همشهری آنلاین _ رضا نیکنام: در آن ایام این گودها محل فعالیت کوره‌های آجرپزی بود، بنابراین نخستین ساکنان این محل‌ها کارگران کوره‌پزخانه‌ها بودند که به مرور زمان در گوشه و کنار آن برای خانواده‌های‌شان خانه و سرپناه ساختند. در دورهای بعد کوره‌های آجرپزی یکی یکی خاموش و تعطیل و فضای مناسبی در داخل گودها ایجاد شد تا عده‌ای زمین‌های ارزان آن را بخرند و اقدام به ساخت خانه کنند. از همان زمان پله‌هایی در دورتادور گودها ساخته شد تا عبور و مرور مردم از آنجا انجام شود. تردد ساکنان از این پله‌های با شیب بسیار بالا کار ساده‌ای نبود، اما آنها چاره‌ای نداشتند و باید با این سختی می‌ساختند شاید اتفاق تازه‌ای بیفتد. ماجرا از آنجا آغاز شد که کارشناسان دفتر تسهیلگری و توسعه محله باغ آذری در بازدید میدانی از محله و دیدار با اهالی متوجه شدند که تردد ساکنان از پله‌های سنگی مشرف به گود با مشکلات فراوانی همراه است و این مسئله حتی به خانه‌نشینی و انزوای تعدادی از سالخوردگان منجر شده است.
- خاطرات تلخی که دیگر تکرار نمی‌شود
مدیر دفتر تسهیلگری و توسعه محله باغ آذری عنوان می‌کند که ارتفاع زمین در نقاط مختلف گودها تفاوت دارد. برای همین است که در برخی جاها ارتفاع پله‌ها به داخل گودها به بیش از ۲۴متر یعنی ارتفاع نزدیک به ۳ طبقه در زیرزمین می‌رسد. در بهترین حالت ارتفاع پله‌ها حدود ۸متر است.
«صابر اکبری» از اهالی قدیمی گود باغ آذری که با خانواده‌اش در کوچه شهید جلایری زندگی می‌کند، می‌گوید: «در ۲ سال گذشته وضعیت محله‌مان بهتر شده و احساس می‌کنیم که مسئولان شهرداری به ما توجه دارند. اول آمدند و پله‌ها را مرمت کردند تا راحت‌تر رفت‌وآمد کنیم و بعد در و دیوار کوچه‌ها و خیابان‌ها رنگ‌آمیزی شد تا فرسودگی دیوارها و خانه‌ها تا اندازه‌ای پوشیده شود.» در این بازدید میدانی عطاءالله حسینی، شهردار ناحیه ۶ منطقه ۱۶ نیز ما را همراهی می‌کند. اکبری که سابقه ۵۰ سال زندگی در گود سیدالشهدا(ع) دارد، خاطره تلخی برای‌مان تعریف می‌کند که بی‌ارتباط با وضعیت پله‌های سنگی در زمان‌های نه چندان دور نیست. او می‌گوید: «حدود ۵ سال قبل یکی از همسایه‌ها به رحمت خدا رفت و آمبولانس برای بردن متوفی به اینجا آمد.
اتفاقی افتاد که هنوز از یاد مردمان باغ آذری نرفته است. وقتی می‌خواستند جسد متوفی را با برانکارد از پله‌ها بالا ببرند یکی از آن افراد تعادلش را از دست داد و جسد از فاصله زیاد روی زمین افتاد. علت اصلی این اتفاق ناهمواری پله‌ها و ارتفاع بلند آن بود که در ۲ سال گذشته به‌طور کامل برطرف شده و مأموران امداد و نجات، هلال‌احمر یا اورژانس به راحتی از پله‌ها تردد می‌کنند و امنیت رهگذران نیز بیشتر شده است.» جاوید طالب‌زاده در ادامه صحبت‌های این شهروند اضافه می‌کند که اجرای عملیات امداد و نجات محله گودنشین‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و اگر مسیر برای تردد نیروهای اورژانس، هلال‌احمر و آتش‌نشانی هموار نباشد، امکان دارد که میزان خسارت جانی و مالی افزایش پیدا کند.
- سالخوردگان بیش از همه خوشحالند
گود سیدالشهدا(ع) ۶ راه پله‌ای سنگی و گود شنگی ۳ مسیر با پله‌های سنگی متفاوت دارد که تردد اهالی از روی آنها انجام می‌گیرد. از پله‌های سنگی مشرف به کوچه شهید زارع در گود سیدالشهدا(ع) پایین می‌رویم. اینجا دقیقاً ۳۷ پله دارد که عرضش ۲متر و ارتفاعش تا سطح پایین گود به ۱۳متر
می‌رسد.
هنوز بقایای فعالیت عمرانی برای مرمت و بازسازی پله‌های سنگی در محله پیداست. در پایین پله‌های سنگی کوچه شهید زارع یکی از اهالی متوجه ما می‌شود. جلو می‌آید و در پاسخ به این پرسش که از وضعیت امروز پله‌های محله راضی است، جواب می‌دهد: «اگر از سالمندان بپرسید حتماً متوجه می‌شوید که خیلی‌ها راضی‌اند.» او ادامه می‌دهد: «شیب زیاد زمین، پله‌های بلند و نفسگیر باعث شده بود تا شهروندان کمتر به کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف بروند و حتی خرید نان و دیگر وسایل زندگی را به جوانان سپرده بودند. من همسایه‌ای دارم که از ۵ سال پیش تاکنون خبری از او نداشتم. او وقتی فهمید که در و دیوار محله رنگ‌آمیزی و پله‌ها تعمیر و بازسازی شده‌اند بیرون آمد و با هم قدم‌زنان محله را گشتیم. نمی‌دانید چقدر خوشحال بود که می‌تواند از پله‌های سنگی بالا برود. استفاده از این پله‌ها برایش راحت و نرده‌ها و دستگیره‌های آهنی که کنار آنها نصب شده بود بالا رفتن و پایین آمدن را راحت‌تر کرده بود.»
«جاوید طالب‌زاده» مدیر دفتر تسهیلگری و توسعه محله باغ آذری، که به همراه کارشناسان اجتماعی در این گزارش با ما همراه شده، پس از سال‌ها به چهره شناخته شده‌ای میان گودنشین‌ها تبدیل شده و بیش از هرکسی دیگر در جریان خواسته‌های آنان قرار دارند. طالب‌زاده با اشاره به اقداماتی که در زمینه مرمت و بازسازی پله‌های سنگی گودهای باغ آذری انجام شده، می‌گوید: «پله‌های بلند، ناهموار و بدون نرده و محافظ باعث شده بود اهالی در تردد با مشکلات بسیاری مواجه شوند، اما اکنون فاصله بین پله‌ها کوتاه‌تر شده و شهروندان امنیت خوبی دارند و احتمال سقوط و آسیب به رهگذران به‌ویژه سالخوردگان بسیار کاهش پیدا کرده است.»
- دیگر از آمدن مهمان خجالت نمی‌کشیم
اهالی محله باغ آذری عنوان می‌کنند که شکل و شمایل پله‌های سنگی گودسید الشهدا(ع) و شنگی دیگر شباهتی به گذشته ندارد. در گود شنگی، کوچه شهید شفیعی با ۳۳ پله با دنیای اطراف ارتباط پیدا می‌کند. کنار یکی از پلاک‌ها ۲ بانوی میانسال مشغول پاک کردن سبزی هستند که نزدشان می‌رویم. «هیلدا صنعتکار» کارشناس شهرسازی دفتر تسهیلگری و توسعه محله باغ آذری، با بانوان هم‌محله‌ای احوالپرسی می‌کند. به گفته او، ساکنان گودها قانع و خونگرمند و اگر شرایط فراهم باشد در حل و فصل مشکلات محله مشارکت می‌کنند. صنعتکار می‌گوید: «ساکنان گود باغ آذری در اجرای پروژه رنگ‌آمیزی کوچه‌ها و دیوار خانه‌ها با دفتر تسهیلگری همکاری نزدیکی داشتند. رنگ‌آمیزی دیوارها کارساده‌ای نیست و توان و انرژی می‌خواهد، اما با این حال بارها شاهد بودیم که بانوان خانه‌دار برای این کار داوطلب می‌شدند و با در اختیار گرفتن سطل رنگ و قلم‌مو دیوار خانه‌شان را رنگ‌آمیزی می‌کردند.»
کارشناس دفتر توسعه محله باغ آذری عقیده دارد که مشارکت شهروندان در امور شهر و محله بسیار دلچسب است و خاطره شیرینی در ذهن مردم می‌گذارد. شاید جالب باشد که بدانید اهالی گودنشین برای رنگ‌آمیزی در و دیوار خانه‌ها با هم رقابت می‌کردند و از مسئولان دفتر توسعه محله می‌خواستند که هرچه زودتر اقلام مورد نیاز را در اختیارشان بگذارند تا کارشان را زودتر شروع کنند. «ملوک عباسی» از ساکنان گود شنگی وقتی متوجه سوژه گزارش می‌شود، جلو می‌آید و می‌گوید: «از وقتی پله‌ها تعمیر شده و در و دیوار محله‌مان پر شده از تصاویر گل و درخت، احساس خوبی نسبت به محله پیدا کرده‌ایم که قابل وصف نیست. در ضمن از آمدن بستگان‌مان به این محله خجالت نمی‌کشیم. به نظر من نوروز ۱۴۰۰ برای ساکنان گود باغ آذری نویدبخش روزهای خوب و شیرین است و این عیدی مدیریت شهری در ذهن اهالی باقی می‌ماند.»
- خلاصه اقدامات معاونت فنی و عمران شهرداری منطقه ۱۶
اصلاح شیب‌بندی پله‌ها، ارتفاع پله‌ها، اجرای سنگ پله و سنگ نما و همچنین اجرای هندریل(دستگیره‌ها)
مرمت ضلع شمالی گود سیدالشهدا(ع) شامل ۳۹ پله با عرض ۲ و نیم‌متر و ارتفاع ۲۴ متر
بازسازی اصولی پله‌های کوچه شهید زارع به تعداد ۳۷ پله با عرض ۲متر و ارتفاع ۱۳ متر
تعمیر و مناسب‌سازی ۴۲ پله با عرض ۲متر و ارتفاع ۲۰متر در کوچه شهید جلایری
بازسازی پله‌های ضلع جنوبی گود سیدالشهدا(ع) به تعداد ۲۵ پله با عرض ۲متر و ارتفاع ۱۳متر
مرمت پله‌های کوچه زالی در گود شنگی به تعداد ۲۷ پله، عرض ۳متر و ارتفاع ۱۳ و نیم‌متر
تعمیر اصولی پله‌های منشعب به کوچه شفیعی به تعداد ۳۳ پله و عرض ۲متر و ارتفاع ۸متر
بازسازی پله‌های منشعب به کوچه شهید احمدی به تعداد ۳۳ پله، عرض ۳ و نیم‌متر و ارتفاع ۱۵متر
مرمت پله‌های کوچه شهید صالحی مشرف به خیابان میثاق به تعداد ۳۳ پله، عرض ۲ و نیم‌متر و ارتفاع ۱۴متر
تعمیر و بازسازی اصولی پله‌های کوچه شهید حسینی مشرف به خیابان رحیم‌زاده شامل ۷ پله با عرض یک و نیم‌متر و ارتفاع ۳ و نیم‌متر
- «عطاءالله حسینی» شهردارناحیه ۶ منطقه ۱۶
افزایش رفاه و امنیت ساکنان گودهای باغ آذری
شهرداری منطقه ۱۶ در اجرای پروژه مناسب‌سازی و بازسازی اصولی پله‌های سنگی مشرف به داخل گودهای محله باغ آذری تلاش و همت زیادی داشته است.
«عطاءالله حسینی» شهردار ناحیه ۶ منطقه ۱۶ در این‌باره می‌گوید: «این پروژه با دستور «پیمان‌پور نصر» شهردار منطقه ۱۶ از اسفند سال گذشته آغاز شد و طبق برنامه‌ریزی‌ها و قولی که به ساکنان گودهای باغ آذری داده شده بود در نیمه اسفند سال جاری به پایان رسید.»
حسینی از تلاش کارشناسان دفتر توسعه محله باغ آذری در شناسایی مشکلات و خواسته اهالی باغ آذری قدردانی می‌کند و می‌گوید: «در سایه تعامل سازنده خدمتگزاران در شهرداری و شهروندان اکنون شاهد بهبود وضعیت زندگی و رفاه و افزایش میزان رضایتمندی مردمان ساکن در این نقطه از منطقه ۱۶ هستیم.
طی بررسی به عمل آمده اکنون همه پله‌های سنگی گودهای معروف به محله باغ آذری شامل سیدالشهدا(ع) و شنگی از لحاظ شیب‌بندی و ارتفاع پله‌ها در حد استاندارد قرار گرفته‌اند، ضمن اینکه از بهترین و مرغوب‌ترین مصالح ساختمانی و سنگ‌ها استفاده شده که نمونه آن سنگ‌های مضرس یا دندانه‌دار است که به واسطه شیارهای روی سنگ در زمان بارش برف و باران از لغزندگی مسیر جلوگیری
کرده و شهروندان به‌ویژه سالمندان می‌توانند به راحتی از پله‌ها تردد کنند.»
شهرداری ناحیه ۶ منطقه ۱۶ در بازدید میدانی در جریان دیدگاه شهروندان پس از اجرای پروژه مرمت و بازسازی پله‌ها قرار گرفته است. او توضیح می‌دهد که «ارتفاع بین پله‌ها از ۲۳ سانتیمتر به ۱۵ سانتیمتر کاهش پیدا کرده که باعث سهولت تردد ساکنان شده است.
یکی از اهالی تعریف می‌کرد که چند سال بود که به خاطر این پله‌ها از خانه‌اش بیرون نرفته و البته با معلولی آشنا شدیم که به راحتی با واکر از پله‌ها بالا و پایین می‌آمد و ابراز رضایت می‌کرد.
همه این مسائل مایه دلگرمی مدیریت شهری است که طبق شعار «تهران شهری برای همه» تهران و محله‌هایش را برای همه شهروندانش می‌خواهد. شهری که شادی و نشاط در فضای آن موج می‌زند.»