همشهری آنلاین_پروانه بهرام‌نژاد: چرای گوسفندان در یک بوستان جنگلی آن هم در دل پایتخت برای برخی از افراد تازگی داشته و تعجب‌شان را برانگیخته و این موضوع با واکنش مختلف کاربران فضای مجازی مواجه شده است. از این‌رو سراغ شهروندان و «احسان صفائی» معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردارمنطقه۱۳رفتیم تا دراین‌باره بیشتر بدانیم.
- گوسفندان سرگردان و مردم کنجکاو
در یک فیلم کوتاه چند رأس گوسفند در حال چرا در لابه‌لای درختان جنگل سرخه‌حصار دیده می‌شود. فارغ از اینکه این فیلم را چه کسی و با چه هدفی تهیه و منتشر کرده است، واکنش کاربران در این زمینه جالب بوده و برخی دراین‌باره نوشتند: «گوسفندان برای خود شهرداری است چون این بوستان نگهبان دارد.» از نظر کاربر دیگری «جنگل‌های سرخه‌حصار به دلیل مشکلات مالی شهرداری به دامداران اجاره داده شده!» یکی دیگر از فعالان صفحات مجازی هم با طنازی نوشته: «مرحله بعدی چرای گوسفندان در یکی از میادین اصلی شهر است.» کاربر دیگری هم نوشته است: «این موضوع نوعی هرس و کوددهی بدون دخالت نیروی انسانی محسوب می‌شود.»
این میان «علی سیف» یکی از ساکنان محله سرخه‌حصار دراین‌باره نظر متفاوتی دارد و معتقد است: «مردم چنین صحنه‌هایی را در تهران ندیده‌اند و برای همین برایشان این موضوع عجیب به نظر آمده است. اگر مدیریت شهری پیش از آغاز اجرای این طرح اطلاع‌رسانی کافی می‌کرد، شاید پذیرش موضوع و واکنش‌ها نسبت به آن بهتر و منطقی‌تر می‌شد.» «ساره احمدی» یکی دیگر از اهالی هم می‌گوید: «این کار بهداشت بوستان را برای دوران حضور مردم به خطر می‌اندازد. کاش برای دفن و از بین بردن فضولات حیوانی کاری بکنند.»
- چرای سبک دام
طرح چرای گوسفندان را از «احسان صفائی» معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه۱۳ پیگیری کردیم. او دراین‌باره می‌گوید: «قبلاً این اتفاق در تهران مرسوم بوده و انجام این کار برای نخستین بار نیست.
حتی در بوستان‌های جنگلی مثل سرخه‌حصار و چیتگر حدود ۱۵ ـ ۲۰ سال پیش که جمعیت کمتری از آنجا استفاده می‌کردند، این اتفاق می‌افتاد اما به دلیل تراکم جمعیت و افزایش حضور شهروندان در این مراکز و سنخیت نداشتن حضور دام در کنار مردم این موضوع منتفی شده است. البته هنوز هم در مراتع اطراف تهران این اتفاق می‌افتد. چون این مراتع را نمی‌توانند علف‌تراشی کنند و اگر چرا توسط دامداران انجام نشود، قطعاً مراتع با آتش‌سوزی مواجه می‌شود. در کنار این موضوع دامداران استان تهران برای دام و طیور خود چه باید بکنند؟»
او می‌افزاید: «بهترین راهکار برای حذف علف‌ها به گونه‌ای که به محیط‌زیست آسیب نرسد، اجازه دادن برای چرای سبک دام است. از آنجا که در فصل بهار رشد علف‌های هرز در مراتع بوستان جنگلی زیاد و این موضوع منجر به بروز آتش‌سوزی می‌شود، امسال تصمیم گرفته شد، این طرح آزمایشی در مدتی کوتاه در جنگل سرخه‌حصار انجام شود و نتایج آن مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.»
- احیای یک روش سنتی
اجرای این طرح آزمایشی که از هفته گذشته آغاز شده، یک روش سنتی، مؤثر و مرسوم است که صفایی دراین‌باره می‌گوید: «حضور دام در عرصه، هم باعث تقویت خاک می‌شود و هم حرکت دام کمک می‌کند هنگام بارندگی خاک بتواند آب بیشتری را جذب کند.
از سوی دیگر علف‌تراشی و دستگاه علف تراش به محیط‌زیست آسیب می‌رساند و همچنین جمع‌آوری علوفه و حذف علف‌های زائد هم معضل دیگری در روش‌های قبلی است.» او ادامه می‌دهد: «چرای سبک، یک روش سنتی است که به محیط‌زیست کمک می‌کند. ما هم با توجه به تعطیلی بوستان سرخه‌حصار به دلیل شیوع ویروس کرونا و نبود مردم در این بوستان، از این روش در عمق بوستان سرخه‌حصار به‌صورت آزمایشی استفاده کرده‌ایم. اگر این کار که منابع طبیعی هم با اجرای آن موافق است، در نهایت به تأیید همه مسئولان و کارشناسان برسد، احتمالاً هر سال فصل بهار این طرح در بوستان‌های جنگلی اجرا می‌شود.» چرای گوسفندان عشایر استان تهران از هفته گذشته شروع شده و تا دو هفته آینده ادامه دارد.
آنها در این مدت در اینجا مستقر هستند و بعد از اتمام بوستان جنگلی سرخه‌حصار را ترک می‌کنند. صفایی می‌افزاید: «از نظر علوم جنگلداری استفاده از چرای دام برای رستنی‌های کف (اشکوب پایین) و قرق‌کردن پارسل به پارسل جنگل برای از بین بردن علف‌های هرز مؤثر است. به گونه‌ای که با خوردن علف‌های هرز توسط دام از رویش در سال‌های آینده به شدت می‌کاهد و در تقویت‌گونه‌های اشکوب فوقانی تأثیرات بسزایی دارد.»
- پیشگیری از آتش‌سوزی
اجرای طرح چرای گوسفندان به‌صورت آزمایشی و با هدف اصلی پیشگیری از آتش‌سوزی در بوستان جنگلی سرخه‌حصار اجرا شده‌است. معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه۱۳ دراین‌باره می‌گوید: «ما سال قبل در جنگل سرخه‌حصار حدود ۵ آتش‌سوزی خیلی بزرگ داشتیم. این بوستان ۶۰۰ هکتار عرصه دارد و هیچ پیمانکاری نمی‌تواند ۶۰۰ هکتار را در یک بازه زمانی علف‌تراشی کند. از شروع علف‌تراشی تا پایان آن در این محدوده حداقل ۳ ماه زمان می‌برد و همین منجر به حریق می‌شود.
حریق‌هایی که بخشی ناشی از گرمای هوا و بخشی هم از انعکاس خرده شیشه، آینه، بطری‌های آب و زباله‌ها است. هرچقدر همکاران ما در این زمینه تلاش کنند، توان مهار آتش را نخواهند داشت. از این‌رو این اقدام آزمایشی را انجام می‌دهیم تا ببینیم بازخورد خوب آن در کاهش آتش‌سوزی و میزان اثرگذاری آن چقدر است.» همچنین «زهرانژاد بهرام» عضو هیأت‌رئیسه شورای اسلامی شهر تهران هم دراین‌باره گفته است: «سرخه‌حصار یک بوستان طبیعی است و سازمان محیط‌زیست و منابع طبیعی نیز علاوه بر شهرداری تهران بر آن نظارت دارند.
در فصل بهار سرخه‌حصار پر از علف است و اگر فکری به حال این علف‌ها نشود، تبدیل به مخزن آتش‌سوزی خواهدشد. بنابراین اینکه برای پیشگیری از حریق گوسفندان البته به‌صورت کنترل‌شده چراکنند، راهکار بدی نیست و پیش از این در تپه‌هایی در حاشیه منطقه ۴ نیز چنین راهکاری ارائه و انجام شده بود.»