همشهری آنلاین_سحر جعفریان : گردش‌های هیجان‌انگیزی که در دومین سال پیاپی پاندمی «کووید ۱۹»، باخطر و اضطراب بسیاری همراه شده است. . اتاق اصناف، شهرداری تهران و مناطق، مراکز بهداشت و درمان، پایگاه‌های نظارتی، استانداری و فرمانداری و در رأس همه آنها ستاد ملی مبارزه با کرونا، این خطر و پیامدهای پس از آن را مداوم هشدار می‌دهند و در راستای کاهش آمار ابتلا به «کرونا»، محدودیت اعمال می‌کنند.
محدودیت‌هایی که‌گاه صدای اعتراض کسبه، از مغازه‌دار تا بساط‌گستر، را به بهانه معیشت سخت، بلند کرده است. بساط‌گسترانی که در هر گوشه‌ای از معابر پر تردد، بساط پهن کرده‌اند و خریدارانی که‌گاه بی‌توجه به کرونا و به سبب قیمت‌های ارزان، تجمع می‌کنند. در این‌باره با مدیران شهری، شورایاران و اهالی گفت‌وگو کرده‌ایم. به گفته مسئولان شهری بخشی از دستفروشان مناطق در روز بازارها و شب بازارها ساماندهی شده‌اند.
- خرید و فروش بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی
منطقه ۹ به‌عنوان یکی از کوچک‌ترین مناطق تهران با هزار و ۹۷۴ هکتار مساحت، بیشترین تعداد بساط‌گستر بین مناطق غربی را دارا است. از بین ۲ ناحیه این منطقه، بیشترین تراکم فعالیت بساط‌گستران در ناحیه ۲ شامل محله‌های «شمشیری»، «هاشمی»، «امامزاده عبدالله» (ع)، «مهرآبادجنوبی» و «سرآسیاب» ثبت شده است که باز از میان آنها، خیابان شمشیری، ضلع جنوب میدان آزادی و ۴۵ متری «زرند» از جمله لکه‌های قرمز سدمعبر محسوب می‌شوند.
«محمد رحیمی» یکی از اعضای شورایاری محله شمشیری در این‌باره می‌گوید: «بیش از ۱۵۰ بساط‌گستر از حدود ۱۵ سال پیش اینجا فعال هستند. بساط‌گسترانی که آنها جزو افرادی هستند که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. برای ساماندهی آنها مکان‌های بزرگ‌تری پیشنهاد داده‌ایم، اما از سوی مدیرا شهری و شهروندان به سبب سهولت در رفت وآمد، مورد استقبال قرار نگرفت. محدودیتی هم اگر اعمال می‌شود، متأسفانه در این محدوده رعایت نمی‌شود.»
«محمد اسدی»، کارشناس محیط‌زیست منطقه، نیز می‌گوید: «بساط گسترانی که محصولات خوراکی را عرضه می‌کنند، چون‌درصد شیوع کرونا به سبب آنها بالا است، بیش از هر بساط‌گستر دیگری ملزوم به رعایت نکات بهداشتی هستند. استفاده از نایلون‌های روکش یا بسته‌بندی‌های یکبارمصرف که البته چون هزینه مازادی به آنها تحمیل می‌کند، کمتر دیده می‌شود و در شلوغی‌های بازار شب‌عیدگاه فراموش می‌شود. چه بسیارند خریدارانی که خود نیز به این رعایت نکردن‌ها و بی‌توجهی‌ها دامن می‌زنند. همین موارد کافی است تا محدودیت‌های سفت و سخت‌تری بازگردد و رونق از بازار بساطی‌هایی که چشم امیدشان به همین چند روز آخر سال است، رخت برکند.»
- بازارچه‌های محلی، راه ورود دستفروشان را بسته
تعداد دستفروشان در منطقه ۵ به نسبت سایر مناطق شهر، اندک است. «امیر قاسمی»، دبیر ستاد شورایاری منطقه ۵، در این‌باره می‌گوید: «یکی از دلایل تجمع بساط‌گستران در یک محدوده، وضعیت اقتصادی اهالی آن محله است. چراکه در صورت ضعیف بودن وضعیت اقتصادی، اغلب بساط‌گستران با استقبال مواجه می‌شوند که این استقبال، آنها را برای تجمع بیشتر مصمم می‌کند و روز به روز به تعدادشان افزوده می‌شود. در این شرایط، بروز مشکلاتی مانند سدمعبر و ایجاد مزاحمت در رفت و آمدها را می‌توان انتظار داشت که البته در بسیاری از موارد به‌ویژه اگر سال‌ها از فعالیت آن بساط‌گستران گذشته باشد، این مشکلات را لاینحل خواهد کرد.
اتفاقی که این روزها در بسیاری از مناطق شهر به‌ویژه مناطق جنوبی، شاهد هستیم. وجود بازارچه‌ها و مراکز خرید قدیمی مانند بازارچه «شهر زیبا» در محله شهر زیبا، بازار عمده‌فروشی ۲۰ متری در «گلستان» محله «شاهین»، بازارچه‌های کوچک به‌ویژه در فاز ۲ «اکباتان» و بازارچه «کن» یا «یخچال»، یکی از دلایل بی‌توجهی بساط‌گستران به انتخاب محله‌های این منطقه برای بساط‌گستری است.» قاسمی در ادامه به ساماندهی مناسب بساط‌گستران اطراف پایانه مسافربری «آزادی» اشاره می‌کند: «کمتر از ۵ سال است که بساط‌گستران پایانه آزادی، در محوطه پایانه به خوبی ساماندهی شده‌اند. بیش از ۶۰۰ بساط‌گستر که نظارت بر شیوه عملکرد آنها و رعایت بهداشت در شرایط کرونازده، به خوبی انجام می‌شود.»
- نظارت‌های بهداشتی باید جدی‌تر شود
یکی از غربی‌ترین مناطق تهران، منطقه ۲۱ با مساحت ۵ هزار و ۱۵۶ هکتار است. محله «تهرانسر» در این منطقه یکی از محله‌هایی است که بیشترین تراکم بساط‌گستر را در خود گنجانده است. «داود حاج اسفندیاری» از اعضای شورایاری محله تهرانسر با بیان این نکته می‌گوید: «۱۵ سال است که نخستین بساط‌گستران در بلوار اصلی تهرانسر جای گرفته‌اند. بسیاری از آنها ساکن منطقه ۲۱ نیستند و از محله‌های جنوبی شهر به اینجا می‌آیند و اکنون پس از سال‌ها، جمعیت‌شان به بیش از ۱۰۰ نفر افزایش یافته است و به نوعی ادعای سرفقلی و مالکیت دارند.
البته در شرایط دشوار اقتصادی امروز، ما به دنبال قطع رزق و روزی آنها نیستیم. به‌ویژه که بسیاری از آنها ورشکسته و کم‌بضاعت هستند. اقدامی که می‌توان انجام داد، ساماندهی آنها از مکان‌یابی تا الزام به رعایت مقررات شهری و بهداشتی است. محدوده خیابان‌های «فنی و حرفه ای» و «محمدی» را بارها به شهرداری منطقه و ناحیه یک معرفی کرده‌ایم، اما هر بار بنا به دلایلی امکان استقرار بساط‌گستران در آنها فراهم نشد.»
حاج اسفندیاری می‌افزاید: «استقبال مردم از بساط‌گستران به‌ویژه در روزهای منتهی به پایان سال به گونه‌ای است که خواسته یا ناخواسته شیوه‌نامه‌های بهداشتی در دوران کرونا زده، رعایت نمی‌شود. دسترسی آسان برای خریداران و قیمت‌های مشتری پسند، این روزها بهانه‌های خوبی برای شلوغ‌تر شدن محدوده‌های بساط‌گستر مانند روز بازار اتحادیه «تعاونی‌های کارگران» در جاده مخصوص «شهید لشکری» با ۳۷۰ غرفه، روز بازار شهرک «آزادی» با ۳۰۰ غرفه و چهارشنبه بازار «وردآورد» هستند.
به گمانم هم مردم باید پایبند اصول بهداشتی باشند و هم بساط‌گستران به رعایت پروتکل‌های بهداشتی اهتمام ورزند تا از روزهای سخت کرونایی عبور کنیم. مسئولان در بخش‌های نظارتی مانند اصناف، بهداشت و شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر نیز باید پیگیری‌های جدی‌تری را دنبال کنند تا پیک چهارم به نوروز نرسد.
- نظارت‌ها مستمر نیست
منطقه نوپای ۲۲ با ۶ هزار و ۲۰۰ هکتار مساحت و دارا بودن چند پاساژ و مرکز خرید مدرن جزو معدود مناطقی است که بساط‌گستران آن را به‌عنوان محلی برای کسب و کار برمی‌گزینند. «اصغر قدیمی»، دبیر شورایاری منطقه ۲۲، با بیان این مطلب می‌گوید: «در منطقه ۲۲ هم بساط‌گستران مجاز و ساماندهی شده و هم بساط‌گستران غیرمجاز و ساماندهی نشده، فعال هستند. روز بازارهایی در بلوار «کاشان»، «امیرکبیر» و میدان «موج» ساماندهی شده‌اند، اما واقعیت این است که نظارت تأثیرگذاری به‌ویژه از بابت رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای آنها انجام نمی‌شود.
بساط‌گسترانی که سبب تجمع بسیاری از اهالی می‌شوند و تعداد پراکنده‌ای از آنها را می‌توان در مقابل ورودی مراکز خرید تجاری بزرگ، مال‌ها و حتی بخش‌هایی از اطراف دریاچه مصنوعی «چیتگر» مشاهده کرد. بارها پیش آمده است که اعضای شورایاری، خود داوطلبانه به تهیه ماسک و نایلون‌های جداکننده برای بساط‌گستران اقدام کرده‌اند. امیدواریم شرایط ساماندهی همه بساط‌گستران منطقه با هدف سهولت در امرار معاش و رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی فراهم شود.»
«هرمز» از بساط‌گستران حوالی میدان موج است که می‌گوید: «اینجا علاوه بر همه مشکلات بساطی‌هایی مانند من که ساماندهی نشده‌ایم، مشکل بوی نامطبوع فاضلاب هم وجود دارد. بویی که چندین و چند سال است همیشه در این حوالی منتشر می‌شود. این خود یک مشکل غیربهداشتی در کنار کرونا است.»
- چند پیشنهاد برای خرید در روزهای شیوع بیماری
براساس آمار منتشره شده از سوی مراکز پایش تجارت‌های الکترونیک، خریدهای آنلاین و مجازی در دوره شیوع کرونا ویروس، بیش از ۷۰درصد رشد داشته است. بنابراین، می‌توان از این فرصت طلایی هم به‌عنوان خریدار و هم به‌عنوان فروشنده و کارآفرین، بهره‌جُست تا از ازدحام، ترافیک، آلودگی، احتمال ابتلا به کووید ۱۹، هزینه رفت‌وآمد و محدودیت در گزینه‌های انتخابی، رهایی یافت. برای این منظور کافی است به چند نکته مهم و کلیدی توجه کنید تا با تجربه یک خرید اینترنتی خوب از کرونا در امان بمانید.
فروشگاه‌های مجازی معتبر و دارای مجوز نماد الکترونیکی را در اولویت خریدهای خود قرار دهید. فروشگاه‌هایی با برند آشنا که خدمات پس از فروش هم ارائه می‌دهند.
از مشخصات محصول مورد نظر خود پیش از اقدام به خرید آگاهی کامل داشته باشید. با این کار امکان مقایسه کالاهای گوناگون برای تجربه یک خرید موفق ممکن می‌شود.
اطلاعات شخصی خود را در هیچ یک از فروشگاه‌های آنلاین و مجازی ثبت نکنید.
هزینه‌ها را از طریق کارت‌های اعتباری با رمز یکبارمصرف و درگاه‌های مطمئن پرداخت کنید. البته بسیاری از فروشگاه‌ها نیز هستند که گزینه پرداخت در منزل دارند که می‌توانید از آن نیز بهره‌مند شوید.
حساب‌های روزانه خود را به‌صورت مستمر بررسی کنید.
در صورت بروز هرگونه مشکلی با مسئولان فروشگاه اینترنتی ارتباط برقرار کنید.
با شیوع کرونا، بستر مناسبی برای برخی افراد سودجو با ارائه آگهی‌های جعلی مجازی و اپلیکیشن‌های بدافزار یا جاسوس افزار فراهم شده است که خریداران بی‌شک باید پیش از انجام خریدهای خود، اعتبارسنجی انجام دهند.
با مشاهده تخلف در هر سطحی و در صورت پاسخگو نبودن مسئولان فروشگاه آنلاین، به پلیس «فتا» اعلام شکایت کنید.
- نظارت ۲۴ ساعته بر دستفروشان
بازار شب‌عید در حالی رونق گرفته است که سازمان‌های مختلفی مانند تعزیرات با هدف نظارت بر قیمت‌ها، احتکار و تقلب و نیز شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران در کنار نیروی انتظامی پای کارآمده‌اند. «سید علی مفاخریان»، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران، با تأکید بر حمایت و ساماندهی هرچه بهتر و بیشتر بساط‌گستران می‌گوید: «هدف ما و همکاران در مجموعه ساماندهی صنایع و مشاغل، حمایت و اجرای انضباط به‌ویژه در شرایطی است که هم فشار اقتصادی وجود دارد و هم کرونا جولان می‌دهد.
با این رویکرد، کمیسیون اجتماعی پارلمان شهری، مصوبه مشاغل «سیار بی‌کانون» را تصویب کرد تا بساط‌گسترانی که به دنبال معیشت هستند، مورد حمایت قرار گیرند. البته تضاد این مصوبه را با تبصره یک ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها (موضوع سدمعبر) با ارائه راهکارهایی مانند راه‌اندازی سامانه‌های «سامان بازار»، «مدیریت تخلفات و ساماندهی مشاغل»، «مدیریت کیوسک‌های شهری» و «رونق کسب و کارهای مجازی» در سایه توجه به «استارت آپ» هایی با همین موضوع‌ها برطرف کرده‌ایم.» مفاخریان در ادامه می‌افزاید: «در پایتخت بیش از ۳۵ روزبازار و شب بازار فعال هستند که کارشناسان شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل به‌صورت ۲۴ ساعته بر شیوه عملکرد، رعایت قوانین شهری و پروتکل‌های بهداشتی از سوی بساط‌گستران نظارت دارند.
به موارد تخلف ابتدا تذکر داده می‌شود و در مرحله بعد به دلیل اهمیت موضوع به سبب ایمنی در بهداشت، برخورد قانونی از جمع‌آوری بساط تا جریمه و حبس را شامل می‌شود.» او هم‌چنین می‌گوید: «محدوده غرب پایتخت با توجه به میزان رفت و آمدهای انسانی و خودرویی، یکی از محدوده‌های قابل توجه هم برای بساط‌گستران و هم برای فعالیت کارشناسان نظارت محسوب می‌شود. البته بسیاری از بساط‌گستران به‌ویژه در منطقه ۵ و ۹، تاکنون درسامانه سامان بازار ثبت‌نام نکرده‌اند و به نوعی فعالیت غیرمجاز دارند و از طرح حمایتی آن سامانه نیز نمی‌توانند برخوردار شوند. وضعیت جانمایی و فعالیت بازارچه‌های بهاره پس از دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا مشخص خواهد شد.»
۸ روز بازار و شب بازار در منطقه ۵ فعال هستند.
۳ روز بازار و شب بازار در منطقه ۲۲ تا پایان سال به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
۴ روز بازار و شب بازار در منطقه ۲۱ محصولات متنوعی ارائه می‌دهند.
۱ روزبازار در منطقه ۹ فعال است.