این روز بهانه خوبی است تا فارغ از هر مسئله‌ای به روابط‌عمومی‌ها بپردازیم، از نقششان در سازمان‌ها بگوییم و درباره جایگاه اجتماعی و حرفه‌ای‌شان بحث و گفت‌وگو کنیم. خیلی از فعالان این عرصه معتقدند که روابط‌عمومی‌ها در نهادهای دولتی و عمومی جایگاه واقعی خود را در سازمان‌ها ندارند و علت را هم بی‌اعتمادی مدیران به این جایگاه بر می‌شمارند و معتقدند روابط‌عمومی حیاط خلوت سازمان‌هاست.
نگاه سنتی به روابط‌عمومی‌ها باعث شده تا وظیفه کارشناسان این حوزه را به چسباندن پلاکارد در سازمان و سنجاق زدن اطلاعیه‌ها به بوردهای دیواری تنزل دهند. این در حالی است که روابط‌عمومی، به اذعان کارشناسان و متخصصان این حوزه، باید در مقام مشاور عالی مدیر سازمان در برنامه‌ریزی‌ها مشارکت کرده و تعامل سازنده با بخش‌های مختلف درون و برون سازمانی را ساماندهی کند. به این معنا که روابط‌عمومی باید در «شهری برای همه» و «شهر زیست پذیر» دیده‌بانی دقیق و مجرب برای مدیران شهری باشند.
- «علی اسماعیل‌زاده» مدیر روابط‌عمومی شهرداری منطقه ۱۱/رسانه و روابط‌عمومی هر دو مکمل یکدیگرند
روابط‌عمومی‌ها، به‌عنوان فرماندهان جبهه ارتباط مدیران شهری با مردم، رسالت خطیری برعهده دارند. مجموعه‌ای که باید بکوشد ضمن برقراری ارتباط و تعامل میان تمام بخش‌های درون‌سازمانی و برون‌سازمانی، به‌خصوص تقویت ارتباط میان شهروندان و شهرداری، از اطلاع‌رسانی در حوزه شهری هم غافل نشود.
روابط‌عمومی‌ها با همراهی رسانه‌های جمعی می‌توانند مدیریت شهری را در پیشبرد اهداف کلی خود در منطقه یاری کنند. ارائه گزارش از عملکرد مدیریت شهری در منطقه می‌تواند شهروندان را در اجرای پروژه‌های مختلف شهری همراه و همسوی شهرداری کند و چه بسا جلب مشارکت‌های مردم را هم به دنبال داشته باشد. بی‌توجهی به نقش رسانه‌ها، به‌خصوص رسانه‌های محلی، در توسعه شهری نزد روابط‌عمومی‌ها محلی از اعراب ندارد، چراکه معتقدیم رسانه و روابط‌عمومی هر دو مکمل همدیگرند. خوشبختانه در سایه این تعامل در منطقه ۱۱ توانستیم طی ۴ سال گذشته اتفاقات قابل‌توجهی را در منطقه شاهد باشیم که رونق بخش گردشگری منطقه از جمله این اتفاقات است.
تا ۴ سال گذشته کسی منطقه ۱۱ را به‌عنوان یک منطقه گردشگری نمی‌شناخت، اما با تمرکز روابط‌عمومی بر این حوزه و تلاش‌های صورت‌گرفته توانستیم بیش از ۴۰۰ مدخل مطالعاتی را توسط استادان تهران‌شناس در منطقه استخراج کنیم و با کمک رسانه‌ها برای انتشار آنها در فضاهای مجازی اقدام کنیم.
امروز منطقه ۱۱ به‌عنوان یکی از نقاط گردشگری مطرح است و تعداد موزه‌های آن از دو موزه به هفت موزه افزایش یافته است. تحقق این مهم در منطقه حکایت از آن دارد که روابط‌عمومی شهرداری منطقه تنها به یک اتاق خلاصه نمی‌شود، بلکه کارشناس روابط‌عمومی باید به تمامی جوانب حوزه مدیریت شهری در منطقه دقت کند. اتفاق خوبی که در منطقه ۱۱ شهرداری تهران رخ داده است، تقویت زیرساخت‌های صنعت گردشگری منطقه در چارچوب فعالیت‌های روابط‌عمومی است. ما کوشیده‌ایم، با تولید «قصه‌های تهرون» و روایت قصه‌های هر محله، پیوند میان شهروندان با محله‌های قدیمی را تقویت کنیم. این تقویت پیوند باعث می‌شود تا مردم نسبت به محله‌های خود حساس‌تر شوند و مشارکتشان برای حفظ ارزش‌های آن بیشتر شود.
یکی دیگر از اقدامات خوبی که در روابط‌عمومی شهرداری منطقه ۱۱ به جد دنبال شد، جلب مشارکت سرمایه‌گذاران برای بازسازی و احیای خانه‌های تاریخی منطقه بود که اکثراً به انبارهای کالا تبدیل شده بود. در واقع، در تعامل با رسانه‌ها، خبر حمایت شهرداری از سرمایه‌گذاران این بخش را به گوش مخاطبان رساندیم و دیری نپایید که شاهد حضور گسترده سرمایه‌گذاران برای تبدیل خانه‌های تاریخی به هتل، کافه، گالری و... شدیم. امروز تعداد زیادی از این خانه‌ها در بافت‌های قدیمی منطقه پذیرای گردشگران است.
همه آنچه گفته شد گوشه‌ای از اقدامات ما در مسیر تقویت زیرساخت‌های توسعه شهری در منطقه ۱۱ بود. اقداماتی که در سایه اعتقاد مدیریت شهری منطقه به روابط‌عمومی وجود داشت و این اعتقاد و میدان دادن به روابط‌عمومی مبنای شکل‌گیری اتفاقات خوب در منطقه شده و ثابت کرده است که نقش روابط‌عمومی‌ها در توسعه شهری انکارناپذیر است. ضمن اینکه نمی‌توان موفقیت در حوزه روابط‌عمومی را بی‌تأثیر از نقش رسانه‌ها دانست. قطعاً هر مدیر روابط‌عمومی برای انعکاس بهتر عملکرد سازمانی خود نیازمند تعامل سازنده با نشریات و رسانه‌های مجازی و غیرمجازی است. امیدواریم جایگاه واقعی روابط‌عمومی‌ها در جامعه ما به درستی تبیین شود.
- «مهدی مؤمنی» مدیر روابط‌عمومی منطقه ۱۰/جلب مشارکت شهروندان در اداره شهر وظیفه مهم روابط‌عمومی است
روابط‌عمومی در تعریف کلاسیک خود مدیریت ارتباطات یک سازمان با مخاطبانش است. مرحوم استاد نطقی به نکویی روابط‌عمومی را وکیل‌مدافع سازمان در بیرون و مدعی‌العموم مخاطبان در سازمان نامید و تعریف کرد. ما در عصر ارتباطات و اطلاعات به سر می‌بریم. امروزه سطح، نوع، تنوع و تکثر ارتباطات و گوناگونی رسانه‌ها باعث شده که روزبه‌روز بر اهمیت رسانه‌ها و تعامل با آنها افزوده شود، به گونه‌ای که عملاً نمی‌توانیم بدون تعامل با رسانه‌ها به حیات اجتماعی خود ادامه دهیم.
اهمیت و ضرورت سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی در عصر حاضر یکی از ضروریات زندگی و تداوم حیات در جامعه اطلاعاتی و مجازی است. از طرفی، با توجه به تنوع و تکثر وظایف و مأموریت‌های مدیریت شهری بر لزوم تعامل شهروندان و مدیریت شهری، به‌ویژه شهرداری، افزوده شده است. در اینجا می‌توانیم به «سواد شهروندی» اشاره کنیم که بر اساس حقوق و تکالیف متقابل شهروندان، شهرداری و مدیریت شهری شکل گرفته است.
جلب مشارکت‌های مردمی در اداره شهر به دست شهروندان یکی از کارکردهای مهم روابط‌عمومی‌هاست. با توجه به اینکه شهرداری در دو دهه گذشته به سمت شکل‌گیری نهادی اجتماعی و خدماتی و همچنین توجه به عرصه‌های گفتمانی میان شهروندان و خود پیش رفته، در این میان، روابط‌عمومی به‌عنوان ساختار ارتباطی میان شهروندان و این ساختار نوپدید روزبه‌روز اهمیت مضاعف پیدا می‌کند. اهمیت اقناع افکار عمومی و نهایتاً مشارکت شهروندان از جمله مباحثی است که باید برای آن در روابط‌عمومی راهکارها و راهبردهای خاص تدوین و در نظر گرفته شود.
توجه به نیازها، خواست‌ها و همچنین تعامل دوسویه منطقی، همراه با حفظ کرامت انسانی و در جهت شکل‌گیری شهری انسان‌محور که دارای هویت و کارکردهای انسانی است از جمله نقاط قابل تأمل برای فعالیت‌های روابط‌عمومی به شمار می‌رود. باید دانست در ساختارهای مترقی، در دنیای امروز، روابط‌عمومی نقشی کلیدی دارد و اهمیت آن در تحقق اهداف عالیه سازمانی بسیار مهم است.
روابط‌عمومی‌ها منعکس‌کننده و آینه تمام‌نمای دیدگاه شهروندان به مدیران محسوب می‌شوند. روابط‌عمومی در شهرداری تهران از کارکردی تشریفاتی و تبلیغاتی صرف به ساختاری ارتباط‌محور و اطلاع‌رسان و معطوف به تعامل سازنده میان شهروندان، مدیران ارشد و مدیریت شهری تبدیل شده است. روابط‌عمومی باید آینه تمام‌نمای انعکاس خواست و افکار عمومی شهرندان باشد و همچنین منعکس‌کننده اخبار و اطلاعات فعالیت‌های خدمتگزاران صدیق و خدوم شهروندان شریف.
در ایام کرونا بر اهمیت فضای مجازی در جهت تنویر افکار عمومی و اطلاع‌رسانی بسیار افزوده شد و در این میان روابط‌عمومی‌ها به سمت و سوی استفاده و بهره‌برداری از این فضا پیش رفتند.
- «محمد جنگروی» مدیر روابط‌عمومی شهرداری منطقه ۱۲/جنس کار روابط‌عمومی از جنس تحریریه‌هاست
نقش و جایگاه روابط‌عمومی‌ها در حوزه امور شهری می‌تواند ابعاد وسیعی را در بر گیرد که این ابعاد به انتظارات و سطح توقعات از حوزه امور شهری مربوط می‌شود. بستگی دارد که سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها در مدیریت شهری چگونه تعریف شود و بر همین اساس، برنامه‌های روابط‌عمومی‌ها نیز برای رشد و تعالی بخشیدن به این سیاست‌ها تعیین خواهد شد. به‌طور قطع یکی از این برنامه‌ها، جلب مشارکت جدی شهروندان برای پیشبرد اهداف و برنامه‌های کلانشهری باید باشد، چراکه مدیریت شهری بدون این مشارکت هرگز نمی‌تواند به اهداف مورد نظر خود دست یابد.
همین مسئله به خوبی نمایانگر این حقیقت است که چقدر ایجاد ارتباط مؤثر با شهروندان برای مدیران شهری ضروری است و اقدام برای دستیابی به این امر بیش از هر بخش دیگری به عهده روابط‌عمومی‌هاست؛ به همین دلیل از مهم‌ترین بخش‌ها در روابط‌عمومی‌ها، بخش رسانه است که هم به‌نوعی پایش، افکارسنجی، مخاطب‌شناسی و رصد ارتباط‌های مردمی را به عهده دارد و با تهیه گزارش‌هایی در این زمینه بر تصمیم‌سازی‌ها بر اساس نیازسنجی‌ها تأثیرگذار خواهد بود و هم بازتاب‌دهنده و گزارش‌دهنده اقدامات مدیریت شهری برای شهروندان است؛ چراکه حق مسلم شهر است که بداند چه تصمیماتی در این زمینه برای آن گرفته می‌شود و این حقی است که شهروندان می‌تواند همواره آن را مطالبه کنند.
از آنجا که روابط‌عمومی‌ها به‌عنوان منبع اصلی خبر به‌طور مستقیم با رسانه و پس از آن افکار عمومی در ارتباطند، کار سخت و دشواری را پیش رو دارند و با چالش‌های حساسی روبه‌رو هستند؛ چراکه کوچک‌ترین اشتباه و سهل‌انگاری در از بین رفتن اعتبار سازمان مؤثر خواهد بود و وقتی که یک منبع خبر، اعتبار خود را نزد افکار عمومی از دست بدهد، دیگر به‌سادگی نمی‌تواند آن را مانند قبل به دست آورد.
از طرفی به دلیل اهمیت حفظ این اعتبار ضروری است به جز منافع سازمانی، منافع شهروندان و رسانه‌ها را هم پاسبانی و پاسداری کند و همچون مشاوری متخصص، مدیران شهری را در تطبیق فعالیت‌ها با این خواسته‌ها یاری کند که تلاش برای حفظ منافع دو جانبه سازمان و شهروندان چالشی دیگر پیش روی روابط‌عمومی‌هاست.
نکته دیگر در حوزه روابط‌عمومی‌ها، تقویت رابطه میان روابط‌عمومی و رسانه در انعکاس بهتر عملکرد مدیریت شهری مناطق است که این رابطه نه تنها مفید و مؤثر، بلکه کاملاً ضروری است. روابط‌عمومی‌ها بدون یاری رسانه‌ها نمی‌توانند با افکار عمومی و مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند و به‌طور قطع باید پیوسته در حفظ و پویایی این رابطه بکوشند.
در این میان رسانه‌های محلی همچون همشهری محله به دلیل آنکه مردمی ترند و با زندگی روزمره مردم در تماس مستقیم‌اند، بهتر و قوی‌تر از سایر رسانه‌ها می‌توانند ارتباط مدیریت شهری را با شهروندان حفظ کنند. اساساً به وجود آمدن ساختاری همچون همشهری محله، بین تولیدات مختلف مؤسسه همشهری، فکر بکر و درخور ستایشی بوده و به یک نیاز اساسی در شهر در این زمینه پاسخ داده است. در این رسانه، مردم به زبان خودمانی خودشان، وقایع شهر را دنبال می‌کنند و به همین دلیل، ارتباط پیوسته ما در روابط‌عمومی شهرداری منطقه ۱۲ با همشهری محله، برایمان ضروری و در اولویت است.
در پایان، توجه به این نکته ضروری است که کار در روابط‌عمومی با کار در دیگر بخش‌های سازمان تفاوت‌های بنیادی دارد، چراکه جنس روابط‌عمومی‌ها بیشتر از جنس تحریریه در رسانه‌هاست؛ همان‌قدر پویا، حساس و بدون ساعت کار مشخص. همین نوع کار سبب می‌شود روابط همکاران در روابط‌عمومی‌ها صمیمانه‌تر و غیررسمی‌تر از دیگر بخش‌ها باشد، چراکه بدون وجود عشق و رفاقت خالص، توان پاسخگویی به همه انتظارات وجود نخواهد داشت. از این جنبه، کار در روابط‌عمومی، همواره جذاب، هیجان‌انگیز، ماجراجویانه و متنوع است و به همین دلیل، این شکل از کار با همه سختی‌ها و دشواری‌ها سبب دلگرمی و ایجاد انگیزه برای تلاش بیشتر میان همکاران من در روابط‌عمومی است.
- شقایق عرفی‌نژاد / خبرنگار/کلید تعامل روابط‌عمومی و رسانه
روابط‌عمومی‌ها بخش مهمی از هر سازمان و در واقع ویترین آن هستند. این نهادها در واقع پل ارتباطی میان مدیران سازمان‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات با مخاطبان و مشتریانشان محسوب می‌شوند و به آن سازمان کمک می‌کنند تا رابطه‌ای سازنده و مثبت با جامعه هدف برقرار کنند. روابط‌عمومی‌ها سعی می‌کنند در عین اینکه با مخاطبان ارتباط برقرار کنند و تصویری مطلوب از سازمان متبوعشان ارائه دهند، از سوی دیگر هم با مدیران سازمان در ارتباط دائمی و سازنده باشند و مسائل و مشکلات و نکات منفی را هم به اطلاع آنها برسانند تا به این‌ترتیب سازمان در یک روند صعودی و رو به پیشرفت قرار گیرد.
این میان، یکی از وظایفی که برای روابط‌عمومی‌ها تعریف شده همکاری فعال و مستمر با مطبوعات و رسانه‌هاست. در شهرداری تهران و شهرداری‌های مناطق هم روابط‌عمومی‌هایی فعالند که البته بخشی از کارشان ارتباط با خبرنگاران است.
طی سال‌ها فعالیت همشهری محله، تعامل بین این رسانه و روابط‌عمومی شهرداری‌های مناطق شکل گرفته و پیش رفته است، گرچه در بعضی مواقع با فراز و فرودهایی همراه بوده است. در روابط‌عمومی‌ها برای ایجاد ارتباط مستمر و سازنده با رسانه و خبرنگار ۲ عامل مهم وجود دارد که هر دو، رویکرد عمومی در برابر رسانه را شکل می‌دهند. یکی از این عوامل مدیر روابط‌عمومی و دیگری شهردار منطقه است. زمانی که این دو پذیرفته‌اند رویکرد رسانه‌ای چون همشهری محله لزوماً نباید همسو با روابط‌عمومی باشد، رابطه‌ای مبتنی بر تعامل و همکاری به وجود آمده است. اما زمانی که مدیران روابط‌عمومی یا شهرداران مناطق نگاه سازمانی به رسانه داشته‌اند و آن را به مثابه بولتنی برای ارائه انعکاس اخبار شهرداری و بیلان‌کاری خود در نظر گرفته‌اند، این رابطه ضعیف شده است.
در روزگاری که اتفاقات کوچکی حتی مثل افتادن یک شهروند در یک چاله به سرعت تبدیل به فیلم و عکس و در چشم به هم زدنی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، ضروری است نگاه مدیران شهری به رسانه از نگاه سازمانی دور شود تا رسانه معتبر، در دسترس و بی‌هزینه‌ای مثل همشهری محله را در کنار خود داشته باشند. فراموش نکنیم که توقع عملکرد سازمانی و بولتنی از یک نشریه باعث خدشه‌دار شدن اعتبار آن نزد مخاطبانش می‌شود و طبیعی است در چنین شرایطی شهروندان به رسانه‌های غیرمعتبر و شبکه‌های اجتماعی زرد پناه ببرند.