همشهری- دکتر کورش صمدپور- متخصص تغذیه و رژیم درمانی: وقتی ما می‌خواهیم صبحانه‌مان را انتخاب کنیم باید به چه مسائلی دقت کنیم؟ شاید مهم‌ترین مسئله این است که صبحانه مقوی و بعد مغذی باشد. صبحانه باید بتواند انرژی اول صبح ما را تامین کند از این‌رو تأکید می‌شود که وعده صبحانه را حذف نکنید. درخصوص مغذی بودن هم اگر بتوانیم تمام گروه‌های غذایی مانند لبنیات، غلات، گروه سبزیجات و میوه‌جات و پروتئین‌ها مانند مغزها و تخم‌مرغ را در صبحانه داشته باشیم می‌توانیم بگوییم که صبحانه ما غذایی کامل است. اما در بحث صبحانه فقط انتخاب نوع مواد غذایی مقوی و مغذی مطرح نیست بلکه باید به رفتارها هنگام صبحانه خوردن هم توجه کرد، چرا که نوع رفتارهای ما در مسئله هضم غذا بسیار تأثیرگذار است. بسیاری از افراد عادت دارند هنگام سرو صبحانه روزنامه یا کتاب بخوانند و عده‌ای هم با گوشی به خواندن مطالب و سرگرمی‌ها می‌پردازند. درحالی‌که غذا خوردن آدابی دارد که باید رعایت شود. نحوه نشستن پشت میز غذا برای خوردن هر وعده غذایی بسیار مهم است. وقتی کتاب یا گوشی هنگام خوردن غذا در دست باشد و نگاه به سمت آن معطوف شود فشار زیادی به گردن می‌آید.
باید به این موضوع دقت داشت که غذا خوردن ترکیبی از عمل‌های مختلف مکانیکی، شیمیایی و بویایی است. وقتی لقمه داخل دهان قرار می‌گیرد باید به اندازه‌ای تمرکز داشته باشید که این غذا خوب جویده شود. جویدن جزیی از پروسه گوارش و هضم است که از دهان شروع می‌شود و با بزاق مخلوط می‌شود که باید دقیق بارها و بارها جویده شود تا به خوبی هضم شود. وقتی شما هنگام خوردن صبحانه مشغول مطالعه هستید عمل جویدن و مخلوط شدن با بزاق به خوبی انجام نمی‌شود که این اتفاق در هضم غذا اختلال ایجاد می‌کند. البته سرعت هضم بیش از همه بستگی به سازوکار طبیعی بدن دارد. بعضی از افراد به‌علت‌های مختلف در هضم غذا دچار مشکل هستند اما آنچه به‌عنوان ابتدایی‌ترین کار می‌توانیم انجام دهیم این است که روی غذایی که می‌خوریم متمرکز شویم. اگر در زمان خوردن غذا هرگونه فعالیت ذهنی دیگر متوقف شود روند هضم بهتر انجام می‌شود. کسانی که هنگام خوردن مشغول انجام فعالیت دیگری هستند تمرکزی ندارند که چه می‌خورند لذا همین بی‌توجهی موجب می‌شود تا کالری زیادی به بدنشان وارد و باعث ایجاد اضافه وزن و چاقی شود. برای داشتن بدنی سالم باید به کیفیت غذا، حجم و نحوه جویدن دقت کرد و از غذا خوردن لذت برد. قطعا چنین کیفیتی موجب می‌شود بدن بهتر از فواید مواد مقوی و مغذی بهره ببرد.
ایجاد تعارض در فرمان‌های متنوع به مغز
وحید مهدوی معجز- روانشناس صنعتی: برای این که بدانیم آیا مطالعه هنگام غذاخوردن مفید است یا خیر بهتر است با مکانیسم مغز در مواجهه با مطالعه آشنا شویم. براساس تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه‌های معتبر در سراسر دنیا و همچنین مطالعه متنوع در علوم اعصاب نشان می‌دهد که مطالعه فقط ذهن ما را از اطلاعات بی‌شمار انباشته نمی‌کند؛ بلکه عملکرد ذهن انسان‌ها را به‌سوی بهتر شدن تغییر و سوق می‌دهد. فعالیت مطالعه از طریق ترغیب ما در نگاه کردن به دنیا از چشم‌انداز شخصیت‌هایی که با ما متفاوت هستند هوش هیجانی را افزایش می‌دهد. این تأثیرات به سادگی روی امواج ذهنی ما وقتی که مطالعه می‌کنیم قابل مشاهده است. به‌عنوان مثال اگر در کتاب، مقاله یا روزنامه‌ای که می‌خوانیم شخصیتی در حال یک بازی فیزیکی است درست مناطقی از ذهن ما فعال می‌شود که اگر به‌طور فیزیکی در زمین بازی در حال همان بازی می‌بودید فعال می‌شد. تحقیقات دیگر همچنین نشان می‌دهند که مطالعه عمیق، آن زمان که با یک کتاب خوب، مدت زمان طولانی سپری می‌کنیم توانایی ما را برای تمرکز و قدرت درک ایده‌های پیچیده گسترش می‌دهد.
اما مطالعه هنگام خوردن صبحانه می‌تواند چالش‌هایی برای ما داشته باشد که به آن اشاره می‌کنیم. مغز ما مدام در حال گرفتن و دادن دستورهای مختلف است، وقتی تصمیم می‌گیریم غذا بخوریم مغز را برای شروع یک فرایند فعال می‌کنیم و اگر همزمان اقدام به مطالعه کنیم باز یک فعالیت دیگر به مغز اضافه می‌شود و اتفاقات متنوع پیرامون ما مدام اثرات مثبت و منفی خودشان را در مغز ایجاد می‌کنند. بعضی وقت‌ها به حدی درگیر موضوعات روزمره می‌شویم که متوجه تعارضات این فرمان‌های متنوع در مغز نیستیم و به‌طور ناخواسته خود را در معرض فرسایش‌های ذهنی و در درازمدت جسمی قرار می‌دهیم. به‌عنوان مثال خواندن یک مطلب از یک حادثه در شروع یک روز هنگام خوردن صبحانه، ناخودآگاه سطح استرس و اضطراب ما را افزایش می‌دهد یا خواندن یک مطلب هیجان‌انگیز در روزنامه می‌تواند سطح ترشحات مغزی ما را تغییر دهد که این اتفاقات هنگام خوردن یک وعده غذایی مطلوب نیست. غرق شدن در مطالعه هنگام خوردن غذا باعث می‌شود نتوانیم مقدار وعده غذایی را کنترل کنیم که همین عامل در درازمدت ما را به‌طور ناخواسته دچار اضافه وزن و چاقی می‌کند.
براین اساس مطالعه هنگام خوردن صبحانه باید براساس یک الگوی از پیش تعریف شده برای هر فرد باشد تا با مدیریت درست ذهن بالاترین بهره‌وری و آرامش ذهنی را برای فرد داشته باشد. اگر من فردی با زمینه استرس و اضطراب هستم ترجیحا هنگام خوردن صبحانه نباید مطالعه مطالب استرس‌زا را داشته باشم یا اگر فردی هیجانی هستم هنگام خوردن غذا نباید مطالعه موضوعاتی که سطح هیجان‌پذیری من را تحریک می‌کند، داشته باشم.
پیشنهاد می‌شود اگر افراد نمی‌توانند مطالعه هنگام غذاخوردن را کنار بگذارند، حداقل براساس شناخت دقیق از احوال و خلق و خوی درونی‌شان به‌طور هدفمند مطالب را برای شروع یک صبح انتخاب کنند تا مطالعه اثربخش در کنار تغذیه سالم اثرات مثبت و ماندگاری را در جسم و روان ایجاد کند.