همشهری آنلاین _ سحر جعفریان: اماکنی که نیازهای اولیه و ضروری کارگران از جمله استراحت، نظافت، سرویس بهداشتی و ناهارخوری در آنها پاسخ داده می‌شد. سال ۱۳۹۸ نیز با شیوع «کرونا ویروس»، طرح «تحول بهداشتی» در این مراکز از سوی مدیران شهری دنبال شد تا این قشر زحمتکش در معرض آسیب و بیماری نباشد. اما آنها مشکلاتی بزرگ‌تر از کرونا مانند حقوق و دستمزد افزایش نیافته و بیمه نامعتبر دارند. به بهانه روز «کارگر» سری به مراکز اسکان کارگری منطقه ۹ زده‌ایم تا از نزدیک به گفت‌وگو با کارگران بنشینیم.
ساختمان اسکان کارگری ناحیه یک منطقه ۹ در انتهای خیابان «هاشمی»، به سمت خیابان «کاشانی» است. نزدیک که می‌شوم، تابلوی سر درش در سینه کش دیوار نمایان می‌شود. کارگران مهاجر خدمات شهری با لباس‌های یک شکل بیرون از محل ایستاده‌اند تا هوایی تازه کنند. چند نفری هم داخل هستند. صدای صحبت‌ها و گاهی خنده‌شان می‌آید. «کاظم» افغانستانی است و نزدیک به یک سال و اندی است در این ناحیه از منطقه به پاکبانی مشغول است. کاظم می‌گوید: «شرایط برای امثال من سخت است. چراکه هم کارگر هستم هم مهاجر. کارگری با حداقل دستمزد که‌گاه چند ماه از حقوق خبری نیست. برای بیمه شدن هم کلی دردسر مجوز و گواهی کشیدیم. باز خوب است در این محل اسکان، جایی برای استراحت و خواب داریم وگرنه پولی برای اجاره و حتی مسافرخانه هم نداشتیم.»
مدتی است با چند نفری از هموطنان خود، شب‌ها را در محل اسکان کارگری صبح می‌کند. گاهی هم بین ساعت‌های تغییر شیفت کاری، برای استراحت و خوردن ناهار به آنجا می‌رود. «علی» اما جوان ایرانی است که ۴ ماهی از اشتغالش در خدمات شهری ناحیه یک می‌گذرد. او می‌گوید: «استرس کرونا از یک سو، نگرانی‌هایمان از نخواندن دخل و خرج‌ـ‌مان از سوی دیگر. قید ازدواج و مسکن و... را هم که سال‌ها است زده‌ایم. از رؤیا و آرزو هم دیگر خبری نیست.» خانواده‌اش در یکی از روستاهای اطراف «خراسان رضوی» ساکن هستند. کسی را جز خواهر بزرگ ترش در «اسلامشهر» ندارد. گاهی آخر هفته‌ها آنجا می‌رود. در غیراین صورت خانه‌اش همین محل اسکان کارگری است.
- همسایه‌ها، هوایمان را دارند
محل اسکان کارگری ناحیه ۲، حوالی بیمارستان «شریعت رضوی»، در خیابان «واشقانی فراهانی» است. ساعت به وقت ظهر است. چند کارگر داخل محل اسکان در حال استراحت هستند و تعدادی هم با جاروهای دسته بلند آماده ایستاده‌اند تا دقایقی بعد به کارشان بازگردند. «اسکندر» تفریبا کارگر قدیمی ناحیه است که می‌گوید: «در این محله‌ها معمولاً بضاعت مالی خانواده‌ها محدود است و اغلب کارگر هستند. کارگرانی که دوران شیوع کرونا آسیب‌های زیادی به کسب و کارشان زده است. اما با این حال، حواس‌شان به کارگران این اسکان بسیار است. نذری اگر داشته باشند، اگر بخواهند افطاری توزیع کنند یک راست می‌آیند اینجا. می‌گویند شما همسایه ما هستید. همین‌هاست که آدم را دلخوش نگه می‌دارد.» «کریم» هم کارگر است.
او از کمبود برخی امکانات گلایه دارد: «اینجا ظرفیت محدودی دارد و گاهی در مناسبت‌های خاص پیش می‌آید که تعداد زیادی از کارگران در این محل حاضر باشند. امکانات به قدر کافی در آن شرایط اینجا مهیا نیست. البته شرایط چند سال پیش سخت‌تر هم بود. چراکه کارگران فصلی از خیابان هاشمی به این محل می‌آمدند. کارگرانی که به نیت کسب و کار خوب از شهرستان راهی تهران شده بودند، در حال حاضر تعدادشان بسیار کم شده است و گاهی خبری از آنها نیست. آن زمان امکانات و بهداشت ضعیف‌تر از الان بود.»کریم ادامه می‌دهد: «با این حال، تخت، آب گرم و کمد وسایل شخصی، مسائلی هستند که سبب اختلاف بین ما می‌شود. گاهی سم‌پاشی و ضدعفونی می‌کنند. اما به گمانم هفته‌ای یکبار برای این کار کافی نیست. کارگرهای مهاجر برای شستن لباس‌هایشان همیشه مشکل دارند. مایع و مواد شوینده کم است و اگر درخواست بدهند یک هفته‌ای طول می‌کشد تا به دستشان برسد. این قشر رسیدگی می‌خواهند به‌ویژه اکنون که به‌عنوان «مدافعان پاکیزگی»، شهر به آنها نیاز دارد.»
۱۱۸ کارگر خدمات شهری در ناحیه یک مشغول به خدمت هستند.
۱۲۵ کارگر خدمات شهری در ناحیه ۲ خدمات نظافتی ارائه می‌دهند.
- نظارت و ارتقای کیفیت خدمات به کارگران منطقه
یکی از عوامل مهم در توسعه کلانشهرها، نظافت و بهداشت در آنها است. نظافت و بهداشتی که بدون حضور پاکبانان زحمتکش میسر نمی‌شود. این را «مصطفی دینی» معاون خدمات شهری شهردار منطقه ۹ می‌گوید و ادامه می‌دهد: «تاکنون تلاش بر این بوده است تا ضمن رسیدگی به مسائل کارگران خدمات شهری منطقه که به حق از نیروهای اصلی در سازمان شهرداری پایتخت هستند، شرایط‌کاری را با همراهی پیمانکاران بهبود ببخشیم. موضوع نظافت محل اسکان به‌صورت هفتگی و با حضور کارشناس مربوطه انجام می‌شود و لیست نیازمندی‌های آنها نیز باید از طریق پیمانکار و مسئول محل اسکان در زمان مشخص تهیه شود. با این حال، نظارت بر شیوه عملکرد پیمانکاران از اولویت‌های معاونت خدمات شهری و محیط‌زیست است که با جدیت دنبال می‌شود.» دینی می‌افزاید: «هم‌چنین طرح ممنوعیت کار برای افراد کمتر از ۱۵ سال و بیش از ۶۰ سال در منطقه نیز به خوبی رعایت می‌شود. از سویی اجرای طرح واکسیناسیون پاکبانان با توجه به اختصاص سهمیه واکسن منطقه ۹ در حال انجام است و با پیگیری‌های صورت گرفته تاکنون ۴۷ پاکبان ناحیه یک واکسن تزریق کرده‌اند.»