هنگامی که ویروسی افراد را آلوده میکند، در حین تکثیر و ساختن نسخههای جدید از خود در سلولهای بدن میتواند جهش پیدا کند، یعنی تغییراتی در رمزهای ژنتیکی آن ایجاد شود. برخی از جهشها برای ویروس زیانبار هستند، یعنی توانایی تکثیر آن را مختل و باعث به اصطلاح مرگ آن میشوند. جهشهای دیگر ممکن است برای ویروس سودمند باشند و به انتشار آن کمک کنند.
گونههای جدیدی از ویروس را که در نتیجه جهش بوجود میآیند را «واریانتهای» آن ویروس مینامند. پایش و زیرنظرگیری ظهور واریانتهای جدید ویروس مهم است، چرا که این واریانتها ممکن است باعث کاهش اثربخشی واکسنها و درمانها شوند یا به شکل متفاوتی باعث عفونت در افراد شوند و مثلا اثراتی مرگبارتر ایجاد کنند.
ایجاد یک جهش در ابتدای شروع پاندمی یا دنیاگیری کرونا این توانایی را به کروناویروس جدید (سارس-کوو-۲) داد که در میان انسانها در سراسر جهان منتشر شود.
یکی از سه واریانت اصلی فعلی کروناویروس که کارشناسان آنها را زیر نظر دارند، سال پیش میلادی در انگلیس شناسایی شده و اکنون به چندین کشور رسیده است. مقامات بهداشتی در ابتدا گفتند که ظاهرا این واریانت بیماری بدتری ایجاد نمیکند، اما برخی از اطلاعات جدیدتر نشان میدهد که این واریانت ممکن است مرگبارتر باشد- به هر حال هنوز در این باره با قطعیت نمیتوان سخن گفت. از طرف دیگر این واریانت ظاهرا آسانتر میان افراد منتشر میشود و بنابراین میتواند در مدت کوتاهی شمار بیشتری از افراد جمعیت را مبتلا کند و باعث شمار بیشتری از موارد بستری و مرگ شود.
نخستوزیر انگلیس: گونه واگیرتر انگلیسی کرونا ممکن است «مرگبارتر» هم باشد
این واریانت کروناویروس ممکن است به تدریج به گونه غالب در سایر کشورها هم بدل شود. برای مثال مراکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا پیشبینی میکننند که این واریانت تا ماه مارس (اسفند) در سراسر آمریکا به گونه اصلی ایجاد کننده کووید-۱۹ بدل شود.
دو واریانت مهم دیگر ویروس که ابتدا در آفریقای جنوبی و برزیل شناسایی شدند، نیز ظاهرا واگیرتر هستند.
دادهها تا به حال نشان میدهند که واکسنهای فعلی هنوز باید در برابر این واریانتها محافظت ایجاد کنند، هر چند نگرانیهایی درباره اندکی کاهش اثربخشی آنها وجود دارد. شواهدی وجود دارد که برخی از درمانهای آنتیبادی نیز اثربخشی کمتری در برابر برخی از این واریانتها دارند.
البته راههایی وجود دارد که واکسنها و درمانها را طوری دوباره تنظیم کرد که اثربخشیشان را در برابر واریانتهای جدید ویروس حفظ کنند.
واکسن آمریکایی مدرنا علیه گونههای جدید کرونا موثر است| مدرنا یک واکسن «رزرو» هم میسازد
ظهور واریانتهای جدید کروناویروس به اوجگیریهای پیاپی شیوع آن در کشورها مربوط شده است، چرا که دچار بودن شمار زیادی از افراد به عفونت بخت بیشتری به ویروس برای جهش یافتن و انتشار به افراد دیگر را میدهد. یک دلیل دیگر تاکید کارشناسان بر اهمیت ماسک زدن و حفظ فاصله اجتماعی هم جلوگیری از ایجاد این واریانتهای خطرناکتر ویروس است.
هر چه شمار کمتری از انسانها حامل ویروس باشد، فرصتهای کمتری برای جهش یافتن در اختیار آن قرار میگیرد.