همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده: در واقع، فعالیت اقتصادی در این محور صورت می‌گیرد اما تضمینی برای توسعه و پیشرفت منطقه ۱۵ نیست. این زمین‌ها و کارخانه‌های متروکه ظرفیت مناسبی برای تغییر کاربری و اجرای پروژه‌های کلان توسعه شهری محسوب می‌شوند. در این راستا، اخیراً طرح ویژه‌ای با عنوان «اجرای پروژه‌های محرک توسعه» توسط شهرداری منطقه ۱۵ کلید خورده است. پروژه‌های محرک توسعه، در مکان‌هایی که در آنها ظرفیت‌های مختلف وجود دارد اما نشانه‌های زوال هم در آنها پدیدار است کاربرد دارد و اجرای این پروژه‌ها می‌تواند از جهات مختلف برای یک مکان مثبت تلقی شود. در حال حاضر هدف از اجرای پروژه‌های محرک توسعه در خیابان فدائیان اسلام، ایجاد مکانی به‌عنوان تجارت جهانی، تزریق حیات شبانه، اشتغالزایی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است. در این خصوص با «مهدی صفدری» معاون شهرسازی و معماری شهردار منطقه ۱۵ گفت‌وگو کردیم.
منطقه ۱۵ جزو مناطقی است که هر چند ساخت‌وساز به لحاظ مسکونی مانند سایر مناطق جنوبی در آن صورت می‌گیرد اما در حوزه ایجاد پروژه‌های کلان و توسعه محور، کمبودهایی هم دارد. در این خصوص، مسئولان و مدیران شهری منطقه ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و توسعه شهری را در این منطقه در اولویت قرار داده‌اند.
«مهدی صفدری» معاون معماری و شهرسازی شهردار منطقه۱۵ در این‌باره می‌گوید: «به پیشنهاد شهردار منطقه، شناسایی گاراژها و زمین‌های بزرگ در منطقه در دستور کار قرار گرفت و با مالکان این زمین‌ها مذاکراتی در خصوص اجرای پروژه‌های توسعه محور در این زمین‌ها صورت گرفت تا پروژه‌های محرک توسعه از جمله ایجاد مجتمع‌های تجاری و اداری استارت بخورد.»
صفدری معتقد است صرف ساخت مراکز تجاری مانند مال‌ها و مراکز خرید باعث توسعه نمی‌شود و ادامه می‌دهد: «از نظر ما صرفاً ساخت مراکز خرید و مال‌ها ضامن توسعه نیست بلکه ما اهداف بزرگ‌تری را با ساخت مراکز تجاری دنبال می‌کنیم. از جمله اهداف فرهنگی. ما می‌توانیم با تدارک امکانات فرهنگی در مراکز تجاری از جمله سینما، گالری‌های هنری و کارگاه‌های آموزشی گام مثبتی در این زمینه برداریم.»
- ایجاد ۳ پروژه محرک توسعه
از ابتدای تصمیم‌گیری برای ایجاد پروژه‌های محرک توسعه تاکنون ۳ پروژه تدارک دیده شده است. صفدری با اشاره به نتایج مثبت ایجاد پروژه‌های محرک توسعه می‌گوید: «خوشبختانه در ظرف مدت ۲ ماه توانستیم برای ۲ پروژه مصوبه کمیسیون ماده ۵ را بگیریم. پروژه «چرم امید» و «ری فورت» از جمله این پروژه‌ها هستند.
البته یک پروژه دیگر مربوط به «انبار چای» است که در دست بررسی و اقدام است.» او در خصوص پروژه محرک توسعه «ری فورت» می‌گوید: «این پروژه مجموعه‌ای است که به جذب سرمایه‌گذار خارجی کمک می‌کند. در حال حاضر افراد سرمایه‌گذار این پروژه افراد خارجی و دو تابعیتی هستند و با توجه به اینکه این افراد تابعیت ایرانی و عراقی دارند، این پروژه به‌عنوان مرکز تجارت جهانی ایران و عراق نامگذاری خواهد شد و در آینده با جذب سرمایه‌های خارجی بیشتری پروژه را به سرانجام می‌رسانیم.» او می‌افزاید: «حوزه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در خصوص تصویب پروژه «ری فورت» در کمیسیون ماده ۵ تلاش‌های بسیاری کردند و در حال حاضر ما در مرحله صدور پروانه هستیم.»
- ایجاد مجتمع مسکونی، اداری فرهنگی و آموزشی
زمین کارخانه چرم امید این روزها در اختیار شهرداری منطقه ۱۵ قرار گرفته است تا برای ایجاد پروژه‌های محرک توسعه مورد استفاده قرار گیرد. قرار است در آن مجتمع‌های مسکونی، مراکز اداری، فرهنگی و آموزشی به‌صورت بلوک‌بندی شده و البته تأمین سرانه فضای سبز ایجاد شود. صفدری درباره این پروژه می‌گوید: «در زمین کارخانه چرم امید، یکی از پروژه‌های محرک توسعه ایجاد خواهد شد.
این پروژه در ۸ طبقه منزل مسکونی، فضای تجاری، اداری، آموزشی، مذهبی و اداری تدارک دیده شده است و با توجه به اینکه در خیابان فدائیان اسلام قرار گرفته می‌تواند پروژه ای شاخص و محرک توسعه منطقه باشد.» صفدری با اشاره به تدارک تمام نیازهای شهروندان در این پروژه ادامه می‌دهد: «در واقع یک مجتمع مسکونی در این زمین ایجاد خواهد شد که تمام نیازهای شهروندان و سرانه‌های خدماتی مختلف در آن در نظر گرفته شده است. این پروژه می‌تواند یک شهرک اکباتان کوچک باشد.»
- فصلی تازه در طراحی شهر و تأمین سرانه‌ها
برای استارت پروژه‌های محرک توسعه باید بستری در شهر فراهم باشد. در این خصوص، با توجه به اینکه در منطقه ۱۵ زمین خالی به‌صورتی که بتوان کاربری‌های مختلف برای آن در نظر گرفت، به ندرت وجود دارد، در این زمینه با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستیم، شهرداری منطقه ۱۵ و معاونت شهرسازی این منطقه توانسته‌اند با تکیه بر ظرفیت‌های موجود، پروژه‌های محرک توسعه را تعریف کنند.
«خدیجه رضایی» کارشناس معماری و شهرسازی منطقه ۱۵ با اشاره به این موضوع، می‌گوید: «در گذشته در خیابان فدائیان اسلام کارخانه «چرم امید» فعالیت می‌کرد که این ملک در یکی از بحرانی‌ترین پهنه‌های شهری منطقه به لحاظ فرهنگی و اجتماعی واقع شده است. با در نظر گرفتن ویژگی‌ها و پتانسیل فراوان آن از جمله دسترسی مناسب و وجود قطعات درشت دانه و همچنین حمایت از مالکان داوطلب و مساعدت با آنان می‌توان زمینه تغییر شرایط ناهنجار پهنه‌ها را فراهم کرد و فصل نو و تازه‌ای در تعریف طراحی شهری، تأمین سرانه‌های خدماتی، تأمین اشتغال و ساخت مسکن برای اقشار مختلف جامعه رقم زد.»
- تزریق حیات شبانه به خیابان فدائیان اسلام
کارخانه «چرم امید» در اجرای برنامه انتقال مشاغل و صنایع مزاحم از شهر تهران به چرم‌شهر ورامین منتقل شد و مدت‌هاست فضای این کارخانه بلااستفاده مانده است. از این رو، شهرداری منطقه۱۵ قرار است تحولی در این فضا ایجاد کند. رضایی ادامه می‌دهد: «با توجه به ضعف اقتصادی منطقه و عدم گرایش سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در آن، موضوع در قالب تغییر پهنه منطبق با طرح موضعی محدوده و طرح الگوی تفکیک مطرح شد که نمایانگر توسعه توامان سکونت، خدمات عمومی پشتیبان به همراه فضاهای کسب است.
همچنین تعریفی جدید و الگوی ویژه و ممتاز از سکونت در این محدوده است که باعث تحول عملکردی، کالبدی و اجتماعی در خیابان فدائیان اسلام می‌شود و در نهایت با تزریق حیات شبانه به این خیابان، باعث سرزندگی و رشد روز افزون آن خواهد شد.»
- تعریف پروژه‌های محرک توسعه
شاید برای خیلی‌ها این سؤال پیش بیاید که «پروژه‌های محرک توسعه» به چه پروژه‌هایی اطلاق می‌شود. «مهدی‌صفدری» معاون شهرسازی و معماری شهردار منطقه۱۵ در این‌باره توضیح می‌دهد و درباره ماهیت «پروژه‌های محرک توسعه» می‌گوید: «در تعریف این پروژه‌ها ما چند هدف را دنبال می‌کنیم که یکی از اهداف پروژه‌های محرک توسعه، دستیابی به هویت تازه و بازآفرینی شهری است.
رویکردی که به‌عنوان یک راهبرد جامع، برای ایجاد تغییر در یک مکان با نشانه‌های رو به زوال به کار می‌رود.» یکی از این پروژه‌های محرک توسعه در محدوده منطقه۱۵ پروژه «ری فورت» است. صفدری در این‌باره توضیح می‌دهد و می‌گوید: «پروژه‌های محرک توسعه طرح‌های اجرایی هستند که شرایط منطقه۱۵ را بهبود می‌بخشند.
این پروژه در حال حاضر در قالب مجتمع چند منظوره تفریحی، توریستی، اقامتی و فرهنگی در محله کیانشهر کلید خورده است. پروژه‌های محرک توسعه دیگری هم قرار است در این منطقه در آینده کلید بخورد که باعث تغییرات و پیشرفت‌های گسترده‌ای در تمامی ابعاد از جمله شهرسازی، فرهنگی و اجتماعی، ایجاد اشتغال، رشد و رونق اقتصادی می‌شود و کیفیت زندگی در جغرافیای منطقه۱۵ را بهبود می‌بخشد و دیگر شاهد کوچ شهروندان به مناطق دیگر و از بین رفتن تعلق خاطر در میان شهروندان نسبت به محله‌های این منطقه نخواهیم بود.»
- ۷۰ هزارمترمربع زمین برای کاربری‌های تازه
طبق ماده ۷ قانون نوسازی کشور، وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری‌ها مکلفند کاربری اراضی تحت مالکیت واحدهای صنفی(عرصه واحدهای صنفی) را که در محدوده قانونی شهرها قرار دارند و جهت نوسازی به شهرک‌های صنعتی‌مصوب انتقال می‌یابند به کاربری مسکونی تجاری یا اداری تغییر دهند.
در این راستا، یکی از ظرفیت‌های موجود در منطقه که قابلیت تغییر کاربری دارند، کارخانه چرم امید است که به خارج از بافت مسکونی انتقال یافته است. اکنون این ملک به‌صورت زمین بایر و محصور است و مساحت آن مطابق سند ۷۰ هزارمترمربع است. قرار شده ۶ قطعه از این ملک به مساحت ۱۱۹۷۲مترمربع برای کاربری‌های آموزشی، ورزشی، درمانی و ۵۶۱۰مترمربع به‌عنوان فضای سبز عمومی و ۱۵۸۲۴مترمربع هم به‌صورت گذرهای احداثی و اصلاحی معابر در نظر گرفته شود.
- انبار چای محله مسعودیه هویت تازه‌ای پیدا می‌کند/ مرکز بین‌المللی بنکداران مواد غذایی
یکی از دیگر از ظرفیت‌های موجود در منطقه برای اجرای پروژه‌های محرک توسعه، مجتمع انبارهای خاوران (معروف به انبار چای) است. رضایی در این خصوص می‌گوید: «انبار چای با مساحت ۱۰۳۱۵۷مترمربع واقع در محله مسعودیه و در ناحیه ۶ شهرداری منطقه ۱۵ قراردارد که با هدف ارتقای کیفیت زندگی، رونق فعالیت‌های سازگار در فضاهای شهری رو به توسعه و پهنه‌های مستعد با دسترسی‌های مناسب، به مرکز تجارت بین‌المللی بنکداران مواد غذایی و مجتمع عرضه محصولات دخانی ایران تبدیل می‌شود که شامل بخش‌های اداری، خدماتی، پذیرایی، اقامتی، سردخانه و... خواهد بود.»
رضایی به اهداف تغییر کاربری انبار چای هم اشاره می‌کند و این‌گونه توضیح می‌دهد: «این مرکز با هدف تقویت زیرساخت‌های شهری، ایجاد مرکزی کلان مجهز به فناوری و تکنولوژی روز جهت ارائه خدمات شهری و بین شهری، مبادلات بازرگانی با سایر کشورها، نمایشگاه دائمی، بورس برندهای معتبر غذایی، برگزاری کنفرانس‌های بین‌المللی در حوزه مواد غذایی، برپایی تورهای صنفی و معرفی نمایشگاه‌های بین‌المللی جهت صادارت و ایجاد واحدهای اقامتی (بازرگانان و بنکداران سایر استان‌ها) ایجاد خواهد شد و گامی مؤثر در روند توسعه هرچه بیشتر این منطقه و فصلی نو در فضای تجارت و کسب و کار را به همراه خواهد داشت.
۱۵۰۰۰۰ مترمربع مساحت زیر بنای پروژه «ری‌فورت» است.
۱۴۰۰۰ مترمربع مساحت زمین پروژه «ری فورت» است.
۱۱ طبقه با طراحی زیبا در زمینه پروژه «ری فورت» ساخته خواهد شد.
۳ طبقه منفی در ساخت پروژه «ری فورت» در نظر گرفته شده است.
۷۰۰۰۰ مترمربع طبق سند مساحت زمین کارخانه چرم امید است.
۱۱۹۷۳ مترمربع از زمین کارخانه چرم برای کاربری‌های آموزشی، ورزشی، درمانی و فضای سبز در زمین چرم امید در نظر گرفته شده است.
در پانزدهمین جلسه کمیسیون ماده 5 صورت گرفت/تصویب طرح محرک توسعه منطقه 15
طرح محرک توسعه منطقه 15 در پانزدهمین جلسه کمیسیون ماده 5 شهرداری تهران تصویب شده است. معاون شهرسازی و معماری منطقه با یادآوری این موضوع می‌گوید: «یکی از سیاست‌های نوین در توسعه شهری به‌طور عام و در بازآفرینی بافت‌های نابسامان شهری به‌طور خاص، به کارگیری اقدامات و طرح‌های محرک توسعه با هدف تسریع و تسهیل فرایند در این بافت‌ها با بهره‌گیری از مشارکت و توان اجتماعی ساکنان و استفاده از ظرفیت موجود است. رویکردی که به‌عنوان یک راهبرد جامع، برای ایجاد تغییر در یک مکان با نشانه‌های زوال به کار می‌رود.»
مهدی صفدری، به تشریح طرح محرک اقتصادی می‌پردازد و می‌گوید: «مجموعه چرم امید در عرصه‌ای به وسعت 7 هکتار در مرز غربی محدوده شهرداری منطقه 15 در محله کیانشهر شمالی و در مجاورت با صنایع، انبارها و کارگاه‌های خیابان فدائیان اسلام واقع شده است که این مجموعه در ابتدا به‌عنوان کارخانه تولید چرم و سالامبور فعالیت داشته که در راستای اجرای برنامه پاکسازی محیط‌زیست و جمع‌آوری و انتقال مشاغل مزاحم از شهر تهران به چرم شهر ورامین منتقل شده است.»
معاون شهرسازی و معماری منطقه با اشاره به اینکه کمیسیون ماده 5 شهر تهران با طرحی جامع که دربرگیرنده مجموعه‌ای مسکونی به وسعت 2 و 7 دهم هکتار و مجموعه‌ای تجاری به وسعت یک هکتار است موافقت کرد، می‌افزاید: «همچنین در این طرح مساحتی بیش از 3 هکتار به‌عنوان فضاهای خدمات هفت‌گانه و فضای سبز به شهرداری تهران واگذار می‌شود که نقش بسزایی در ایجاد سرزندگی محله و ارتقای کیفیت شهروندان خواهد داشت. در این طرح با استناد به ماده 7 قانون نوسازی صنایع کشور و با توجه به طرح بازآفرینی محور فدائیان اسلام و با توجه به ناکارآمدی، فقدان سر زندگی، عدم امنیت و نیز کاهش جمعیت که سبب تشدید متروکه شدن این فضای شهری و افزایش فضاهای بی‌دفاع شده است، با توجه به تنوع عملکردی و دسترسی‌پذیری این مجموعه و در راستای کیفیت‌زایی و هویت‌بخشی محدوده، در جلسه کمیسیون ماده 5 شهر تهران به ریاست شهردار تهران به تصویب رسید.