همشهری آنلاین_پریسا نوری: اختصاص بنایی برای نگهداری گنجینه‌ای ارزشمند از آثار گرافیکی یک قرن اخیر، مرهون تلاش‌ها و پیگیری‌های برخی اعضای انجمن صنفی طراحان گرافیک به‌ویژه «مجید بلوچ» مدیر کمیته موزه انجمن بود. او در طول ۱۷ سال، با کمک اعضای انجمن و دانشجویان گرافیک بیش از ۱۰ هزار اثر نفیس برای نمایش در موزه جمع‌آوری کرده است. در آستانه ششمین سال افتتاح موزه گرافیک ایران به عمارت ارباب هرمز رفتیم و با این گرافیست پیشکسوت که سال‌هاست در همسایگی ما و محله تهرانپارس زندگی می‌کند، گفت‌وگو کردیم.
«مجید بلوچ» متولد ۱۳۱۶ و بزرگ شده شرق تهران است. از سال ۱۳۳۹ وارد دنیای گرافیک شده و سال ۴۳ مدال نقره‌ای جشنواره پوسترهای تبلیغاتی نیویورک را از آن خودکرده است. شروع فعالیت گرافیکی‌اش در سال‌های دور همکاری با پرآوازه‌ترین آژانس‌های تبلیغاتی ایران چون «یونیورسال»، «کانون آگهی زیبا»، سازمان «آوازه» و «کاسپین» بوده و بعدها با عضویت در شورای کودک، آثارش را در «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» به یادگار گذاشته است.
این هنرمند که از کودکی در شرق تهران و محله‌های نارمک و تهرانپارس زندگی کرده، معتقد است تا پیش از افتتاح موزه گرافیک، جای یک مرکز هنری و فرهنگی در شمال شرق تهران بسیار خالی بود: «در شرق تهران مراکز فرهنگی و هنری مانند موزه کم است و اختصاص عمارت تاریخی ارباب هرمز به ساختمان موزه توسط سازمان زیباسازی شهر تهران اتفاق خوبی بود.
خوشبختانه موزه از بدو تأسیس با برگزاری نمایشگاه‌های متعدد نقش مهمی در معرفی هنر گرافیک ایران داشته و از طرف مخاطبان خاص و عام مورد استقبال قرار گرفته. از خارج کشور هم برخی بزرگان طراحی گرافیک از جمله رئیس موزه گرافیک فنلاند بارها به دیدار موزه آمدند و سفیر کشور چک هم تقاضای برپایی نمایشگاهی از آثار گرافیکی هنرمندان کشورش را در این موزه داشتند که ۲ نمایشگاه برگزار شد.»
- گرافیک شهری کمتر مورد توجه قرار گرفته است
اگرچه نخستین‌ها و نفیس‌ترین آثار گرافیکی ایران در موزه گرافیک نگهداری می‌شود، اما هنرمند هم‌محله‌ای معتقد است گرافیک صرفاً هنر موزه‌ای نیست و در همه جای شهر گسترده است: «گرافیک با زندگی مردم گره خورده، در بخش گرافیک تجاری شما وارد هر مغازه سوپرمارکتی بشوید چیزی جز گرافیک نمی‌بینید، چون تمام بسته‌بندی‌های مواد غذایی اثر گرافیکی است.
در کوچه و خیابان، تابلوهای راهنمایی و رانندگی، تابلوی سر در فروشگاه‌ها و اداره‌ها، تابلوی نام خیابان‌ها، ... همه جزو آثار گرافیکی هستند که اگر در آنها به اصول گرافیک محیطی و ارزش‌های زیبایی‌شناسی، فرهنگی، تاریخی و... توجه شود، می‌توانند در زیبایی شهر تأثیرگذار باشند. مثل بخش تاریخی بازار تهران که با طراحی‌های گرافیکی روی سردرها یک فضای دلچسب و دیدنی و تأثیرگذاری را به وجود آورده است.»
این هنرمند درباره اهمیت گرافیک محیطی می‌گوید: «لازم است در سطح شهر با کمک گرافیک محیطی فضاهایی را ایجاد کرد که در کشاکش روزمرگی‌ها به روح انسان آرامش ببخشد، موضوعی که شاید در خیلی از نقاط از جمله شرق تهران کمتر مورد توجه قرار گرفته و جای کار دارد. البته در سال‌های اخیر برخی از بچه‌های انجمن صنفی طراحان گرافیک با سازمان زیباسازی شهرداری همکاری می‌کنند و کمیته‌هایی برای افزایش کیفیت گرافیک محیطی و شهری تأسیس شده که این اتفاق خوبی است.»
- به جوان‌ها می‌گویم ایده‌سازی کنید
هنرمند پیشکسوت هم‌محله‌ای که بعد از به بار نشستن تلاش‌هایش برای راه‌اندازی موزه گرافیک، در دهه هشتم زندگی در آتلیه خصوصی‌اش همچنان مشغول فعالیت گرافیکی است، اعتقاد دارد گرافیک این روزها حال خوبی ندارد: «گرافیک به شدت به اقتصاد وابسته است و با سخت شدن شرایط اقتصادی، اوضاع خوبی ندارد، امیدوارم این روزهای رکود سپری شود.»
او اما به آینده گرافیک ایران بسیار امیدوار و خوشبین است: «همان‌طورکه در گذشته با وجودی که گرافیک خیلی شناخته شده نبود، طراحان گرافیک برجسته‌ای چون استاد ممیز داشتیم، در آینده هم گرافیست‌های مهم و تأثیرگذار بسیاری خواهیم داشت. دلیلش این است که جوانان الان خیلی از ما باهوش‌ترند. فقط برخلاف ما که در گذشته فقط با دست و فکر و ایده خودمان کار می‌کردیم بچه‌های امروز تحت تأثیر تکنولوژی طراحی می‌کنند. جذابیت جلوه‌های گرافیکی کامپیوتری، گرافیست‌های جوان را جذب کرده و این اتفاق خوبی نیست. چون آنها را از ایده‌سازی و تفکر عقب می‌اندازد. من همیشه به جوانان گرافیست توصیه می‌کنم که اتودها را با دست بزنید و رویشان فکر کنید بعد اسکن کنید و به کامپیوتر منتقل کنید.»
- «ممیز» چهره بین‌المللی گرافیک ایران است
این روزها نمایشگاه «ممیز، هنر به مثابه حرفه» در موزه گرافیک برپاست. در طبقه اول موزه و حوضخانه عمارت ۱۶ اثر از طراحان بین‌المللی و در طبقه دوم و سالن ارباب هرمز ۲۵ اثر منتخب فراخوان و ۵۷ اثر هنرمندان مدعو درباره استاد ممیز به نمایش در آمده است.
مجموعه طراحی‌های استاد ممیز در «کتاب هفته» هم زینت بخش این نمایشگاه است. «مجید بلوچ» که در جوانی در سازمان تبلیغاتی زیبا با استاد ممیز همکار بوده با اشاره به پوسترهای گرافیست‌های خارجی درباره استاد ممیز می‌گوید: «ممیز چهره شناخته شده و برجسته بین‌المللی در حوزه گرافیک بود. برخی می‌گویند پدر گرافیک ایران است و برخی هم معتقدند پیش از ایشان گرافیست‌های مطرح دیگری هم بوده‌اند، اما صرف‌نظر از این حرف‌ها بی‌شک استاد ممیز نقش تأثیرگذار و غیرقابل انکاری در گرافیک ایران داشته‌اند.»
- درباره مجید بلوچ بیشتر بدانید
مجید بلوچ از نسل دوم طراحان گرافیک ایران است. آن زمان که رشته گرافیک در دانشگاها تدریس نمی‌شد از دانشگاه تهران در رشته جامعه‌شناسی فارغ‌التحصیل شد و گرافیک را تجربی آموخت. از سال ۱۳۳۹ تا به امروز به فعالیت حرفه‌ای در زمینه طراحی گرافیک اشتغال دارد و به گفته زنده‌یاد ممیز زمانی که بسیاری از طراحان پیشه‌های دیگری را تجربه کردند، او همچنان کار گرافیک انجام داد و گرافیست باقی ماند. بخشی از کارهای این هنرمند در نیم قرن فعالیت هنری به شرح زیر است:
طراح گرافیک آژانس تبلیغاتی یونیورسال ۱۳۳۸ تا۱۳۳۹
طراح گرافیک کانون آگهی زیبا ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۱
طراح گرافیک کنسرسیوم نفت ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۱
طراح گرافیک سازمان آوازه ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۳
طراح گرافیک سازمان کاسپین ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۷
مؤسس و مدیر هنری شرکت بازاریابی و تبلیغات آمیکو ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷
مؤسس و مدیر هنری دفتر طراحی گرافیک چاپ آتلیه ۱۳۵۷ تا به امروز
طراحی و ساخت یک فیلم انیمیشن برای محصولات تجاری
دریافت جایزه دوم از نمایشگاه طرح‌ها و پوسترهای تبلیغاتی نیویورک ۱۳۴۴
مدیریت هنری بیش از ۵۰ فیلم زنده و عروسکی و انیمیشن تجاری ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷
شرکت در نمایشگاه جمعی ۵۰ سال گرافیک ایران
طراح گرافیک فرهنگنامه کودکان و نوجوانان از ۱۳۶۷ تاکنون
عضو هیت مدیره شورای کتاب کودک
شرکت در ششمین نمایشگاه دوسالانه گرافیک ایران ۱۳۷۸
طراح گرافیک و مشاور هنری جی آی اس (مرکز اطلاعات جغرافیایی شهر تهران) ۱۳۷۹
طراح گرافیک و مشاور هنری شرکت مهندسی مشاور رصد ایران ۱۳۷۹
طراح گرافیک و مشاور هنری شرکت تولیدی ساوه ۱۳۶۴
عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران ۱۳۷۹ و عضو افتخاری انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران