همشهری آنلاین_مژگان مهرابی : کوچه‌ای که در قالب اجرای یک طرح حال‌وهوای متفاوتی دارد و با مشارکت هم‌محله‌ای‌ها، فضای خوبی در آن ایجاد شده‌است. از چند هفته پیش اداره بازیافت شهرداری منطقه۱۴با اجرای طرح «کوچه بدون پسماند» به کوچه مهدوی شرایط ویژه بخشیده است. حالا این کوچه عاری از هر نوع پسماند شده است و با ایجاد همبستگی و اقدامات تأثیرگذار مدیریت شهری، با همکاری اهالی دستی به در و دیوار کوچه کشیده شده و با ترسیم نقاشی دیواری، کوچه جلوه چشمنوازی به خود گرفته‌است.
- همبستگی برای داشتن کوچه ای زیبا
از چند هفته پیش که کارشناسان اداره بازیافت به کوچه مهدوی آمدند، قرار شد شنبه‌ها ماشین ملودی‌دار برای جمع‌آوری پسماند به این کوچه سر بزند. حالا روز شنبه و قرار است ماشین ملودی‌دار اداره بازیافت به اینجا بیاید. معمولاً ماشین ساعت ۹ صبح در محله حضور پیدا می‌کند و با شنیدن صدای ملودی سر و کله اهالی هم پیدا می‌شود.
شهروندان یکی یکی کیسه به دست از خانه‌ها خارج می‌شوند و سمت ماشین می‌آیند. حال و هوای این کوچه با ماه‌های قبل فرق کرده‌است. کوچه‌ای که پیش از این نمای فرسوده‌اش جذاب نبود و کیسه‌های زباله در گوشه‌وکنارش دیده می‌شد، حالا جای جای آن پر از نقش و نگارهای زیباست. «مهری‌کردبچه» درحالی که با کیسه پر از پلاستیک به سوی ماشین می‌رود. زنگ در خانه همسایه خود را هم می‌زند و کیسه او را می‌گیرد که تحویل ماشین ملودی‌دار دهد. او می‌گوید: «همسایه‌ام بانوی سالخورده‌ای است که راه رفتن برایش سخت است. برای همین کیسه او را هم می‌برم تا زباله در سطح کوچه نباشد.»
- زباله می‌دهیم موادشوینده می‌گیریم
اهالی از اجرای طرح «کوچه بدون پسماند» خوشحال هستند و در این مدت مشارکت خوبی هم داشته‌اند. به‌طوری‌که در هفته‌های اخیر کوچه و محله‌شان تمیز و پاکیزه شده‌است. کردبچه می‌گوید: «اگر چند ماه پیش به اینجا می‌آمدید، رغبت نمی‌کردید در کوچه راه بروید. مهمان برایمان می‌آمد خجالت می‌کشیدیم. اکثر خانه‌ها کلنگی و بد نما بودند. اداره زیباسازی دیوارها را نقاشی کرد. مردم هم خیلی کمک کردند. این نقش و نگارها دیگر اجازه نمی‌دهد فرسودگی خانه‌ها به چشم بیاید.» او می‌افزاید: «چند هفته پیش هم از طرف اداره بازیافت چند خانم آمدند و گفتند زباله‌های تر وخشک را از هم جدا کنیم آنها زباله‌های خشک را هم جمع می‌کنند و در ازای آن یا پول یا مواد شوینده می‌دهند.»
«ملیحه نام‌آوری» همسایه دیگری است که با چند کیسه به دست جلو در می‌آید که درون آنها مقدار زیادی کاغذ و پلاستیک جمع‌آوری شده و در ازای تحویل آنها مواد شوینده می‌گیرد. او پاکیزگی محله را در تقویت روحیه اهالی مؤثر می‌داند و می‌گوید: «قبلاً زباله‌های تر و خشک را در یک کیسه می‌ریختیم و آن را در مخازن می‌انداختیم. اما حالا آنها را جدا می‌کنیم. با نکاتی که یاد گرفتیم متوجه شدیم زباله‌های خشک می‌تواند کاربردهای دیگری هم داشته باشد. علاوه بر آن مافیای زباله‌گردی هم جمع می‌شود.»
- ردی از زباله در محله نیست
شهروند دیگری که کیسه به دست به سمت ماشین ملودی‌دار می‌رود، «اسماعیل فرشیدفر» است. او این کار را گامی برای پاکیزگی محله می‌داند و معتقد است: «اگر فرهنگ این موضوع در میان اهالی نهادینه شود، همه کوچه‌ها تمیز و عاری از زباله خواهد شد.» او متذکر می‌شود، خیلی زبان گویا برای صحبت کردن درباره طرح کوچه بدون پسماند ندارد و این کار را به شهردار کوچه محول می‌کند. با شنیدن نام شهردار کوچه، فردی با تجربه در نظرمان مجسم می‌شود اما با دیدن یک دختر نوجوان متوجه می‌شویم «مبینا» نوجوان هم‌محله‌ای که ۱۲ – ۱۳ سال بیشتر ندارد، خیلی خوب به امور محله توجه دارد.
او را اهالی به دلیل تعصب محلی‌اش انتخاب کرده‌اند. مبینا دراین‌باره می‌گوید: «از وقتی که طرح کوچه بدون پسماند اجرا شده، دیگر ردی از زباله در کوچه‌مان دیده نمی‌شود. همسایه‌ها قانون‌مدار شده‌اند و در انجام این طرح به خوبی همکاری می‌کنند.» به گفته اهالی مبینا در آموزش چهره‌به‌چهره کارشناسان اداره بازیافت آنها را خیلی خوب همراهی کرده‌است.
- عباس نمدچی، مدیر اداره بازیافت شهرداری منطقه ۱۴ /همکاری شهروندان قابل تقدیر است
طبق آمار به دست آمده روزانه ۷ هزار تن زباله در پایتخت تولید می‌شود که از این مقدار فقط ۶درصد در مبدأ تفکیک می‌شود. این عدد نشانگر آن است که هنوز فرهنگ تفکیک زباله در میان شهروندان تهرانی جایگاه مطلوبش را پیدا نکرده است. به گفته «عباس نمدچی» مدیر اداره بازیافت شهرداری منطقه ۱۴، تا سال گذشته شهروندان همکاری خوبی برای تحویل کیسه‌های پسماند خشک به غرفه‌های بازیافت داشتند اما به دلیل شیوع بیماری کرونا و تعطیلی غرفه‌ها این موضوع کمرنگ شد. او می‌افزاید: «فعالیت نداشتن غرفه‌ها عاملی شد تا شهروندان جداسازی پسماند خشک را به فراموشی بسپارند. از این‌رو اداره بازیافت با مشکلات زیادی مواجه شد.
تا اینکه ماه گذشته تصمیم گرفتیم طرح کوچه‌های بدون پسماند را اجرا کنیم. ابتدا از کوچه‌های کم جمعیت شروع کردیم. کارشناسان اداره بازیافت به در خانه‌ها رفته و با آموزش چهره به چهره درباره اهمیت بازیافت به آنها توضیح و تأثیر جداسازی پسماندتر و خشک در پاکیزگی محله را شرح دادند. تصور نمی‌کردیم که بازتاب مؤثری داشته باشد اما این طرح با استقبال شهروندان مواجه شد.»
او ادامه می‌دهد: «این طرح اکنون گسترش پیدا کرده و با توجه به درخواست اهالی، قرار است در چند برج و مجتمع مسکونی دیگر هم انجام شود. طرح کوچه‌های بدون پسماند به جز کوچه مهدوی در چند کوچه دیگر در نواحی یک و ۲ هم به مرحله اجرا رسیده است.» به گفته نمدچی مشارکت شهروندان خیلی خوب بوده و همکاری آنها قابل تقدیر است.
مدیر اداره بازیافت شهرداری منطقه ۱۴ طرح کوچه‌های بدون پسماند را در کاهش زباله‌گردی مؤثر می‌داند و تأکید می‌کند: «یکی از دلایل مهم زباله‌گردی در شهر، داشتن ارزش زیاد پسماندهای خشک برای مافیای زباله‌گردی است که از این طریق درآمد قابل توجهی عایدشان می‌شود. وسایلی که مورد توجه شهروندان نیست سود سرشاری را روانه جیب زباله‌گردها می‌کند. بنابراین با اجرای این طرح نه تنها پدیده زباله‌گردی از بین می‌رود بلکه حجم پسماند هم کاهش پیدا می‌کند.»