همشهری آنلاین _ مهدی اسماعیل‌پور: درختانی که پدرش آنها را کاشته و اکنون مسئولیت نگهداری از آنها به دختر رسیده است. «مریم مددی»، ساکن قدیمی شهرک «فرهنگیان»، گلایه‌ای از همسایه‌ها دارد که در نگهداشت و رسیدگی به فضای سبز مشارکت نمی‌کنند و بر این باور است که همه اهالی محله همان‌گونه که از مزایای فضای سبز مانند زیبایی و پاکیزگی هوا استفاده می‌کنند، باید در مقابل آنها احساس مسئولیت هم داشته باشند. با این شهروند نمونه
گل و گیاه درباره علاقه و فعالیتش در این زمینه گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.
- درخت‌های ۳۵ ساله پدری
مریم مددی متولد سال ۱۳۵۰ است و از ۱۳ سالگی در محله شهرک فرهنگیان سکونت دارد. این شهروند نمونه گل و گیاه منطقه ۲۱ درباره علاقه‌اش به پرورش و نگهداری گیاهان می‌گوید: «از زمانی که به یاد دارم در خانه پدری همیشه گل و گیاه و درخت داشتیم.
پدر و مادرم نیز ساکن شهرک فرهنگیان هستند و سال ۱۳۶۶ که به این محله آمدیم، همه درختان داخل حیاط خانه و فضای سبز پشت بلوک ۱۱۳ را پدرم در همان سال‌ها کاشت. درختانی که امروز هرکدام حدود ۳۵ سال دارند. زمانی که پدرم این درخت‌ها را که آن زمان نهال بودند، یکی یکی تهیه می‌کرد و می‌کاشت، خوب به خاطر دارم. پس از اینکه پدر «پارکینسون» گرفت و نگهداری از این درختان برایش سخت شد، خودم به این درختان و فضای سبز رسیدگی می‌کنم.»
- سهم همسایه‌ها و هم‌محله‌ای‌ها در نگهداشت فضای سبز
مددی باور دارد که همه افراد ساختمان و ساکنان محله باید نسبت به فضای سبز احساس مسئولیت کنند و در نگهداری از آن مشارکت داشته باشند: «متأسفانه همسایه‌ها و اهالی محله در نگهداری و نگهداشت این فضای سبز مشارکت ندارند. چه در زمینه نگهداری از فضای سبز و چه نظافت، همکاری و تعامل وجود ندارد. از طبقات بالای بلوک در این فضا زباله می‌ریزند و سفره‌هایشان را می‌تکانند. حتی برخی مواقع زباله‌های درشت ریخته می‌شود و در این وضعیت «کرونایی» باید ماسک و دستکش یکبارمصرف نیز از این فضای سبز جمع کنم.
رسیدگی به این گیاهان واقعاً سخت و وقت‌گیر است، اما از سوی دیگر این درختان و گیاهان هم گناه دارند و نمی‌شود آنها را به حال خودشان رها کرد، به‌ویژه که پدرم آنها را کاشته است و علاوه بر علاقه و احساس مسئولیت اجتماعی، برای من ارزش معنوی نیز دارد. درختان آنقدر بزرگ شده‌اند که به‌طور کامل بر روی زمین سایه می‌اندازند. در مجموع برای آبیاری، نگهداری و نظافت فضای سبز بلوک‌ها باید همه مشارکت داشته باشند چون سرسبزی و شادابی این فضای سبز برای همگان است. ساکنان طبقات اول که از این فضاهای سبز نگهداری می‌کردند، اکنون همه مسن شده‌اند و دیگر توانایی انجام این کار را ندارند.»
- پرورش گل‌ها و گیاهان در داخل خانه و بالکن
شهروند نمونه گل و گیاه شهرک فرهنگیان از فضای داخل خانه و بالکن برای پرورش گل‌ها و گیاهان استفاده می‌کند: «پس از اینکه ازدواج کردم به یک شهرک مسکونی نظامی رفتیم که حیاط بزرگی داشت و انواع درختان و گیاهان از جمله «گردو»، «توت» و «توت‌فرنگی» را در آنجا کاشتم. در سال‌های اخیر که دوباره به شهرک فرهنگیان برگشته‌ام با توجه به اینکه حیاط و فضایی برای کاشت فضای سبز نداریم، تا آنجا که توانسته‌ام و امکان داشته در بالکن، پشت پنجره‌ها، داخل خانه و آشپزخانه گلدان دارم و گیاهان مختلف را پرورش می‌دهم. آنقدر که دیگر فضایی برای اضافه کردن گل‌ها و گیاهان جدید ندارم. «حسن یوسف»، «چشم آهویی»، «رز هلندی»، «گل محمدی»، «شمعدانی» و انواع «کاکتوس» از جمله گل‌ها و گیاهانی است که در خانه دارم. این کار اصلاً وقت‌گیر نیست و یکی، ۲ بار در روز گلدان‌ها را آبیاری می‌کنم.»
- علاقه خانوادگی به گل و گیاه
مریم مددی علاقه و توانایی‌اش در نگهداری و پرورش گل‌ها و گیاهان را یک نوع ارثیه خانوادگی می‌داند و می‌گوید: «علاقه به گل‌ها و گیاهان و پرورش آنها ارثیه خانوادگی ما است. بچه که بودیم هرکسی که به خانه‌مان می‌آمد، مادرم یکی، ۲ گلدان به او می‌داد. آنقدر که گل‌ها و گیاهان ما زیاد و شاداب بودند، همه به آنها علاقه‌مند می‌شدند. من هم این علاقه را از پدر و مادرم به ارث بردم و این کار را از آنها یاد گرفتم. اکنون دخترم نیز علاقه زیادی به گیاهان و به‌ویژه انواع کاکتوس دارد. روش نگهداری و تکثیر کاکتوس را از اینترنت و منابع مختلف یاد گرفته و در انجام این کار هم بسیار موفق است.»
او به دیگر شهروندان نیز توصیه می‌کند که در خانه گل و گیاه نگه دارند: «گل و گیاه تأثیر فوق‌العاده‌ای در روحیه ما گذاشته است. صبح‌ها ساعت ۵ـ ۶ که بیدارمی شوم، اول به بالکن می‌روم و به گلدان‌هایم نگاه می‌کنم و پس از رسیدگی و آبیاری و کندن برگ‌های زرد شده آنها به کارهایی دیگرم می‌رسم. داشتن گل و گیاه در خانه واقعاً لذت‌بخش است و به کسانی که چنین تجربه‌ای ندارند، توصیه می‌کنم بی تردید این کار را امتحان کنند.»
- بام خانه‌ات را سبز کن
«بام سبز» یا «روف گاردن» مزایا و محاسن بسیار زیادی دارد و به همین دلیل در بسیاری از کشورها توجه ویژه‌ای به این موضوع شده است. به مناسبت روز جهانی «بام سبز» در منطقه ۲۱، به دنبال شهروندانی بودیم که بر روی بام خانه خود فضای سبز یا همان بام سبز ایجاد کرده‌اند، اما متأسفانه حتی یک مورد هم یافت نشد. این در شرایطی است که ایجاد فضای سبز بر روی بام خانه هم از سوی کارشناسان معماری و انرژی و هم متخصصان شهرسازی و فضای سبز مورد تأیید و حتی تأکید است. بام‌های سبز علاوه بر زیبا کردن محیط و استفاده از فضای مرده پشت‌بام و تبدیل کردن آن به یک تفرجگاه کوچک و جمع و جور که می‌تواند مورد استفاده اهالی ساختمان قرار بگیرد، به‌عنوان عایق حرارتی، رطوبتی و صوتی عمل می‌کند. هم‌چنین بام سبز در زمینه کاهش آلودگی و افزایش اکسیژن هوا نیز بسیار تأثیرگذار است.
مدیر مرکز توسعه، آموزش و مشاوره فضای سبز منطقه ۲۱ در این‌باره به همشهری محله می‌گوید: «۳ نوع بام سبز یا روف گاردن وجود دارد که یکی گسترده یا وسیع و دیگری متمرکز یا فشرده است. در بام سبز گسترده یا وسیع حداقل امکانات و تأسیسات مورد نیاز است و در نتیجه هزینه کمتری دارد. این نوع بام سبز به دلیل سبک و ساده بودن، فشار چندانی به ساختمان وارد نمی‌کند و نیازی به تغییر ساختار پشت‌بام نیست و برای ساختمان‌های ما این نوع بام سبز مناسب‌تر است. وزن بام سبز گسترده یا وسیع، بسته به عمق‌لایه کاشت در حالت اشباع با آب، بین ۷۰ تا ۱۷۰کیلوگرم وزن بام را افزایش می‌دهد. این نوع بام سبز را می‌توان هم بر روی بام‌های مسطح و هم بام‌هایی تا شیب ۳۰ درجه اجرا کرد. گیاهانی که دارای ریشه کوتاه هستند مانند گل‌های وحشی، چمن بوته، گونه‌های سدوم و خزه و انواع گیاهانی که نیاز به مراقبت و آبیاری کمتری دارند، برای بام سبز گسترده مناسب هستند. در بام سبز متمرکز یا فشرده‌لایه کشت ضخیم‌تر است و محدودیت خاصی برای انتخاب پوشش گیاهی وجود ندارد و می‌توان از انواع درخت و درختچه هم استفاده کرد.
لایه کاشت این نوع بام سبز بین ۲۰ تا ۶۰ سانتیمتر متغیر است. این نوع بام سبز نیازمند نگهداری و آبیاری مناسب است و با توجه به اینکه در حالت اشباع با آب در حدود ۲۹۰ تا ۹۷۰کیلوگرم به وزن بام اضافه می‌کند، باید در ساختمان‌های مستحکم و نوساز که با در نظر گرفتن بار اضافی بام طراحی شده‌اند، استفاده شوند. نوع سوم هم ترکیبی از ۲ بام سبز گسترده و فشرده است. برای این منظور می‌توان از مدل‌های پیش ساخته‌ای که در بازار موجود است، استفاده کرد.» «مهدیه حسین‌زاده» درباره مزایای بام‌های سبز هم می‌گوید: «از جمله مزایای بام‌های سبز می‌توان به جلوگیری از انتشار ذرات معلق در هوا و آلودگی، بهبود کارایی انرژی ساختمان‌ها و کاهش تأثیر جزیره حرارتی شهرها از طریق سرد کردن بخار هوای محیط اشاره کرد که موجب کمک به محیط‌زیست شهری، سلامت روحی و روانی شهروندان و صرفه‌جویی در مصرف انرژی و در نتیجه صرفه‌جویی اقتصادی می‌شود.»