همشهری آنلاین _ مریم قاسمی: وقتی به چند بازارچه قدیمی و شلوغ در محدوده منطقه ۱۸ رفتیم با موضوع عجیب و غریبی مواجه شدیم که شاید تا به حال آن‌طور که باید به آن پرداخته نشده است. مردم از آن به‌عنوان «گیس‌فروشی» یاد می‌کنند که در چند سال اخیر رشد زیادی در محله‌های جنوب تهران پیدا کرده است. در این گزارش به‌عنوان مشتری گیس وارد سالن‌های زیبایی و تعدادی از مغازه‌های فروش لوازم آرایشی شدیم تا ببینیم بازار گیس‌فروشی چگونه است و اکنون که با بحران کرونا مواجه هستیم آیا کسی برای خرید و یا فروش گیس اقدام می‌کند.
نخستین مقصد ما شهرک ولی‌عصر(عج) خیابان شهید رجایی است. در این محدوده از منطقه ۱۸ به دلیل نزدیکی به بازارچه خیابان شریعتی و بلوار شهید بهرامی، تعداد سالن‌های زیبایی به مراتب بیشتر از نقاط دیگر است. افرادی که در سالن‌ها مشغولند خدمات متنوعی به مشتری‌ها ارائه می‌دهند که یکی از آنها «اکستنشن» یا وصل کردن موی طبیعی به روش‌های مختلف مثل چسب کراتین، لیزر و... روی رشته‌های موی سر مشتری‌ها یا نقاطی از سر است.
نرخ ثابت و مشخصی ندارند
وارد یکی از سالن‌ها می‌شویم و مانند مشتری روی صندلی می‌نشینم. سالن‌دار که از نوع کارش و همچنین گفتارش مشخص است که در این حرفه مهارت زیادی دارد، همان ابتدا سؤال پیچ‌مان می‌کند تا سر از کارمان درآورد و بتواند ضمن راهنمایی جذب‌مان کند.
او که متوجه درخواست ما شده تعریف می‌کند که هر موی طبیعی با کیفیت بالا را ظرف کمتر از یک روز برایمان تهیه می‌کند اما برای این کار باید مبلغی به‌عنوان بیعانه پرداخت کنیم. آن‌طور که بانوی سالن‌دار ما را راهنمایی می‌کند باید ابتدا ۵۰۰ هزار تومان بابت خرید موی طبیعی پرداخت کنیم و بقیه را که در مجموع حدود ۷ تا ۹ میلیون تومان می‌شود بعد از اتمام کار بپردازیم.
وقتی مدیر سالن زیبایی با ما به‌عنوان مشتری احساس راحتی می‌کند، گالری گوشی همراهش را باز می‌کند و نمونه کارهایش را نشان‌مان می‌دهد تا بلکه برای دادن سفارش مو قانع‌مان کند و نگذارد که به سالن دیگری برویم. داخل آلبوم عکس‌ها سفارش‌ها از ۷ تا ۱۵ میلیون تومان وجود داشت و به گفته سالن‌دار، این مشتری‌ها از ساکنان محله‌های جنوب شهر از جمله یافت‌آباد، شهرک ولی‌عصر(عج) گرفته تا خانی‌آباد، نازی‌آباد و... هستند. تا به اینجا از قیمت‌های مختلفی که بانوی سالن‌دار برایمان می‌گوید مشخص می‌شود که گیس‌های طبیعی بانوان که در این بازار عرضه می‌شود تابع قیمت مشخصی نیست و هرکسی می‌تواند برای گیس‌ها نرخ تعیین کند.
در حاشیه تهران ارزان‌تر است
قدم‌زنان از پیاده‌روهای شلوغ و پررفت و آمد خیابان‌های شریعتی و شهید رجایی به سمت بازارچه پوشاک، کیف و کفش می‌رویم و در این بین در زمان سرکشی به سالن‌های زیبایی متوجه می‌شویم که از هر ۱۰ سالن زیبایی، ۳ تای آنها در زمینه خرید و فروش موی طبیعی بانوان فعالیت دارند، اما بقیه ترجیح می‌دهند که نیاز مشتری به انواع موی طبیعی را از نقاط مختلف شهر تهیه کنند.
یکی از سالن‌دارها برای ما توضیح می‌دهد که قیمت موی طبیعی بستگی به نوع سفارش مشتری‌ها دارد. هر قدر طول مو بلندتر و با کیفیت‌تر باشد گران‌تر است، البته اگر مشتری‌ها توان پرداخت نداشته باشند از موهای ارزان‌تر استفاده می‌کنیم که هزینه‌شان کاهش پیدا می‌کند. منظور این سالن‌دار این است که برخی‌ها به دنبال مد و چشم هم چشمی‌اند و برایشان فرق نمی‌کند که این موها از کجا تهیه شود. مثلاً موهایی که از حاشیه‌ها و سایر نقاط تهران به دست می‌آورند، ارزان‌قیمت‌تر است و شاید یکی از علت‌هایش این باشد که‌درصد بالایی از این گیس‌ها مرغوبیت و کیفیت لازم را ندارند و در صورت نیاز و اجبار از این گیس‌ها استفاده می‌شود. البته سالن دارها عنوان می‌کنند که این موها را با محلول‌های شوینده قوی می‌شویند تا گیس‌ها از هر جهت آماده فروش به مشتری‌ها شود.
فروش مو برای تأمین مخارج زندگی
از بانوی فروشنده موی سر سؤال می‌کنیم که چطور با این سالن زیبایی آشنا شده و چرا دست به این کار زده است. لبخندی می‌زند و می‌گوید: «از حدود یک‌سال پیش که شوهرم به دلیل بیماری خانه‌نشین شده درآمدی زیادی نداریم. او کارگر یکی از شهربازی‌ها بود که بعد از تعطیلی طولانی مدت به دلیل شیوع ویروس کرونا بیکار شد و بعد هم بیماری به سراغش آمد و اوضاع مالی‌مان بدتر شد. در چنین شرایطی یکی از کارهایی که به نظرم رسید که می‌توانستم انجام دهم، فروش مو بود و امروز خوشحالم که برایش مشتری دست به نقدی پیدا شده است.» وی اضافه کرد: «خواهرم که چندین بار این کار را انجام داده و مشکلاتم را می‌دانست به من پیشنهاد داد که موهایم را بفروشم تا بخشی از مخارج زندگی را از این طریق فراهم کنم. البته او با کارهایی مثل درست کردن مجسمه‌های چینی که سرمایه اندکی می‌خواهد نیز برای خودش کسب و کار خانگی راه‌اندازی کرده است.»
پول کم دارید مو اجاره کنید
به خیابان شهید برادران بهرامی می‌رسیم که از نقاط مختلف شهر تهران به‌ویژه از مناطق همجوار ۱۶، ۱۷ و ۱۹ مشتری دارد. حجم رفت و آمدها باعث شده تا سالن‌های زیبایی و فروشگاه‌های مربوط به عرضه محصولات بهداشتی و آرایشی این محدوده بیش از نقاط دیگر باشد.
وارد یکی از ساختمان‌هایی می‌شویم که همه طبقاتش را به سالن زیبایی تبدیل کرده‌اند. زنگ طبقه اول را می‌زنیم. وارد می‌شویم. روبه‌روی‌مان سالن بزرگی می‌بینیم که چند نفر مشغول کارند. مدیر سالن زیبایی از خواسته‌مان می‌پرسد و بعد شروع به حرف زدن می‌کند. اینجا هرنوع خدمت آرایشی و زیبایی به مشتری داده می‌شود از کاشت ناخن، تاتو، میکاپ، هاشور و اکستنشن موی سر و... وقتی از او می‌پرسم که موی طبیعی برای اکستنشن دارید یا خیر، پاسخ می‌دهد که معمولاً سالن‌ها سفارش می‌گیرند و در کمتر از ۲۴ ساعت آن را فراهم می‌کنند، پس نگرانی در این زمینه نداشته باشید.
سالن‌دار سؤال می‌کند: بودجه‌تان چقدر است و چه میزان می‌خواهید هزینه کنید؟ وقتی می‌گوییم که حداکثر تا ۲ میلیون تومان را در نظر بگیرید، لبخند می‌زند و ادامه می‌دهد: «مثل اینکه از قیمت بازار خبر ندارید، فقط ۲ میلیون تومان اجرت وصل کردن مو است که مسئول اکستنشن با تضمین آن را انجام می‌دهد. پیشنهاد من به شما این است که از «گیس‌های اجاره‌ای» استفاده کنید که هزینه‌اش کمتر است.» بانوی آرایشگر می‌گوید اجاره سالانه موی طبیعی بین ۵۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون تومان است که البته در طول سال بین ۳ تا ۴ مرتبه نیاز به ترمیم پیدا می‌کند تا حالتش را از دست ندهد که هزینه جداگانه‌ای دارد.
آقایان نیز مشتری‌اند
در بازارچه شلوغ شهرک ولی‌عصر(عج) به موضوع جالب‌تری برخوردیم. تا پیش از این تصور می‌کردیم که استفاده‌کنندگان موی طبیعی فقط بانوان باشند، اما یکی از فروشندگان لوازم آرایشی که در زمینه خرید و فروش موی طبیعی تجربه دارد برایمان تعریف می‌کند که آقایان نیز مشتری این موها هستند. افرادی که در حرفه گریم فعالیت دارند برای تغییر چهره هنرپیشه‌ها و بازیگران از موهای طبیعی استفاده می‌کنند. فروشنده با تجربه مواد آرایشی و بهداشتی می‌گوید: «۲ دسته فروشنده مو داریم. شهروندانی که گیس‌فروشی را منبع درآمدی می‌دانند و می‌خواهند هر چند سال یکبار موی خود را بفروشند. البته اغلب این افراد که فوت و فن گیس‌فروشی را یاد می‌گیرند و می‌خواهند از این حرفه کاذب، نان درآورند در طول سال بیکار نمی‌نشینند و با جلب نظر اطرافیان و بستگان نزدیکشان مثل مادر، خواهر، خاله و... نقش واسطه‌گری پیدا می‌کنند که برایشان چند میلیون تومان سود داشته باشد. گروه دوم بیشتر به دنبال مدگرایی هستند و زمانی که موهای خود را کوتاه می‌کنند از این فرصت استفاده کرده و آن را می‌فروشند.»
تجارت پرسود و پرطرفدار
سرگرم صحبت با سالن‌دار هستیم که بانوی جوانی داخل سالن می‌شود. بعد از چند دقیقه متوجه می‌شویم که او می‌خواهد موهایش را به این سالن زیبایی بفروشد. از صحبت‌هایی که بین سالن‌دار و فروشنده مو رد و بدل می‌شود متوجه می‌شویم که موهای رنگی ارزان‌تر از موهای مشکی‌اند. او با توجه به کیفیت، رنگ و طول موهایش ۳ میلیون تومان به او پیشنهاد می‌دهد که در نهایت فروشنده راضی به این کار می‌شود. اما سؤال اینجاست که چرا نرخ خرید موی طبیعی بانوان در سالن‌ها این‌قدر پایین است در صورتی که قیمت‌ها باید از ۵ و ۷ میلیون تومان شروع شود. سالن‌دار به آهستگی به ما می‌فهماند که این نرخ دلالی است. یعنی مجبورند که به قیمت پایین بخرند تا با چند میلیون تومان بیشتر به مشتری‌ها بفروشند. سالن‌دار برای ما توضیح می‌دهد که قیمت موی طبیعی به سن و سال افراد بستگی دارد و گران‌ترین موها مربوط به بانوان ۱۸ تا ۲۵ سال است و بعد از این سن تا حدود ۳۵ سال قیمت گیس‌ها کمتر خواهد بود.
نظارت کافی بر کار سالن‌ها وجود ندارد
دکتر سروش اعتمادزاده، متخصص پوست و مو، می‌گوید: «متأسفانه در چند سال اخیر روش‌هایی مانند چسباندن موهای طبیعی به موهای سر باب شده که در برخی سالن‌های زیبایی انجام می‌شود که اگر شرایط بهداشتی رعایت نشود، می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد.»
وی عنوان می‌کند که احتمال انتقال بیماری‌های چون موخوره، قارچ و... از طریق مو به دیگران زیاد است، بنابراین افرادی که در شرایط خاص ناچارند این کار را انجام دهند باید به سالن‌ها و مراکزی بروند که مجوز فعالیت دارند، در غیراین صورت امکان دارد به دردسر بیفتند که مهم‌ترین آن از دست دادن سلامتی است.»
بازار داغ واردات موهای چینی
در طول این سال‌ها سفارش شهروندان برای تهیه موهای طبیعی آنقدر زیاد شده که رصدکنندگان دائمی بازار به این فکر افتاده‌اند که واردات موی طبیعی را از کشورهای دیگر آغاز کنند. به گفته یکی از متصدیان فروش لوازم آرایش و زیبایی، اکنون در بازار تهران و محدوده ۱۵ خرداد و بازار سلطانی چند واردکننده بزرگ موی طبیعی از کشورهای چین و هند وجود دارد که جز تهران در سایر نقاط کشور مشتری ثابت دارند و از این طریق سود زیادی به دست می‌آورند. این نکته را هم باید گفت که قیمت موهای طبیعی وارداتی بالاتر از موهای طبیعی وطنی است و این موضوع به نوبه خود باعث شده تا گیس‌فروشی رونق بیشتری پیدا کند. در صورتی که ریسک استفاده از موهای چینی پس از بحران شدید کرونا بالاست و کسی تضمین نمی‌دهد که گیس‌های خارجی بهداشتی و عاری از هرنوع ویروس و قارچ باشند.
مزایده برای فروش مو
به گفته سالن‌دارها، در ازای فروش موهای طبیعی به مشتری‌ها بین ۵ تا ۱۰ میلیون تومان درآمد کسب می‌شود که البته قیمت دقیق گیس‌ها به ویژگی‌هایی همچون جنس، ضخامت، رنگ و شادابی آن بستگی دارد. جالب اینجاست که در شبکه‌های اجتماعی تبلیغات وسیعی در زمینه گیس‌فروشی وجود دارد. در این فضا با افرادی مواجه می‌شویم که در این زمینه کاملاً حرفه‌ای شده‌اند و برای فروش موی طبیعی خود به نوعی مزایده برگزار می‌کنند؛ یعنی هر که پیشنهاد بالاتری بدهد گیس‌ها مال او می‌شود و با انتقال کارت به کارت مبلغ توافق شده، موها را از طریق پست سفارشی دریافت می‌کند. در شبکه‌های اجتماعی برای موهای بلند ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر از ۱۵ تا ۲۰ میلیون نیز پیشنهاد شده است.