همشهری آنلاین _ مهدی اسماعیل پور: این موضوع در منطقه‌ای مانند ۲۱ که با آلایندگی صنایع نیز دست و پنجه نرم می‌کند و محله‌هایش به‌صورت جزیره‌ای پراکنده شده‌اند، بیشتر احساس می‌شود. شهروندان در محله‌های مختلف منطقه از جمله «تهرانسر» مشکلاتی مانند آلودگی هوا و حتی آلودگی‌های صوتی و ترافیک را بیشتر از گذشته احساس می‌کنند که با توجه به افزایش جمعیت و استفاده فراوان از خودروهای شخصی در دوران شیوع ویروس «کرونا»، کاملاً طبیعی است. بر همین اساس، طی سال‌های اخیر، یکی از برنامه‌ها و سیاست‌های مدیریت شهری، گسترش و توسعه فرهنگ دوچرخه‌سواری و توجه ویژه به مقوله حمل‌ونقل پاک بوده است. موضوعی که با نگاهی به پروژه‌های عمرانی منطقه نیز می‌توان به آن پی برد. سراغ «محمد علیخانی» دبیر کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای‌شهر تهران و «محمدرضا سالمی»، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۲۱ رفتیم تا از چند و چون اجرا این طرح برایمان بگویند.
در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های شورای‌شهر پنجم، توجه به موضوع حمل‌ونقل پاک و گسترش خطوط و زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری شهری نیز به وضوح دیده می‌شود. دبیر کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای‌شهر تهران در این‌باره با اشاره به خسارت‌های هنگفتی که آلودگی هوا به شهر و شهروندان وارد می‌کند، به همشهری محله می‌گوید: «براساس گزارش بانک جهانی، در سال ۲۰۱۸، آلودگی هوا سالانه خسارت مالی ۲ و ۶ دهم میلیارد دلاری به کلانشهر تهران وارد می‌کند و مرگ بیش از ۴ هزار نفر را در پی دارد. بر اساس مطالعات انجام شده، از سال ۱۳۹۰ تا کنون، ذرات معلق‌ریز PM ۵/۲
به‌عنوان عامل اصلی این پدیده نامطلوب در شهر تهران شناخته می‌شوند. منابع متحرک از جمله خودروها، اتوبوس‌های دیزلی، کامیون‌ها و موتورسیکلت‌ها عامل انتشار ۶۷درصد از PM ۵/۲ شهر تهران هستند و سایر منابع آلاینده از جمله صنایع، سهمی در حدود ۳۳درصدی در انتشار این آلاینده دارند.
با توجه به این موضوع، در این دوره از مدیریت شهری، مطالبه جدی شورای اسلامی شهر تهران بر اجرای وظایف دستگاه‌های اجرایی مرتبط با استان و کلانشهر تهران، مطابق قانون «هوای پاک»، مصوب مجلس شورای اسلامی بود.» به عبارت دیگر، خودروها و وسایل نقلیه بیشترین سهم را در آلودگی هوای تهران دارند. منطقه ۲۱ هم که بخش عمده‌ای از صنایع شهر تهران در آن حضور دارند و معابر پر ترددی مانند بزرگراه‌های «شهید لشکری»، «فتح» و «آزادگان» و آزادراه «تهران – کرج» (شهید فهمیده) هم در آن واقع شده‌اند، شرایط ویژه‌تری نسبت به دیگر مناطق دارد.
- جلوگیری از ایجاد مسیرهای طولانی دوچرخه‌سواری
در گذشته تلاش بر این بود تا مسیرهای دوچرخه‌سواری طولانی در همه شهر ایجاد شود که تجربه چندین ساله نشان داد شهروندان تمایل چندانی برای رکاب‌زنی در مسیرهای طولانی ندارند و این مسیرها اغلب خالی از دوچرخه بود و بیشتر به معبری برای استفاده و تردد موتورسیکلت‌سواران تبدیل شد. با توجه به این موضوع، سیاست ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری از سطح کلان به محله مقیاس تغییر کرد.
«محمد علیخانی» در این‌باره می‌گوید: «در حوزه توسعه خطوط دوچرخه‌سواری نیز با توجه به تجربه‌ـ‌های ۲۰ ساله در اجرای مسیرهای دوچرخه‌سواری در شهر تهران و احصای مشکلات موجود، رویکرد این کمیسیون بر سیاست ایجاد مسیرهای دوچرخه‌سواری محلی است مانند مسیرهای کوتاه تا ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی یا مسیرهای واقع در مکان‌های امن مانند پارک‌های جنگلی و محیط‌های ورزشی برای اشاعه فرهنگ دوچرخه‌سواری در تهران، متمرکز شد و تذکرات متعددی برای جلوگیری از اتلاف منابع در طرح‌های عمرانی فاقد مطالعات توجیهی، آن هم در شرایطی که با کمبود منابع مالی روبه‌رو هستیم، در جلسات علنی شورای اسلامی شهر تهران داده شد.» این همان سیاست و برنامه‌ای است که در منطقه ۲۱ اجرا شده و دنبال می‌شود و بر اساس آن شاهد گسترش مسیرهای دوچرخه‌سواری محلی هستیم.
- توسعه دوچرخه‌سواری در محله‌ها
یکی از مهم‌ترین برنامه‌های معاونت حمل‌ونقل و ترافیک منطقه ۲۱ در سال ۱۴۰۰، توسعه حمل‌ونقل پاک و گسترش مسیرهای دوچرخه‌سواری و فرهنگسازی در این زمینه است. «محمدرضا سالمی»، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۲۱، در این‌باره می‌گوید: «چند طرح در قالب پروژه‌های کوچک مقیاس محله‌ای تعریف و طراحی شده است که برخی از آنها در حال اجراست و براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تمامی آنها در سال جدید به بهره‌برداری خواهند رسید. یکی از این پروژه‌ها در شهرک «دریا» اجرا می‌شود.با تهیه و استقرار خانه‌های دوچرخه در شهرک دریا، امکانات و زیرساخت‌های لازم برای سوق دادن شهروندان محله به رکاب‌زنی فراهم می‌شود. هم‌چنین معاونت حمل‌ونقل و ترافیک درباره توسعه دوچرخه‌سواری در شهرک «وردآورد» ۲ طرح دارد. یکی تهیه و استقرار «خانه‌های دوچرخه» در این محله و دیگری احداث «مسیر دوچرخه» از وردآورد تا بوستان «حضرت خدیجه» (س) است.
این مسیر از شهرک وردآورد تا آزادراه «شهید فهمیده» امتداد دارد و در ادامه قرار است در یک طرح بزرگ و فرا محلی، این مسیر از طریق یک پل روگذر به مسیر دوچرخه‌سواری بوستان «چیتگر» در منطقه ۲۲ متصل شود. هم‌چنین در شهرک «استقلال» هم شاهد استقرار مسیر و کانکس دوچرخه‌سواری خواهیم بود تا اهالی این محله نیز برای تردد بتوانند از این وسیله سالم و پاک استفاده کنند. با اجرای این طرح‌ها و تکمیل و بهسازی پروژه‌های که پیش از سال ۱۴۰۰ آغاز شده است، شاهد تحولی بزرگ در این زمینه خواهیم بود. البته در کنار همه اینها لازم است تا در این زمینه فرهنگسازی و آموزش‌های لازم شهروندی صورت بگیرد. برگزاری همایش‌ها و برنامه‌های دوچرخه‌سواری در مناسب‌های مختلفی که در محله‌ها اجرا شده است می‌تواند سبب تشویق و ترغیب شهروندان از جمله کودکان به دوچرخه شود.
- پیش به سوی شهر انسان محور
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۲۱، تکمیل و افتتاح مسیرهای دوچرخه‌سواری را از پروژه‌های اولویت‌دار منطقه اعلام می‌کند که براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسند: «یکی از پروژه‌های اولویت‌دار منطقه، تکمیل مسیرهای دوچرخه است. سیاست سازمان حمل‌ونقل شهرداری تهران این است که شهر به جای «خودرو محور بودن» به سمت «انسان محور شدن» حرکت کند. در این راستا، مسیرهای پیاده‌رو و مسیرهای دوچرخه در اولویت برنامه‌های شهر تهران قرار گرفته‌اند و در حال فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای عبور و مرور شهروندانی هستیم که می‌خواهند به‌صورت پیاده یا با دوچرخه تردد داشته باشند. مسیرهای دوچرخه‌سواری که اکنون در دستور کار قرار گرفته، مسیر دوچرخه‌سواری بلوار «یاس» در تهرانسر است که بخش زیادی از آن انجام شده و در حال تکمیل است.
هم‌چنین مسیر دوچرخه‌سواری بلوار» گلها» و مسیر دوچرخه‌سواری بلوار «شاهد» و مسیر دوچرخه‌سواری بلوار اصلی تهرانسر حدفاصل بلوار شاهد تا بلوار یاس، دیگر مسیرهای دوچرخه‌ای است که در اولویت پروژه‌های عمرانی منطقه قرار گرفته‌اند و این مسیرها براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در سال جدید به‌صورت مقطعی و فازبندی شده به بهره‌برداری می‌رسند.»