همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده: اهمیت این موضوع بیشتر از آن جهت است که اغلب کارشناسان معتقدند بیشتر شهروندان ارتباطی با دیوارهای خاکستری محله برقرار نمی‌کنند و فضای خشک و بی‌روح محله‌ها بر روحیه افراد تأثیر منفی می‌گذارد. در این میان شهرداری منطقه ۸، یک طرح اجتماعی و فرهنگی با عنوان «کوچه همسایگی» را در محله دردشت و مجتمع‌های مسکونی و ساختمان‌های مجاور این کوچه با مشارکت اهالی اجرا می‌کند.
این طرح به‌صورت ویژه در یکی از کوچه‌های محله دردشت، «بن بست اول» در حال اجراست. این کوچه به دلیل قرار گرفتن یک خانه باغ در آن از قدیم‌الایام به «کوچه باغ» معروف بوده و حالا قرار است در کنار حفظ هویت دیرینه این کوچه، المان‌های مدرن هم چاشنی کار شود و فضای این کوچه از حالت خشک و یکنواخت خارج و رنگی و زیبا شود.
ایجاد باغچه، کاشت درخت، درختچه، گل و گیاه و جانمایی گلدان‌های زینتی در کوچه، رنگ‌آمیزی و طراحی دیوارها و کف کوچه بخشی از اقداماتی است که در طرح کوچه همسایگی در محله دردشت در حال اجراست.
یکی از ویژگی‌های اجرای طرح «کوچه همسایگی» مشارکت اهالی کوچه بن‌بست اول در محله دردشت است. «منیژه اوسیوند» یکی از اهالی این کوچه، در این‌باره می‌گوید: «همیشه شهرداری دست‌اندر کار اجرای طرح‌های عمرانی یا فرهنگی و اجتماعی در محله بوده و در واقع شهروندان و اهالی محله‌ها بیشتر نظاره‌گر این اقدامات بودند ولی حالا در طرح کوچه همسایگی اهالی محله خودشان هم در اجرای مشارکت دارند.
به نظرم وقتی اهالی در این نوع طرح‌ها مشارکت داده می‌شوند احساس مهم بودن در آنها ایجاد می‌شود. طبیعی است که اهالی هم از این مشارکت استقبال می‌کنند و خوشحال هستند از اینکه زیبایی محله به دست خودشان سپرده شده است.» او به ایجاد انگیزه در میان اهالی سالمند هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «وقتی مسئولان ایده ایجاد کوچه همسایگی را در محله مطرح کردند، اهالی سالمند هم جزو نفرات داوطلب برای مشارکت با شهرداری بودند.
این طرح بهانه‌ای شد تا سالمندانی که در ایام کرونا از منزل خارج نشده بودند، ساعتی را در محله بگذرانند و از حالت روزمرگی و رخوت خارج شوند در واقع در میان آنها انگیزه‌ای برای سر و سامان دادن به محله ایجاد شده است.»
- تهیه گلدان توسط همسایگان
با آنکه شهرداری به تنهایی ظرفیت و توان اجرای طرح «کوچه همسایگی» در محله دردشت را داشت اما با مشارکت دادن اهالی در این طرح، حس ایجاد تعلق به محله را در آنها پررنگ کرد.
«عصمت معتمدی» یکی از اهالی قدیمی کوچه بن‌بست اول، با یادآوری این موضوع می‌گوید: «واقعاً شهرداری کار بسیار مثبتی انجام داده که اهالی کوچه را در زیباسازی کوچه دخالت داده است. در واقع شهرداری می‌خواهد از اهالی محله، شهروندان مشارکت‌پذیر بسازد و سرنوشت کوچه و محله را به شهرداری وابسته نکند بلکه به دست خود اهالی بسپارد.
در حال حاضر خرید گلدان به عهده من است و خودم شخصاً در این زمینه داوطلب شدم چون دوست داشتم وقتی می‌خواهم به خانه‌ام بروم از کوچه‌ای تمیز با چشم‌اندازی زیبا عبور کنم. همیشه وقتی به مجتمع‌های مسکونی شمال شهر می‌رفتم و گیاهان و گلدان‌های زیبا را می‌دیدم غبطه می‌خوردم که‌ای کاش در محله ما هم شرایطی برای جانمایی گل و گیاه فراهم شود که خوشبختانه شهرداری این کار را انجام داد.»
- نگهداشت فضای سبز به عهده اهالی است
با توجه به ایجاد فضای سبز و تعبیه باغچه و جانمایی گلدان‌های گل در کوچه بن‌بست اول، بحث نگهداشت این فضای سبز نیز مطرح شده است و شهرداری در این مورد نگهداشت این فضای سبز را به اهالی و سایر شهروندان مجاور این کوچه سپرده است. این در حالی است که شهرداری با این اقدام می‌خواهد از همکاری حداکثری شهروندان با تکیه بر شعار «شهروند مشارکت‌پذیر» برای نگهداشت، رسیدگی و به‌ویژه آبیاری این فضای سبز بهره‌ببرد.
از طرفی بیشتر اهالی این کوچه در آپارتمان سکونت دارند و با توجه به اینکه از زندگی در آپارتمان‌های بدون حیاط و فضای سبز دل خوشی ندارند این فرصت را غنیمت دانسته‌اند و در این زمینه قول مشارکت داده‌اند. آنها معتقدند حتی اگر ساعتی از روز را با گل و گیاهان و رسیدگی به آنها سرگرم شوند، قدری از روزمرگی و زندگی در آپارتمان فاصله می‌گیرند و این خودش جای شکر دارد.
- کوچه سبز همسایگی
اهالی کوچه بن‌بست اول اجرای طرح «کوچه همسایگی» را مثبت می‌دانند و معتقدند با اجرای این طرح نه تنها هویت قدیمی کوچه تثبیت شده بلکه امکانات تازه و مدرنی هم به مجموع داشته‌های این کوچه اضافه می‌شود.
«نجمه پازوکی» که یکی از اهالی محله دردشت است، در این‌باره می‌گوید: «کوچه بن‌بست اول معبری است با ویژگی‌های خاص. خانه باغ بسیار بزرگی به مساحت ۲۲۰۰مترمربع در این کوچ واقع شده است و باعث شده این کوچه ازهمان قدیم‌الایام به کوچه باغ معروف شود و از طرفی با اجرای طرح همسایگی کوچه علاوه بر حفظ هویت پیشین خود، هویت تازه‌ای می‌گیرد و المان‌های مدرن در آن جانمایی می‌شود.
از طرفی ما پیشنهاد تغییر نام کوچه را به شهرداری داده‌ایم و یکسری مراحل اداری دارد که باید طی شود. به اتفاق چند نفر از اهالی تصمیم گرفتیم نام کوچه را به «کوچه سبز همسایگی» یا «کوچه باغ همسایگی» تغییر دهیم.»
- پاتوقی برای اعیاد و جشن‌ها
یکی از اهداف شهرداری برای ساماندهی کوچه و اجرای طرح همسایگی در آن، ایجاد یک پاتوق فرهنگی و اجتماعی برای برگزاری رویدادهای مختلف از جمله اعیاد و جشن‌ها است. «محمد حسنی» یکی از اهالی محله دردشت، با اشاره به این موضوع، می‌گوید: «همیشه برنامه‌های مختلف اجتماعی و مناسبتی در مکان‌هایی از جمله فرهنگسرای گلستان، سراهای محله یا بوستان‌ها برگزار می‌شد و معمولاً محدودیت‌هایی برای حضور در این مکان‌ها از جمله بعد مسافت وجود داشت.
حالا با توجه به اجرای طرح کوچه همسایگی در بن‌بست اول، پاتوق و مکان مناسبی برای انجام برنامه‌های مناسبتی در اعیاد و جشن‌ها فراهم شده است که اهالی دردشت در کمترین زمان و فاصله می‌توانند در اینجا حضور داشته باشند. از طرفی با توجه به اصالت و هویت این کوچه اهالی به این کوچه تعلق خاطر دارند و حتی اگر ساکن بن‌بست اول هم نباشند به دلیل شرایط خاص کوچه و قرارگیری در مجاور باغ، هوای قدم زدن در این کوچه به سرشان می‌زند.»
- آشتی با فضای محله
«محمد شکوری» یکی از اهالی دردشت که در زمینه نقاشی و رنگ‌آمیزی روی دیوارتبحر دارد، معتقد است محل زندگی انسان باید به گونه‌ای باشد که انسان با محیط پیرامون در صلح و آشتی باشد. او می‌گوید: «وقت آن رسیده که اهالی دردشت با فضای محله آشتی کنند و همچنان بی‌تفاوت از کنار دیوارهای سرد و خاکستری و بعضاً سیاه و سفید رد نشوند و قتی شهرداری ایده زیباسازی را در محله دردشت مطرح کرد، شخصاً بسیار خوشحال شدم و در زمینه اجرای نقاشی دیواری داوطلب شدم.
قرار است در بخشی از دیوار کوچه بن‌بست اول محله دردشت همسایه و همسایگی و فرهنگ آپارتمان‌نشینی را به تصویر بکشم، البته در این تصویرها سعی دارم زیبایی‌های آپارتمان‌نشینی را نشان بدهم و از این بابت بسیار خرسندم. تجربه نشان داده است که زیبایی و رنگ در هر جایی که باشد، در آن مکان انرژی مثبت هم وجود دارد، امید دارم با زیباسازی محله دردشت، نشاط و شادابی اهالی که به دلیل همه‌گیری کرونا از دست رفته است، به سرعت بازگردد.»
- اجرای طرح کوچه همسایگی
طرح کوچه همسایگی با هدف ارتقا ی فرهنگ آپارتمان‌نشینی و ایجاد زیبایی‌های بصری در محله‌ها در ۳ محور مدیریت پسماند ومحیط‌زیست، حریم خصوصی و آپارتمان‌نشینی و اجرای زیبایی‌های بصری به‌صورت پایلوت درمحله دردشت اجرا می‌شود.
«مسعود رنجبریان» شهردار منطقه ۸ در این خصوص می‌گوید: «طرح کوچه همسایگی در آپارتمان‌ها و مجتمع‌های مجاور محله دردشت در حال اجراست اما این طرح به‌صورت ویژه و پایلوت در کوچه بن‌بست اول مجاور معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۸ اجرا می‌شود.
در واقع در این طرح سه رویکرد مدیریت پسماند و محیط‌زیست، حریم خصوصی آپارتمان‌نشینی و همسایگی و مشارکت را دنبال می‌کند که عمده هدف ما در محله دردشت در رویکرد سوم خلاصه می‌شود. در واقع از شهروندان می‌خواهیم که مدیریت محله را خودشان به دست بگیرند البته شهرداری در ابتدا ابزاری در اختیار آنها قرار می‌دهد اما می‌خواهیم شهروندان خودشان ایده بدهند و خودشان اجرایی کنند.»
- گسترش فرهنگ آپارتمان‌نشینی
طرح «کوچه همسایگی» فقط مختص کوچه بن‌بست اول در محله دردشت نیست بلکه در مجتمع‌های مسکونی دیگر هم در حال اجراست. رنجبریان با اشاره به این موضوع، ادامه می‌دهد: «کارشناسان اداره آموزش‌های شهروندی با حضور در آپارتمان‌ها و مجتمع‌های نزدیک این کوچه ازهمسایگان خواسته‌اند که با تکیه بر نهادینه‌سازی فرهنگ آپارتمان‌نشینی در مواردی از قبیل تفکیک و مدیریت پسماند، کاشت گل و گیاه در فضای داخلی و خارجی آپارتمان مشارکت کنند تا محیط پیرامون زندگی آنها رنگ و بوی دیگری بگیرد به‌ویژه اینکه در ایام کرونا امکان رفتن به بوستان‌ها و فضای سبز فراهم نیست،
ایجاد فضای سبز در محیط زندگی می‌تواند شرایط قرنطینه برای شهروندان را قابل تحمل نماید و با توجه به اینکه در کوچه بن‌بست اول همسایگان در آپارتمان‌ها به‌صورت عمودی با هم ارتباط دارند، هیچ‌گونه فضای سبزی در این کوچه وجود ندارد و حدود ۱۰ همسایه در کوچه بن‌بست اول سکونت دارند. و ما از همسایگان این کوچه و سایر همسایگانی که نزدیک این کوچه هستند خواستیم با شهرداری در زمینه زیباسازی، ایجاد فضای سبز و رنگ‌آمیزی مشارکت داشته باشند.»
- شهروندان پا به پای شهرداری
در کوچه باغ محله دردشت اقدامات مثبتی در زمینه زیباسازی انجام شده است. رنجبریان به اقدامات انجام شده در طرح کوچه همسایگی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «در این طرح در کوچه بن‌بست اول محله دردشت اقداماتی از جمله ایجاد باغچه، کاشت درخت وگل، کاشت گیاهان مختلف، بوته‌های گل، رنگ‌آمیزی و طراحی دیوارها، انجام شده و در یک اقدام ابتکاری دیوارهای این کوچه پارت‌بندی و از اهالی خواسته شده طرح تجسمی روی دیوارها خلق کنند و در هر پارت از دیوار رویکردهای طرح از جمله تفکیک پسماند، اهمیت به محیط‌زیست و نهادینه‌سازی فرهنگ آپارتمان‌نشینی و مشارکت و همسایگی به تصویر کشیده شده است.»
شهردار منطقه ۸ به مشارکت شهروندان در تهیه گلدان توسط همسایگان تأکید می‌کند و می‌گوید: «تعدادی گلدان توسط همسایگان کوچه بن‌بست اول محله دردشت تهیه شده و نکته حائز اهمیت این است که خود همسایگان در بحث نگهداشت فضای سبز و گلدان‌های کوچه باید مشارکت داشته باشند و نباید منتظر این بمانند که شهرداری حتماً آبیاری فضای سبز را انجام دهد. البته در تأمین رنگ، گل، تحویل درخت و درختچه اداره فضای سبز و در بحث تأمین رنگ اداره زیباسازی به شهروندان خدمات ارائه می‌دهند.»