همشهری آنلاین_مهدی اسماعیل پور: از سوی دیگر، تولید برق با استفاده از منابع آبی به‌ویژه برای کشور ما که سال‌ها است با چالش خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند، جای توجیه ندارد و سبب می‌شود تا در برخی از موارد در تأمین آب مورد نیاز بخش‌های دیگر از جمله کشاورزی، دچار مشکل شویم.
به همین دلیل بسیاری از کشورهای پیشرفته از سال‌ها پیش به سمت استفاده از انرژی‌های جایگزین و تجدیدپذیر مانند انرژی «خورشیدی» رفته‌اند. طی سال‌های اخیر، نیروگاه‌های خورشیدی بزرگ و کوچکی در گوشه و کنار کشور نصب و راه‌اندازی شده که یکی از آنها در ساختمان شهرداری ناحیه منطقه ۲۱ است. از طریق این نیروگاه خورشیدی بخشی از برق مورد نیاز و مصرفی شهرداری ناحیه تأمین می‌شود. بازدید دوره‌ای صورت گرفته از نیروگاه خورشیدی برای رفع نواقص احتمالی، فرصتی شد تا از فعالیت این مرکز تأمین انرژی پاک در منطقه گزارشی تهیه کنیم.
شاید بسیاری از اهالی منطقه ۲۱ از وجود چنین نیروگاهی بی‌خبر باشند. نیروگاه خورشیدی که حدود ۳ سال پیش نصب و راه‌اندازی شد.
رئیس اداره «محیط‌زیست و توسعه پایدار» شهرداری منطقه ۲۱ درباره این نیروگاه خورشیدی و اطلاعات مربوط به آن به همشهری محله می‌گوید: «نیروگاه خورشیدی منطقه ۲۱ در سال ۱۳۹۷ در ساختمان معاونت خدمات شهری و محیط‌زیست ناحیه ۳ با هدف تأمین بخشی از برق مصرفی شهرداری ناحیه ۳ راه‌اندازی شد.
ظرفیت این نیروگاه سالانه ۵ کیلووات است که انرژی خورشیدی را به برق مصرفی تبدیل می‌کند و میزان تولید آن در طول فصول سال بر اساس میزان تابش خورشید، زاویه تابش و شرایط جوی متغیر است. همچنین علاوه بر این نیروگاه، در ۱۰ بوستان منطقه هم در مجموع بیش از ۲۰ آبگرمکن خورشیدی فعال داریم.»
- راه‌اندازی نیروگاه جدید در دست بررسی
«فریده قیطاسی» تأکید می‌کند که علاوه بر این نیروگاه، برای توسعه و افزایش نیروگاه خورشیدی در منطقه، طرح و برنامه‌های دیگری نیز دارند.
بر همین اساس قرار است یک نیروگاه جدید نصب و راه‌اندازی شود که البته در حال حاضر در مرحله بررسی و کارشناسی قرار دارد: «در راستای استفاده از انرژی‌های پاک و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و با توجه به برنامه ۵ ساله سوم توسعه شهر تهران که بر ضرورت تأمین ۲درصد انرژی مصرفی در فضاهای تحت مدیریت شهرداری از انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید دارد، کارشناسان در حال بررسی و امکان‌سنجی ایجاد یک نیروگاه خورشیدی دیگر در منطقه ۲۱ هستند و این موضوع را در دستور کار خود قرار داده است.»
البته انجام این کار به همین سادگی‌ها نیست و علاوه بر موضوع تأمین بودجه و هزینه‌هایی که دارد، باید به لحاظ شرایط محیطی هم ویژگی‌هایی را داشته باشد.
قیطاسی در این خصوص هم می‌گوید: «از آنجایی که ساخت نیروگاه‌های خورشیدی نیازمند بررسی شرایط گوناگون است، در نتیجه لازم و ضروری است تا عوامل مختلف از سوی کارشناسان بررسی شود. یکی از این شرایطی که نقش بسزایی در انتخاب مکان احداث یک نیروگاه خورشیدی دارد، زاویه تابش خورشید از شمال به جنوب است. از عوامل دیگر می‌توان به فضای مناسب و بدون مانع برای نصب پنل‌های خورشیدی اشاره کرد. همچنین موضوع دیگری که بسیار اهمیت دارد، نبود اجسام و موانع سایه‌انداز بر روی پنل‌ها است.»
- کاهش گاز گلخانه‌ای در منطقه
با توجه به بحران کم‌آبی که در کشور وجود دارد و همچنین دیگر مشکلات زیست‌محیطی، اقدام شهرداری منطقه ۲۱ در راه‌اندازی و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد و برای دیگر بخش‌ها تبدیل به الگو شود. توسعه این نیروگاه‌ها می‌تواند به داشتن محیط‌زیستی سالم‌تر و بهتر کمک کند.
قیطاسی از کاهش تولید چندین تن گاز گلخانه‌ای به سبب فعالیت این نیروگاه خورشیدی در منطقه خبر می‌دهد: «با توجه به وضعیت کشور از لحاظ کمبود منابع آبی و همچنین مشکلات زیست‌محیطی و انواع آلودگی‌های موجود، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای، مصرف منابع آبی جهت تولید برق نیروگاه‌ها و همچنین ایجاد انواع آلودگی‌ها داشته باشد. در حال حاضر، نیروگاه ۵ کیلوواتی منطقه ۲۱، سالانه حدود ۵/۸ مگاوات برق تولید می‌کند که منجر به کاهش حدود ۸/۴ تن گاز Co۲ می‌شود که این گاز از گازهای گلخانه‌ای است.
افزایش تعداد نیروگاه‌های خورشیدی در کشور به‌ویژه در مناطقی که پتانسیل بالاتری برای احداث نیروگاه و تعداد روزهای آفتابی بسیاری در طول سال دارند، می‌تواند در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی‌های محیط‌زیست نقش بسزایی داشته باشد.»
- مشکلات و موانع پیش روی توسعه نیروگاه‌های خورشیدی
هزینه نگهداری، تولید و راه‌اندازی چنین نیروگاهی با توجه به تحریم‌ها بالا رفته است و شاید یکی از دلایلی که سبب شده تا در سال‌های اخیر تعداد این نیروگاه‌ها زیاد نشود، همین موضوع است.
«شاهین تهرانی» از کارشناسان حوزه انرژی در این خصوص می‌گوید: «در حال حاضر، با توجه به تحریم‌هایی که علیه کشور اعمال شده است نمی‌توانیم از پنل‌های خورشیدی و «اینورتر» با کیفیت بالا استفاده کنیم. برای همین هزینه راه‌اندازی نیروگاه بسیار بالا است که با توجه به موضوع هزینه‌های انجام شده و میزان بازگشت سرمایه، چندان توجیه اقتصادی ندارد.»
او با اشاره به افزایش چند باره قیمت تجهیزات مربوط به نیروگاه‌های خورشیدی می‌افزاید: «از سوی دیگر، قیمت تجهیزات لازم برای نیروگاه‌های خورشیدی مدام در حال تغییر است که متأسفانه این قیمت‌ها روند افزایشی داشته و در نتیجه هزینه نهایی و تمام شده ساخت یک نیروگاه خورشیدی بسیار بالا است. همچنین در مکان‌هایی که نیاز است تا از باتری جهت ذخیره انرژی استفاده شود، به موجب اینکه باتری‌های تولید داخل، راندمان بالایی ندارند و پس از حدود ۲ سال از سرویس خارج می‌شوند،
در نتیجه هزینه‌های مربوط به این بخش نیز جای توجیه اقتصادی ندارند و این در شرایطی است که در کشورهای پیشرفته، باتری‌هایی تولید می‌شود که تا ۲۰ سال راندمان دارند و پس از آن نیز قابل جایگزینی هستند. . به همین دلیل مجموع این عوامل سبب می‌شود تا بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها تمایل کمتری برای ساخت نیروگاه خورشیدی از خودشان نشان دهند.»