همشهری آنلاین _ مریم قاسمی: که علاوه بر امکانات و خدماتی که به شهروندان ارائه می‌دهد، با اجرای برنامه‌های جانبی این محل را به مرکز و پایگاهی دائمی برای اعتلای فرهنگ ایثار و شهادت تبدیل کرده است.
«سید محمد فیاض» شهردار منطقه ۱۸ از شهدا و خانواده‌های آنها به‌عنوان سرمایه معنوی محله‌ها یاد می‌کند و می‌گوید که با تلاش کارشناسان امور ایثارگران شهرداری منطقه ۱۸ در طی ۶ سال گذشته کار سرگذشت‌پژوهی بیش از هزار و ۲۰۰ شهید منطقه اجرایی و سال‌های ۹۸ و ۹۹ با تحقیقات میدانی و محلی اطلاعات جمع‌آوری، تکمیل و اصلاح شدند. ۲۰ محله در محدوده منطقه ۱۸ وجود دارد که در ناحیه ۷ واقع شده است. این‌طور که فیاض عنوان می‌کند جز هزار و ۲۰۰ شهید که در منطقه ۱۸ شناسایی شده‌اند، ۱۶ شهید گمنام در ۷ نقطه از این منطقه آرام گرفته‌اند که مورد توجه زائران قرار دارند.
- گام اول؛ چاپ کتاب خاطرات شهدا
نخستین مرحله برای چاپ کتاب سرگذشت شهدای محله، گردآوری اطلاعات جامع و مستند، دست‌نوشته‌ها، وصیتنامه‌ها، آثار و یادگاری‌های شهدا و خاطرات همرزمان و اعضای خانواده‌های آنان است. فیاض، شهردار منطقه ۱۸، ضمن قدردانی از تلاش مسئولان و کارشناسان امور ایثارگران منطقه ۱۸ می‌گوید: «کارشناسان برای انجام این کار با حضور میدانی در محله‌ها و دیدار چهره به چهره با خانواده‌ها و همرزمان شهدا مصاحبه کردند که به این دلیل، پروژه مزبور فرهنگی حدود ۶ سال طول کشیده تا این کتاب‌ها آماده شوند و در اختیار موزه شهدا و شهروندان قرار گیرد.»
وی از سختی‌ها و دشواری‌هایی که در مسیر سرگذشت‌پژوهی شهدای محله وجود داشته، صحبت می‌کند و می‌گوید: «تعدادی از خانواده‌های معظم شهید از این منطقه به جای دیگری نقل مکان کرده بودند، عده‌ای نیز به دلیل کهولت سن یا بیماری به رحمت خدا رفته بودند، بنابراین کارشناسان با حضور در محل زندگی شهدا و ساعت‌ها تحقیق و پژوهش، گفت‌وگو با افراد قدیمی و بومی و همسایه‌ها توانستند اطلاعات موثقی از شهدای محله به دست آورند تا آن را مکتوب کنند.» سید محمد فیاض با اشاره به تعداد ۲۰ کتابچه که حاوی اطلاعات، خاطرات ودستنوشته‌های شهداست، می‌گوید: «باعث افتخار است که اعلام کنیم که در سال ۱۴۰۰ نخستین برنامه فرهنگی شهرداری منطقه ۱۸، به نام شهدای معظم مزین شده است و اکنون کتابچه سرگذشت‌پژوهی شهدای محله در ۲۰ محله چاپ و آماده بهره‌برداری است، ضمن آنکه امور ایثارگران شهرداری منطقه ۱۸ قصد دارد در نخستین فرصت نسخه الکترونیکی آن را نیز در سایت امور ایثارگران بارگذاری کند تا به راحتی در اختیار شهروندان قرار گیرد.»
- گام دوم؛ مشارکت شهروندان و تکمیل بانک اطلاعات شهدا
«یوسف عباسی» رئیس امور ایثارگران شهرداری منطقه ۱۸، ابتدا از حمایت‌های مادی و معنوی شهرداری منطقه در زمینه چاپ کتابچه سرگذشت‌پژوهی شهدای محله قدردانی می‌کند و می‌گوید: «اگر این حمایت‌ها نبود امکان داشت که این پروژه چند سال دیگر طول بکشد. خوشبختانه این پشتیبانی‌ها باعث شد این کتابچه به‌عنوان بهترین هدیه فرهنگی و ایثارگری در سال ۱۴۰۰ در اختیار شهروندان قرار بگیرد.» وی به ویژگی‌های بارز کتابچه شهدای منطقه ۱۸ اشاره می‌کند و می‌گوید: «اطلاعات جمع‌آوری شده از زندگی شهدا در چند مرحله بازخوانی و ویرایش شده و می‌توان ادعا کرد که بانک اطلاعات شهدا در جای دیگری نمونه مشابهی ندارد.
جداسازی کتابچه شهدا در هر ۲۰ محله نیز برای سهولت دسترسی شهروندان و مطالعه آسان آن بوده است و علاوه بر انتشار آن به‌صورت مکتوب و توزیع در کتابخانه‌های عمومی منطقه، این مطالب در سایت شهدای منطقه ۱۸ به‌طور کامل بارگذاری شده و در هر ساعت از شبانه‌روز در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد.» رئیس امور ایثارگران در ادامه از همکاری شهروندان در تکمیل اطلاعات مربوط به شهدای منطقه صحبت می‌کند و می‌گوید: «حدود ۲۰درصد از عکس‌های شهدای محله از طریق همسایه‌ها، بستگان دور و نزدیک، کاسبان محله، شورایاران در اختیار کارشناسان امور ایثارگران قرارگرفت و هنگام چاپ کتاب از این عکس‌ها استفاده شده است.» عباسی می‌گوید: «حفظ و پاسداشت نام و یاد شهدا تاریخ انقضا ندارد و این فرهنگ ناب و معنوی می‌تواند در اختیار نسل‌های بعدی قرار گیرد. بنابراین در تلاشیم این آثار به شیوه‌های مختلف از جمله پی دی اف، روزنامه دیواری، سی دی، فیلم کوتاه، پادکست و... به دست همه گروه‌های سنی برسد.»
- موزه شهدای منطقه ۱۸ کجاست؟
ساختمان موزه شهدای منطقه ۱۸ در محله شهید رجایی ابتدای خیابان شهید دانش‌آموز قرار دارد. برای رفتن به این موزه کافی است سوار اتوبوس‌های شهرک ولی‌عصر(عج) – آزادی شوید و در ایستگاه موزه از اتوبوس پیاده شوید.
امکانات تنها موزه شهدا منطقه را بشناسید
فضای داخلی موزه شهدا که زیر نظر امور ایثارگران شهرداری منطقه ۱۸ اداره می‌شود چند بخش اصلی دارد. یکی سالن رویداد و اتفاقات دوران انقلاب است. بخش دوم سالن شهدای شاخص و چهره‌های دوران هشت سال دفاع‌مقدس است که تصاویر شهدای منطقه در جای جای آن به نمایش درآمده و سومین اتاق مربوط به شهدای مدافع حرم و معاصر است که همراه با یادگاری‌ها، وصیتنامه‌ها و آثار به جامانده از شهدا فضای معنوی خاصی به این بخش داده است.
۱۸ شهید مدافع حرم ساکن منطقه ۱۸ بوده‌اند.
۲۲۰۰ مترمربع مساحت تنها موزه شهدا در منطقه ۱۸ است.
۱۲۰۰ شهید معظم در راه انقلاب و دفاع‌مقدس در منطقه ۱۸ خون پاک خود را نثار کرده‌اند.