همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده : در سال‌های پیش طرحی با عنوان تبدیل محور فدائیان اسلام به «پهنه تجارت جهانی شهر تهران» قرار بود اجرا شود که به دلیل برخی مسائل اجرای این طرح با شکست روبه‌رو شد. در این محور در طول ۳۰ سال گذشته هیج‌گونه نوسازی و ساخت‌وسازی صوت نگرفت و روزبه روز به فضاهای بی‌دفاع و متروکه در این محور اضافه شد از طرفی کسبه‌ای هم که در این خیابان فعالیت داشتند عملاً انگیزه خود را برای گسترش کسب و کار خود به دلیل عدم صدور پروانه ساخت‌وساز از دست دادند. اکنون بعد از ۳۰ سال طرح بازآفرینی محور فدائیان اسلام با تلاش مدیریت شهری پانزدهمین تکه پایتخت اجرایی می‌شود و قرار است در این طرح شاهد ایجاد راسته تجاری و بازرگانی، راسته ملل، مسکونی و راسته علم فناوری باشیم.
- پایان ۳۰ سال فریز خیابان فدائیان اسلام
نخستین سند کنترل صدور پروانه ساخت‌وساز در محور فدائیان اسلام برای سال ۱۳۶۹ است و قرار بود این خیابان به پهنه تجارت جهانی تبدیل شود. ۳۰ سال از این موضوع گذشت اما هنوز این محور اندر خم این طرح مانده است. در این سال‌هالایه‌های متروکی به این محور اضافه و باعث شده ساختار اجتماعی، فرهنگی و مالی این خیابان دستخوش تغییرات منفی شود.
وقتی در محوری روز به روز شاهد افزایش فضای متروکه هستیم به اصطلاح می‌گوییم فضا «فریز» شده است. فریز کردن محله یا معبر به این معناست که به اینجا «دست نزن» و نتیجه این دست نزدن، افزایش بخش‌های متروکه است و این مسئله باعث شده قسمت‌هایی از شهر تهران در طول سال‌های متمادی به متروکه‌ها تبدیل شود و سیاست دست نزن نه تنها موجب حفظ ملک و هویت نشده بلکه به متروکه شدن آن کمک کرده است. اکنون در اقدامی مثبت شهرداری منطقه ۱۵ طرح بازآفرینی این محور را اجرا می‌کند که تغییرات وسیعی را در این محور شاهد خواهیم بود
.
- ۳۰ سال نتوانستم پروانه ساخت بگیرم
یکی از مشکلات اهالی و کاسبان خیابان فدائیان اسلام در طول ۳۰ سال اخیر مربوط به عدم صدور پروانه ساخت توسط شهرداری بود و همین موضوع باعث شد مالکان نتوانند ملک خود را نوسازی کنند. «ابراهیم صفری» یکی از اهالی ساکن در این خیابان، از اینکه در طرح بازبینی خیابان فدائیان اسلام می‌تواند، مجوز ساخت و نوسازی بگیرد خوشحال است و می‌گوید: «در دوره‌های قبلی شهرداری طرحی با عنوان تبدیل خیابان فدائیان اسلام به پهنه تجارت جهانی مطرح شد که این طرح با ویژگی‌های این محور سازگار نبود و همین طرح باعث شد ۳۰ سال برای نوسازی املاک این خیابان محدودیت ایجاد شود. این خیابان به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و عریض‌ترین خیابان‌های جنوب‌شرق پایتخت، ظرفیت‌های بسیاری دارد که در طول این ۳۰ سال به‌صورت راکد باقی مانده بود. خوشبختانه از اینکه می‌توانم در طرح بازبینی این خیابان ملک خود را نوسازی کنم خرسند هستم. ۳۰ سال جواب رد از شهرداری شنیدم فقط و فقط به خاطر یک طرح کارشناسی نشده و اشتباه که با ویژگی‌های این خیابان مغایر بود.»
- خروج از حالت متروکه
تا صحبت از خیابان فدائیان اسلام به میان می‌آمد نخستین چیزی که به ذهن شهروندان خطور می‌کرد، گاراژها و فضاهای بدون استفاده و متروکه در دو طرف خیابان بود. خوشبختانه با اجرای طرح بازآفرینی خیابان فدائیان فضاهای متروکه تعیین تکلیف می‌شوند. «سمیه حسنی»
یکی از اهالی خیابان فدائیان اسلام در این‌باره می‌گوید: «در طول ۱۵ سال اخیر که در این محله سکونت داشتم همیشه از اینکه بخواهم بعد از تاریکی هوا در خیابان فدائیان اسلام تردد کنم، هراس داشتم. وجود گاراژهای متروکه، مغازه‌های خالی، نبود نور کافی و حیات شبانه در این خیابان باعث می‌شد اهالی به‌ویژه بانوان از این محور کمتر تردد کنند. قرار است شهرداری از میدان شوش تا بزرگراه بعثت را به راسته تجاری و بازرگانی تبدیل کند که همین موضوع باعث می‌شود این محدوده از حالت متروکه خارج شود.»
به گفته وی، در صورتی که شهرداری در اجرای این طرح مصمم باشد و کارهای اجرایی پیش برود، باعث رضایت کاسبان و اهالی می‌شود. حسنی می‌افزاید: «ناوگان حمل‌ونقل عمومی به‌صورت عادلانه در این خیابان وجود ندارد، دسترسی به نقاط مختلف منطقه به‌ویژه به بزرگراه در این خیابان بسیار دشوار است که خوشبختانه قول‌هایی در زمینه تدارک مسیر دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی به شهروندان داده است که امیدوارم عملی شود.»
- امید به رونق اقتصادی کسبه
محور فدائیان اسلام در محدوده میدان شوش به واسطه فعالیت بازار بلور و چینی شوش رونق اقتصادی دارد. البته این رونق اقتصادی از سال‌ها قبل در این محدوده وجود داشته اما کسبه‌ای که در همین خیابان در محدوده پایین‌تر از میدان شوش فعالیت می‌کنند از نبود رونق کسب و کارشان در طول ۲۰ سال گذشته گله‌مند هستند. «رسول خطیبی» یکی از کاسبان بلور فروش این خیابان است و به دلیل اینکه در میدان شوش اجازه مغازه بالا است، در پایین‌تر از میدان شوش نرسیده به بزرگراه بعثت مغازه‌ای را اجاره کرده است.
او در این خصوص می‌گوید: «حدود ۲۰ سال پیش وارد صنف بلورفروشان شدم. ابتدای فعالیتم تصور می‌کردم چون به بازار شوش نزدیک هستم قطعاً کسب و کارم رونق می‌گیرد اما شرایط خیابان فداییان اسلام به گونه‌ای بود که فقط مغازه‌ها و پاساژهای اطراف میدان شوش و خیابان صابونیان رونق داشتند و مشتری ترجیح می‌داد از همان محدوده خرید خود را انجام دهد. اگر شهرداری در طول این سال‌ها کل این خیابان را به راسته بلورفروشان و کسب و کارهای دیگر اختصاص می‌داد دیگر کاسبان مانند من از ادامه کارشان مأیوس نمی‌شدند. از طرفی این خیابان قابلیت تبدیل شدن به قطب بلور و چینی در ایران را دارد اما متأسفانه مسئولان مربوطه در این زمینه کوتاهی کردند حالا امید دارم در طرح بازنگری، این خیابان رونق بگیرد.»
- فرصت ایجاد بورس بین‌المللی سنگ
از قدیم‌الایام خیابان فدائیان اسلام به راسته سنگ‌فروشان معروف بود و تا ۱۰ سال پیش تعداد آنها افزایش چشمگیری پیدا کرد اما این درحالی است که از ۱۰ سال پیش تاکنون تعداد مغازه‌های سنگ‌های آنتیک ثابت مانده است که آن هم به طرح ناموفق شهرداری باز می‌گردد. «کهن مصطفوی» یکی از کاسبان سنگ فروش خیابان فدائیان اسلام در این‌باره می‌گوید: «در طول ۱۰ سال گذشته تاکنون بیشتر سنگ‌فروش‌ها وقتی دیدند خیابان فدائیان اسلام رونق نمی‌گیرد و شرایط راکدی دارد، کسب و کار خود را به خارج از شهر در محدوده شهرک سنگ‌فروشان انتقال دادند.
این حرکت ضربه بسیار بزرگی برای باقیمانده مغازه‌های سنگ‌فروشی بود چراکه یک خط در میان مغازه‌ها بسته شده بودند و تقریباً بازار سنگ‌فروشان بازار سوت و کوری شده بود. این درحالی است که قرار است از میدان شوش تا بزرگراه بعثت به پهنه تجاری و بازرگانی تبدیل شود و حالا شهرداری قرار است به کاسبان و اهالی مجوز ساخت بدهد. از این اقدام شهرداری بسیار خوشحال هستم و امیدوارم بورس سنگ‌فروشان دوباره به رونق قبل برگردد و بازارمان پا خور داشته باشد. در صنف سنگ کاسبان توانمندی وجود دارد که در صورت ایجاد شرایط محیطی توسط شهرداری، آنها می‌توانند این محور را به بورس بین‌المللی سنگ تبدیل کنند.
- شهردار منطقه ۱۵ از جزییات طرح بازآفرینی خیابان فدائیان اسلام می‌گویدتغییر و تحول پس از ۳ دهه
طرح بازآفرینی محور فدائیان اسلام پس از ۳ دهه و برای تبدیل این محدوده به محور فعالیت نوین کسب و کار در جنوب‌شرق تهران کلید می‌خورد.
«وحیدرضا انارکی محمدی» شهردار منطقه ۱۵ در این‌باره می‌گوید: «محور فدائیان اسلام خیابانی است کامل و چند کارکردی با هویت و شخصیتی منحصربه‌فرد، پویا، سرزنده و ایمن در روز و شب که دو مرکز تاریخی ری و تهران را از نظر عملکردی و ارتباطی به هم پیوند می‌دهد. این خیابان محور نوین فعالیت کسب و کار، سکونت و فرهنگ شهر تهران است که یک سامانه حمل‌ونقل یکپارچه و پاک را در خود دارد و به نواحی مختلف کلانشهر تهران مرتبط است.
۱۷درصد این خیابان مساوی ۹۰.۱ هکتار فضای سبز و ۱۲درصد معادل ۶۳. ۳ هکتار مسکونی است که سند بازآفرینی ۵. ۳کیلومتر مسیر دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی برای این خیابان مهیا خواهد شد.» محمدی به عرصه هدف طرح بازآفرینی محور فدائیان اسلام اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «این عرصه بخشی از مناطق ۱۲، ۱۵، ۱۶ و ۲۰ شهر تهران را دربرمی‌گیرد در مجموع مساحتی حدود ۵۳۷ هکتار را شامل می‌شود که از شمال به میدان و پارک شوش از جنوب به بزرگراه بسیج از شرق به بلوار شهید بروجردی (شهرزاد)، خیابان شهید رجب نیا، خیابان مهریاری‌ها و شهید غمخوار و از غرب به خیابان صابونیان (۲۱ متری بعثت)، بعثت و حنیف‌زاده محدود می‌شود.»
- استفاده از ظرفیت خیابان فدائیان اسلام
چندین دهه است که خیابان فدائیان اسلام به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های کم‌نظیر شهر تهران با این دید که باید از ظرفیت‌های بالای این نقطه استفاده شود، فریز شده است. محمدی در این‌باره می‌افزاید: «این خیابان پر از متروکه‌ها، فضاهای خاکستری و ظرفیت‌هایی است که به آنها کم‌توجهی شده و به بیان بهتر جرئت مداخله در آن به سبب طرح پهنه تجارت جهانی کاهش یافته و در بسیاری از موارد از بین رفته بود. از همین رو مدیریت شهری بر آن شد تا از ظرفیت بالای این محدوده برای ارتقای پایدار محیط‌زیست، تقویت تاب‌آوری اجتماعی محلی، سیما و منظر شهری هماهنگ و یکپارچه، پایداری کالبد فعالیتی، ایجاد شبکه حمل‌ونقل عمومی، ایمن و با صرفه برای همه استفاده کند تا زمینه‌ساز ارتقای سطح رقابت‌پذیری اقتصادی و کیفیت سکونت در منطقه باشد.»
او در خصوص طرح بازآفرینی این محور این‌گونه توضیح می‌دهد: «طرح بازآفرینی خیابان فداییان اسلام پس از اخذ مصوبه کمیسیون ماده پنج به دلیل بزرگ بودن مقیاس کار و تأثیر آن بر شهر تهران، در اواخر سال ۱۳۹۹ برای تأیید به شورای عالی شهرسازی و معماری ارسال شد. با این حال در این فرصت کوتاه شهرداری منطقه ۱۵ همزمان دو پروژه پیشرو ری فورت (گردشگری) و چرم امید(مسکونی ویژه) را با عنوان زمینه‌سازی جهت تحقق طرح و رویکرد کلان بازآفرینی شهری آغاز کرد، پروژه‌هایی که هرکدام هم فضاهای خدماتی شهر را افزایش می‌دهد و هم فضاهای دلچسب و دلپذیری را برای شهروندان خلق می‌کند»
- صدور پروانه ساختمانی پس از ۳ دهه
با توجه به اینکه طرح پهنه تجارت جهانی در دوره‌های قبل در محور فدائیان اسلام اجرانشد در طول ۳۰ سال هیچ‌گونه نوسازی و ساخت‌وسازی در این خیابان صورت نگرفته است. در این طرح از خیابان شوش تا بزرگراه بعثت راسته تجاری و بازرگانی، از بزرگراه بعثت تا آزادگان راسته ملل (تجارت، گردشگری و سکونت) و از بزرگراه آزادگان تا بلوار بسیج به راسته علم، فناوری و میراث صنعتی اختصاص خواهد داشت. شهردار منطقه در خصوص صدور پروانه ساخت برای اهالی و کاسبان خیابان فدائیان اسلام می‌گوید: «اکنون پس از سه دهه بلاتکلیفی و سردرگمی و با تلاش‌های بی‌وقفه همکاران و با ابلاغ نقشه و ضوابط طرح بازآفرینی خیابان فداییان اسلام، شهروندان این محور می‌توانند برای نوسازی و صدور پروانه ساختمانی به معاونت شهرسازی و معماری منطقه مراجعه کنند.»