همشهری آنلاین_الهه کفایتی: حالا از آن معدن زمرد درختان سبز و با طراوت، به قدر چند نگین باقی مانده که بوستان‌های تهران است و در میان آنها، پارک‌شهر را می‌توان بی‌پروا، خاتم سبز بر انگشتری تهران نامید. این پارک از روز تأسیس تاکنون شاهد وقایع تاریخی زیادی بوده و در خاطرات همه نسل‌ها جا دارد و ۷۰ سال است به تنهایی بخش بزرگی از بار پیوند اهالی تهران با طبیعت را به دوش می‌کشد.
دفتر قطور تاریخ تهران را، ۱۴۰ سال که به گذشته ورق بزنیم به آن صفحه‌ای می‌رسیم که برج و باروی تهران را در دوران ناصرالدین شاه و صدارت امیرکبیر خراب کردند و خندق طهماسبی دورتادور تهران را پر کردند. بعد از آن کم‌کم کوچه و بازار و گذرگاه ساختند و چنین شد که محله سنگلج پدید آمد. این محله در دوره ناصری بسیار پررونق بود و چشم و چراغ تهران به حساب می‌آمد، اما در برگ بعدی تاریخ، نوبت به تاج و تخت رضاخان که رسید قسمت شمالی محله که خانه‌های کوچک و کوچه‌های کثیف داشت خراب شد تا چنان که «جعفر شهری» پژوهشگر تاریخ ایران می‌گوید: «آثار قمارخانه‌ها و قهوه‌خانه‌هایی که محل شرارت بود محو شود.
- ۷۰ جریب زمین ماند و چشمه آبی
برخی از تاریخ‌نگاران معتقدند این تخریب به‌خاطر زیاد شدن چاه‌های فاضلاب این منطقه و متصل بودن آن به قنات انجام شد تا آب آشامیدنی بقیه مناطق آلوده نشود. به هرکدام از این دلایل که بود پس از این تخریب در سال ۱۳۱۶، ۷۰ جریب زمین ناهموار باقی ماند و چشمه آبی که تمام محله را کم و بیش تأمین می‌کرد و به‌خاطرش به آن‌منطقه «آب پخش‌کن» هم می‌گفتند. به گفته «نصرالله حدادی» تهران‌شناس، قرار بود در این زمین ساختمان بورس را بسازند که با اشغال ایران در سال ۱۳۲۰ و ورود متفقین به تهران و مشکلاتی که در کشور به وجود آوردند، میسر نشد.
چندین سال این زمین بدون استفاده و بایر ماند تا کم‌کم صدای اعتراض و شکایت مردم از ناامنی و بزهکاری‌هایی که در آن انجام می‌شد، بلند شد تا آنکه بالاخره در آن درختکاری کردند و نهال درختان در آفتاب تهران جان گرفتند و با آب زلال نهر، سیراب شدند. به این‌ترتیب مقدمات ساخت پارک‌شهر به وجود آمد. در تابستان ۱۳۲۹ شهرداری تصمیم گرفت در آن ۳ حلقه چاه حفر و داخلش را باغچه‌بندی کند و اطرافش را نرده بگذارد و دیوار بکشد تا پارک‌شهر به شکل امروزش دربیاید. طرح و نظارت بر اجرای بوستان را به مهندس کاظمی و مهندس رحمانی سپردند و به کوشش بانوان نیکوکار، زمین بازی کودکان و بنایی در محوطه پارک ساخته شد. به این‌ترتیب، پارک‌شهر در ۲۵ هکتار زمین، با ۶ در ورودی ساخته و درهای آن به روی مردم گشوده شد تا سال‌های سال مامنی باشد که مردم درگریز از ازدحام شهر، دمی زیر سایه چنار و کهن‌دار و بید مجنونش بیاسایند.
- پارک شهر یک پارک معمولی نیست
اهالی محله خوب می‌دانند که پارک‌شهر یک پارک معمولی نیست. وقایع تاریخی زیادی را در دل خود جا داده است. این را هر بهار گل‌های زرد و سفید پیچ امین‌الدوله بر پایه‌های سنگی دورتادور پارک، با عطر خوش زمزمه می‌کنند. پارک‌شهر رفته رفته در طول سال‌ها با افزوده شدن امکانات و مراکز گردشگری تکامل یافته است، اما چنان که حدادی می‌گوید جزء معدود پارک‌هایی است که هرگز دیوار اطراف آن خراب نشد، چراکه حتی پایه‌های سنگی دورتادور آن (که از جنس سنگ خاراست تا به مرور خراب نشود) به‌خاطر قدمت‌شان، اثر تاریخی محسوب می‌شوند.
- جاذبه‌های گردشگری
پارک شهر با مساحتی در حدود ۳۵۰ هزارمترمربع و به دلیل جاذبه‌های فراوان، دسترسی آسان، وسعت زیاد، تنوع‌گونه‌های گیاهی و امکانات تفریحی و ورزشیبه یکی از بهترین مکان‌های دیدنی جنوب تهران تبدیل شده است. در ادامه به معرفی چند نمونه ازامکانات داخل پارک‌شهر تهران می‌پردازیم.
موزه صلح تهران: یکی از بخش‌های دیدنی و فرهنگی پارک شهر، موزه صلح است که در سال ۱۳۸۶ برای ترویج فرهنگ و آداب صلح و به‌عنوان یکی از موزه‌های وابسته به موزه‌های بین‌المللی صلح تأسیس شد. در این موزه انواع ابزارآلات جنگی ازقبیل ماسک‌های حفاظت از گازهای شیمیایی، سلاح‌های شیمیایی مانند بمب‌های خوشه‌ای و مین وجود دارد. هدف اصلی این موزه نشان دادن عواقب ناگوار جنگ، صدمات و خسارات وارد شده بر انسان‌ها و محیط‌زیست است و به‌طور برجسته به اجرای برنامه‌های آموزشی و فرهنگسازی می‌پردازد.
باغ پرندگان: باغ پرندگان یکی دیگر از اماکن دیدنی و تفریحی پارک‌شهر است که مساحتی در حدود ۵ هزارمترمربع دارد و با فضاهای سبز وسیع و حصارکشی ساخته و به یکی از جاذبه‌های پارک تبدیل شده است. از جمله‌گونه‌های پرندگان موجود در این باغ می‌توان به کبوتر، مرغابی، فلامینگو، طوطی برزیلی، قرقاول، طاووس، قو و کوچین اشاره کرد.
کتابخانه پارک شهر: در مرکز پارک‌شهر یک کتابخانه قدیمی عمومی در سال ۱۳۵۰ تأسیس شد که امروزه در حدود ۳۵ هزار جلد کتاب را با موضوعات و زمینه‌های گوناگون در خود جای داده است و دارای بخش‌های مختلفی مانند بخش‌های نشریاتی، خدمات فنی، بخش کودک و بخش مرجع است.
دریاچه ارک شهر: این دریاچه مصنوعی که در ضلع شمال شرقی پارک‌شهر قرار گرفته، حدود ۴۰ سال بعد از تأسیس پارک در آن ساخته شده است و مساحتی بالغ بر ۴ هزار و ۵۰۰مترمربع را به خود اختصاص داده است.
آکواریوم پارک شهر: در ضلع جنوب‌شرقی پارک یکی از آکواریوم‌های خوب شهر تهران وجود دارد که ماهی‌های زیبایی را در خود جا داده است و با پرداخت هزینه‌ای اندک می‌توان از تماشای این ماهی‌ها لذت برد.
از دیگر امکانات پارک‌شهر می‌توان به زمین بازی کودکان، نمازخانه، وسایل ورزشی مجهز، سفره‌خانه، مسیرهای دوچرخه‌سواری، خانه فرهنگ، مسیرهای پیاده‌روی و آلاچیق‌های متعدد اشاره کرد.