همشهری آنلاین_سحر جعفریان: یکی از تأثیرگذارترین شیوه‌های درمان افراد مصرف‌کننده موادمخدر، «اشتغال و ایجاد بستر فعالیت‌های درآمدزا و اجتماعی» است. این درست همان شیوه نتیجه‌بخشی است که در مرکز «اشتغالزایی ویژه افراد رهایی یافته از اعتیاد» منطقه ۹ پایتخت از سوی اداره خدمات اجتماعی شهرداری منطقه دنبال می‌شود. کارگاه‌های آموزشی و کارآفرینی که امید و سکوی پرتاب بسیاری از رهایی‌یافتگان به سوی موفقیت است.
رهایافتگانی که روزگاری را تنها و طرد شده در کنج پاتوق‌های مخوف و پر از آسیب یا کف جوی‌های لجن‌گرفته سپری می‌کردند. سری به این مجموعه کارگاهی ۴۰۰ متری در بزرگراه «فتح» زده‌ایم و در آن ساعتی را به گفت‌وگو با مددجویان و کارآفرینان پرداخته‌ایم.
بزرگراه فتح را به سمت خیابان فتح ۲۹/۱ حرکت می‌کنم. میانه خیابان فتح ۲۹/۱، سمت راست یک در بزرگ فلزی استخوانی رنگ که سر درش تابلوی «کارگاه‌های اشتغالزایی مددسرای امید» نصب شده، خودنمایی می‌کند. با هماهنگی قبلی، وارد محوطه حیاط کارگاه‌ها می‌شوم. حیاط با باغچه‌های کوچک آراسته شده است. سمت راست، کارگاه سراجی (کیف‌دوزی) است که به دعوت «رضا اله‌جانی»، مسئول کارگاه، قدم به آن می‌گذارم. ۱۰ چرخ صنعتی و یک میز بزرگ برش در کارگاه قرار دارد که پشت هرکدام یک یا ۲ نفر ماسک به چهره، مشغول کار هستند.
چند نفر هم گوشه‌ای از کارگاه، کیف‌های مدرسه، لپ‌تاب و ساک‌های ورزشی را با توجه به ترکیب رنگ، بسته‌بندی می‌کنند. ذوالفقاری می‌گوید: «همگی این دوستان از مصرف‌کنندگان موادمخدر بودند که اکنون به امید خدا، هر کدامشان از ۵ ماه تا ۴ سال پاکی دارند و می‌خواهند با اشتغال، هم عزت نفس خود را بازیابی کنند و هم به خانواده و جامعه ثابت کنند که هر کسی ممکن است اشتباه کند، ولی کمتر کسی می‌تواند اشتباهش را جبران کند.
کارگاه کیف‌دوزی را هم بر پا کردیم تا فرصت جبران به این افراد داده شود.» «داود» یکی از بهبودیافتگانی است که یک سال پاکی دارد. او می‌گوید: «کسی که از چنگال اعتیاد خلاص می‌شود در کنار همه آن تخریب‌هایی که مصرف موادمخدر طی سالیان سال در خود، خانواده و جامعه ایجاد کرده است، نبود شغل مناسب نیز آزارش می‌دهد. این یکی از مهم‌ترین دلایل لغزش بسیاری از بهبودیافتگان است. خدا را شکر آقا رضا، اینجا شرایطی را مهیا کرده است تا هم حرفه‌ای را آموزش ببینیم و هم درآمدی کسب کنیم.»
- کارگاه‌هایی هماهنگ با نیازهای افراد بهبودیافته
کارگاه تولید کفش‌های زنانه، درست روبه‌روی کارگاه سراجی است. در آن کارگاه نیز تعدادی از رهایی‌یافتگان، به کسب و کار سرگرم هستند. «سینا» یکی از آنها است که می‌گوید: «شرایط جسمی ما به گونه‌ای است که هم باید به سرگرم بودن با کار اهمیت دهیم و هم به استراحت و فعالیت در کلاس‌های روان‌شناسی_مشاوره گروهی نیز توجه کنیم. چراکه اینها شروط مهم پایداری پاکی ما تلقی می‌شوند.
کارگاه‌های تولیدی و کارآفرینی مرکز اشتغالزایی محله فتح این ویژگی را دارند که فرصت حضور در کلاس‌های روان‌شناسی_مشاوره گروهی را به ما می‌دهند. شاید اگر جای دیگر مشغول به کار می‌شدیم، این اجازه را به ما نمی‌دادند که هر روز ساعت‌های معینی را با هدف شرکت در کلاس‌های مشاوره گروهی از محل کار خارج شویم.» «محمود ذوالفقاری»، مسئول کارگاه، ماسکش را روی صورتش قرص و محکم می‌کند و می‌گوید: «این کار به معنای واقعی یک تیر و چند نشان است.
چراکه هم بستر اشتغال افرادی را فراهم می‌کنیم که در اغلب موارد کسی به آنها اعتماد نمی‌کند و کار نمی‌دهد و هم به چرخه تولید داخلی و رونق کالای ایرانی کمک می‌کنیم. متأسفانه آمار فعالیت این‌گونه کارگاه‌ها نسبت به آمار افزایشی و فزاینده گرایش و استعمال به موادمخدر، بسیار اندک است. آنقدر که حضور معتادان متجاهر در عرصه محله‌ها پر رنگ‌تر شده است و خانواده‌ها مستأصل از درمان آنها سرگردان مانده‌اند.»
- این همسایگی به نفع ما است
به کارگاه تولید صنایع‌دستی و چوبی از تابلوفرش گرفته تا معرق که نزدیک می‌شوم، سروصداها بیشتر می‌شود. «رسول» سرگرم اجرای الگوی مدنظرش روی قطعات چوب است تا کار بُرش آن را زودتر آغاز کند: «اعتیاد، جوانی‌ام را گرفت. اکنون که سنی از من گذشته است، تازه می‌خواهم از نقطه صفر آغاز کنم. سخت است اما وقتی به مدد مراکزی مانند این کارگاه‌ها، تخصص و حرفه‌ای یاد می‌گیریم به زندگی دلگرم می‌شویم. کاش مراکز این چنینی در محله‌هایی با دسترسی آسان‌تر مستقر می‌شدند تا رفت و آمدهای ما نیز به سختی صورت نگیرد.»
«اسد»، مددجوی دیروز و کارگر متخصص امروز است که می‌گوید: «راه برایمان دور و کمی هزینه بر است. اما همسایگی با مددسرای «امید» (گرمخانه‌ای که روزانه بسیاری از افراد مصرف‌کننده و کارتن‌خواب به آن رفت‌وآمد دارند) هر لحظه سبب می‌شود تا گذشته خود را به یاد بیاوریم و از اعتیاد برحذر باشیم. این همسایگی، به نفع ما است.»
- قطع مصرف، آموزش و اشتغال
شرط حضور در کارگاه‌های آموزشی و اشتغالزایی منطقه، قطع مصرف موادمخدر از سوی افراد متقاضی است. «صادق محمدی»، رئیس اداره امور آسیب های اجتماعی شهرداری منطقه ۹، ضمن بیان این مطلب می‌گوید: «افراد کارتن‌خواب، بی‌خانمان و مصرف‌کننده که تمایل به قطع مصرف دارند با معرفی خود به اداره خدمات اجتماعی منطقه یا مددسرای امید، به کمپ‌های ترک اعتیاد انتقال خواهند یافت تا پس از گذران دوره‌های ترک مواد، به کارگاه‌های اشتغالزایی منطقه راه یابند.» محمدی می‌افزاید: «آموزش رایگان انواع رشته‌های هنری و صنعتی و فراهم آمدن بازار کار از جمله خدمات این کارگاه‌ها است.»
۴ کارگاه اشتغالزایی و کارآفرینی در مجموعه امید محله فتح فعال است.
۱۵ فرد بهبودیافته در حال حاضر در کارگاه‌های اشتغالزایی فعالیت دارند.
۴۰ نفر از افراد بهبودیافته به‌طور میانگین و در طول یک سال، دوره‌های آموزشی و کارآفرینی مرکز اشتغالزایی فتح را طی می‌کنند.