم با خانوادههای محروم و معضلات فردی و اجتماعی آنها آغاز کردهاند، ماندگاری بیشتری در گروه دارند».
خانوادههای محروم حالا با نام جمعیت امامعلی آشنا شدهاند؛ حتی آنها که کیسههای برنج، خرما، روغن و... را از اعضای جمعیت دریافت میکنند، بهخوبی میدانند که آنها به سیره عملی علی علیهالسلام در کمک به نیازمندان،عمل میکنند.
شاید حالا که این گزارش را میخوانید، برای مراسم احیای شبهای قدر آماده میشوید تا از آن دسته آدمهایی باشید که درهای رحمت الهی به رویشان باز میشود. کوچهگردهای عاشق ولی در شب بیستویکم از ماه رمضان به راه میافتند تا گرد فراموشی بیش از این شهر و دیارمان را فرانگیرد. آنها همچنان چشم به راه کمکهای خیرخواهانه همه ما هستند تا کیسههای آذوقه بیشتری را به خانوادههای بیبضاعت برسانند. آیا ما نیز در این شبهای قدر آنها را یاری خواهیم کرد؟