همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده : این محله در ابتدای خیابان ۱۷ شهریور جنوبی است و از بخش غربی به خیابان شهرزاد و میدان شوش و از بخش شرقی به محلههای اتابک و هاشمآباد دسترسی دارد و از بخش شمالی هم به چهارراه تیر دوقلو متصل میشود. جمعیت این محله، بر اساس آخرین سرشماری، ۱۷۴۵۰ نفر است. یکی از ویژگیهای این محله، وجود پایانه اتوبوسهای برقی در ابتدای خیابان ۱۷ شهریور است که از شاخصهای اصلی این محله محسوب میشود. محله مطهری با محلههای طیب، مینابی و اتابک مرز مشترک دارد. وجود مساجد و هیأتهای مذهبی متعدد، یکی از ویژگیهای این محله است. برنامههای مذهبی و عزاداریهای اهالی محله مطهری و چند محله مجاور در ایام محرم، میان شهروندان تهرانی زبانزد است.
- گذر ماشین دودی از محله
افرادی که در تهران قدیم زندگی میکردند با وسیله نقلیهای به نام ماشین دودی هم آشنا بودند. میگویند خط آهن ویژه این وسایل نقلیه بین تهران و شهرری کشیده شده بود که ماشین دودی از این ریلها گذر میکرد و به دلیل بخاری که از دودکش آن ماشین خارج میشد، آن را ماشین دودی نامیدند.
«سید صادق کاظمی» دبیر شورایاری محله مطهری در اینباره میگوید: «حدود ۸۰ سال پیش از ابتدای خیابان شهرزاد و بلوار رستگاری مقدم تا چهارراه لب خط، محل گذر ماشین دودی بوده است. ریلهای این خط آهن چوبی بود. تا همین چند سال پیش بقایای این ریلهای چوبی را میشد در این حوالی دید که به مرور جمعآوری شد.» ماشین دودی ۲ ایستگاه داشت که نقطه آغاز خط در نزدیک خیابان دروازه خراسان بود که به محله مطهری فعلی نزدیک است و دیگری جلو در آستان شاه عبدالعظیم حسنی در شهر ری. در آن زمان مردم به ایستگاههای ماشین دودی «گار» میگفتند که یک واژه فرانسوی برای ایستگاه بود.
- پایانه اتوبوسهای برقی
از خیابان ۱۷ شهریور که وارد محله مطهری میشویم، پایانه اتوبوسهای برقی در سمت چپ خیابان جلب توجه میکند که بهعنوان یکی از مراکز مهم حملونقل در محله محسوب میشود. ورود اتوبوسهای برقی به ناوگان حملونقل عمومی شهرتهران مربوط به ۲۵ سال پیش است که از آن زمان، دسترسی ساکنان محله مطهری به این امکان تردد در شهر فراهم شده است.
اتوبوسهای برقی در مسیر خیابان ۱۷ شهریور و میدان امام حسین(ع) همچنان فعال است و اهالی محله مطهری و محلههای همجوار از این وسلیه بهعنوان یکی از وسایل حملونقل عمومی غیرآلاینده وایمن استفاده میکنند. یکی دیگر از معابر مهممحله، بلوار شهید نجفی رستگار است که از طریق آن و با طی کردن مسافت ۱۰ دقیقهای به خیابان شهرزاد، یعنی یکی از خیابانهای مهم ناحیه یک شهرداری منطقه ۱۵ میرسیم. در سمت چپ بلوار شهید نجفی رستگار، بوستان گلزار واقع شده که شاخصترین ویژگی آن مقبره ۲ شهید گمنام در این بوستان است. همچنین در این بوستان یک فروند قایق جنگی مربوط به نمایشگاه دفاعمقدس قرار داده شده که یادآور جنگ تحمیلی و ۸ سال دفاعمقدس است.
- خاطرات دوران دفاعمقدس در مسجد النبی(ص)
قبل از رسیدن به خیابان شهرزاد، در سمت چپ بلوار، خیابان شهید احمد غلامی واقع شده که از ابتدای آن گنبد کوچک و گلدستههای مسجدالنبی(ص) پیداست. داخل حیاط مسجد بیشتر به شبستان شباهت دارد تا حیاط، روبهروی در ورودی مسجد، تعداد زیادی عکس از شهدای محل نصب شده است؛ شهدایی که در دوران دفاعمقدس از همین مسجد روانه جبهههای جنگ شدهاند.
حال و هوای فضای عمومی این مسجد معنوی و تأثیرگذار است و بنای قدیمی آن بیننده را به سالهای دور میبرد. «حاج حسین جندقی» یکی از اهالی قدیمی محله، در خصوص اعزام جوانان از مسج النبی(ص) به جبهه جنگ میگوید: «محله مطهری قدمت ۱۰۰ ساله دارد و در زمان پیروزی انقلاب اسلامی اهالی با هم متحد بودند و روحیه انقلابی داشتند. بیشتر جوانان محله از همین مسجد النبی(ص) به جبهههای جنگ اعزام میشدند. این مسجد برای اهالی حرمت بسیاری دارد و از نقاط شاخص محله است.»
- مسابقات کبوتربازی
یکی از تفریحات برخی از شهروندان ساکن در این بخش از شهر، مراسم ویژهای است که با علاقه عدهای به پرندگان گره خورده و یادآور یکی از سنتهای قدیم در تهران است، کفترباری یا همان کبوترباری که امروزه هم ردپای آن را میتوان در محله مطهری دید. کفترباری از گذشته تاکنون میان اهالی این محله رواج داشته و دارد. هرچند امروزه این نوع تفریحات در کمتر محلهای به چشم میخورد. کفتربازی از جمله تفریحات برخی از افراد است که برای آن مراسم ویژهای هم برگزار میکنند.
هنوز در محله مطهری مسابقات کفتر بازی برپا میشود. البته در یک روز خاص که از صبح شروع میشود و تا شب به پایان میرسد. این نوع مسابقات هنوز هم در میان علاقهمندان به پرندگان بهویژه کبوتر طرفداران زیادی دارد. از همه جای محله برای تماشای این مسابقات میآیند.
- مراکز فرهنگی و وررزشی
از نقاط فرهنگی محله هم میتوان به سرای محله مطهری در ابتدای خیابان منصور شرقی اشاره کرد که پاتوق مادران و کودکان هم محسوب میشود. از مراکز ورزشی محله هم میتوان به باشگاه بعثت در حاشیه بزرگراه بعثت اشاره کرد که امکانات ورزشی زیادی دارد.
- نامش قبلا شترخون بود
قدیمیهای محله مطهری میگویند در گذشتههای نه چندان دور هنوز محلههای ناحیه یک و ۳ شهرداری منطقه ۱۵ بهصورت فعلی تفکیک نشده بود و محله مطهری و سایر محلههای ناحیه یک و کیانشهر فقط یک زمین بایر بود که در برخی نقاط آن شتر پرورش میدادند.
«عزت حسینی» یکی از اهالی قدیمی محله درباره پیشینه این بخش از شهر میگوید: «در زمانهای گذشته کیانشهر فعلی هم جزئی از محله مطهری بود. البته نامش را نمیشد محله گذاشت. در واقع زمینهای بایری بودند که به دلیل پرورش شتر به آن شترخون میگفتند.»
حسینی در ادامه روایتهای مختلف از گذشته محله مطهری و بخشهای جانبی آن را برایمان بازگو میکند و میگوید: «البته به گفته برخی از اهالی قدیمی، در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، کیانشهر فعلی و محله مطهری یک منطقه زاغهنشین و آلونکنشین بوده که ساکنان آن قبل از زاغهنشینی در کیانشهر، در شمال بزرگراه بعثت، در شهرک سجادیه فعلی چادرنشین بودند که از آنجا به مرور وارد کیانشهر شدند. عمده شغل اهالی در این محله سفالسازی بوده است.»