همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده:بر اساس قوانین شهرسازی، هنگامی که یک ملک ساخته می‌شود تا زمانی که کارشناسان آتش‌نشانی تأییدیه ایمنی برای آن صادر نکنند، مالک نمی‌تواند پایان کار دریافت کند. این حرکت مثبت مورد استقبال شهروندان هم قرار گرفته است. البته این تأییدیه فقط مربوط به ساختمان‌های نوساز نیست و سازمان آتش‌نشانی با شناسایی تمام ساختمان‌های ناایمن و پرخطر در این زمینه اقدام می‌کند. در این راستا، اخیراً سازمان آتش‌نشانی در منطقه ۱۵ تعداد ۲۵۶ ساختمان ناایمن و پرخطر را شناسایی کرده و برای آنها دستورالعمل ایمنی صادر کرده است. حالا مالکان یا ذینفعان موظف به رفع خطر و رعایت دستورالعمل ایمنی هستند. در گزارش زیر به برخی از موارد پرخطر و ناایمن در ساختمان‌ها و مراکز تجاری منطقه اشاره شده است.
- خطر تلفات جانی در کمین است
برای اینکه متوجه شوید ساختمان ناایمن چه خصوصیاتی دارد باید سری به محله افسریه یعنی جایی که تراکم جمیعت به شدت بالا است بزنید. خیابان‌های تو در تو، فعالیت بازار خرید ۲۰ متری افسریه، وجود پاساژها و مراکز خرید قدیمی همه و همه باعث می‌شود رعایت موارد ایمنی در این محله ضرورت بیشتری پیدا کند. یکی از موارد ناایمن در این محله، وجود آن گروه از مراکز خرید است که به سیستم اطفای حریق مجهز نیستند و پله‌های اضطراری ندارند. رعایت همین موارد در هنگام بروز حادثه اهمیت خود را نشان می‌دهد. یا اگر مسیرتان به خیابان شهرزاد افتاده باشد متوجه نامتقارنی برخی از ساختمان‌های مسکونی می‌شوید.
بخشی از این خیابان مشکل فرسایش خاک دارد و همین موضوع باعث می‌شود ساختمان‌ها به مرور زمان کج و نامتقارن شوند. در محله اتابک هم وجود کارگاه‌های تولید لوستر و منسوجات برنزی از ایمنی لازم برخوردار نیستند و اکثر این کارگاه‌ها در طبقات زیر زمین و منفی بدون هیچ تهویه‌ای قرار گرفته‌اند و در صورت بروز یک آتش‌سوزی، جان چندین انسان به خطر می‌افتد. به گفته مسئولان مربوطه، ناحیه ۳ یعنی محله‌های کیانشهر و بروجردی بیشترین تعداد ساختمان‌های ناایمن را در خود جای داده که بخشی از آن وجود انبارها، مجتمع‌های مسکونی قدیمی در کیانشهر و بخشی هم به فعالیت زیرزمینی قهوه‌خانه‌ها در این محله باز می‌گردد.
وقتی صحبت از ایمنی می‌شود منظور رعایت موارد ایمنی صرفاً برای جلوگیری از بحران و حادثه نیست، بلکه مقصود این است که در هنگام بروز حادثه ساختمان یا مجتمعی که در آن فعالیت داریم به قدری ایمن باشد که حداقل تلفات جانی در پی نداشته باشد.
- مجتمع‌های مسکونی و تجاری ناایمن
یکی از ساختمان‌های مسکونی و تجاری ناایمن، مجتمع مسکونی‌ـ تجاری امام رضا(ع) در خیابان نفیس است. این ساختمان حدود ۴۰۰ واحد دارد و در زیر این مجتمع مغازه‌های تجاری قرار گرفته است. در این مجتمع مواردی از جمله سیستم اطفای حریق، پله‌های اضطراری و بسیاری از موارد دیگر رعایت نشده است و با توجه به وجود ۴۰۰ خانوار در این مجتمع، مدیریت آن باید در امر رعایت دستورالعمل ایمنی جدی عمل کند چون جان تعداد زیادی انسان در گرو رعایت این موارد است. از این مجتمع که بگذریم، یکی از نکات حائز اهمیت رعایت دستورالعمل ایمنی در مکان‌های پرتردد مانند پاساژها و مراکز خرید است. تعداد ۱۱ مرکز خرید و پاساژ در محله افسریه و در خیابان ۲۰ متری افسریه به‌عنوان مراکز ناایمن و پرخطر شناخته شده‌اند.
در واقع این عدد نشان‌دهنده عمق فاجعه است و در واقع باید گفت بخش زیادی از مراکز خرید این خیابان ایمنی لازم را ندارند و فقط تعداد انگشت‌شمار به‌صورت محدود ایمن هستند. حالا تصور کنید خیابان ۲۰ متری افسریه قطب خرید جنوب‌شرق تهران است و از نقاط مختلف منطقه ۱۵ و مناطق مجاور برای خرید به این خیابان می‌آیند و در صورت بروز حادثه در یکی از مراکز خرید این خیابان چه باید کرد؟
- انبارها و گاراژهای خطرساز
در هر ناحیه با توجه به کارکرد و صنف رایج در آنجا شاهد موارد ناایمن هستیم. به‌عنوان مثال، بخشی از ساختمان‌های ناایمن در ناحیه یک و ۳ به‌ویژه در خیابان فدائیان اسلام و خیابان شهرزاد، انبارها، گاراژها و بنگاه‌های اقتصادی هستند. بعد از انتقال اوراقچی‌های شوش به خارج از محدوده منطقه ۱۵، گاراژهای باقیمانده بازسازی نشدند و صنوف دیگر از جمله بلورفروشان و فروشندگان لوازم خودرو در این گاراژها جای گرفتند و کسب و کار خود را آغاز کردند، اما این تازه اول ماجرا بود. یکی از مشکلات این گاراژها سقف‌های تیرچوبی و نبود سیستم سیم‌کشی برق به‌صورت استاندارد است که در صورت کوچک‌ترین اتصالی امکان دارد فاجعه بزرگی در این گاراژها اتفاق بیفتد.
یکی دیگر از ساختمان‌های ناایمن مربوط به انبارهای خیابان شهرزاد در قسمت جنوبی و کیانشهر است. صاحبان صنوفی از جمله فروش لوازم یدکی، بلور و چینی تصور می‌کنند هر جایی را می‌توانند برای انبار اجاره کنند که این تصور کاملاً اشتباه است. وجود انبارهای ناایمن، بدون سیستم تهویه مناسب، بدون نور و نبود در ورودی مناسب در این انبارها در هنگام بروز حادثه مشکل‌ساز خواهد بود. از ۵۷ ساختمان ناایمن در ناحیه یک ۲۲ مورد به انبارها و گاراژهای ناایمن اختصاص دارد و مابقی شامل بنگاه‌های اقتصادی و چاپخانه‌ها است. در خصوص ناحیه ۳ که رکورد بیشترین ساختمان‌های ناایمن با رقم ۵۸ را دارد، بیشتر آنها را انبارها و بنگاه‌های اقتصادی تشکیل می‌دهد.
- مشکل آسانسور در مجتمع‌های مسکونی
یکی از مواردی که ساکنان ساختمان‌های پر خطر در محله افسریه از آن گله‌مند هستند، مربوط به بی‌توجهی مدیران ساختمان‌ها به دستورالعمل‌های ایمنی است. «فرشته زرنگار» یکی ازساکنان یک مجتمع مسکونی در ۱۵ متری دوم افسریه، از ایمن نبودن آسانسور ساختمانی که در آن ساکن است گله دارد و می‌گوید: «حدود ۵ سال است که در یک مجتمع مسکونی در ۱۵ متری دوم افسریه ساکن هستم. از روزی که به این مجتمع آمدم آسانسور نقص فنی داشت. حتی سازمان آتش‌نشانی چندین بار از این آسانسور بازدید کرد و ایمنی این آسانسور را تأیید نکرد و کارشناسان آتش‌نشانی، مدیر ساختمان را موظف کردند که نسبت به رفع نقص ایمنی آسانسور اقدام کند اما مدیر ساختمان برای رفع مشکل آسانسور به یک تعمیرکار ساده بسنده می‌کرد و آسانسور یک هفته کار می‌کرد و از هفته بعد دوباره از کار می‌افتاد.
این آسانسور تاکنون دوبار سقوط کرده که خوشبختانه هر دو بار کسی داخل کابین آسانسور نبوده است. در حال حاضر هم این آسانسور مشکل دارد و همسایگان جرأت استفاده از آن را ندارند. این درحالی است که خانواده ما در طبقه هفتم سکونت دارد و نبود آسانسور عملاً برایمان دشوار است. به نظرم بهتر است مدیران ساختمان در زمینه رعایت موارد ایمنی جدی‌تر برخورد کنند تا ساکنان هم خودشان را مجاب به رعایت این موارد کنند.»
- ناایمن بودن نمای سنگ و شیشه
امروزه برای ساخت برخی از مراکز تجاری در شهر و برای زیبایی بیشتر از سنگ یا شیشه استفاده می‌کنند. البته استفاده از شیشه رایج‌تر است. اما این شیشه‌های زیبا اگر صحیح و اصولی نصب نشوند می‌توانند باعث اتفاق‌های ناگوار و حتی مرگ افراد شوند. «سمیه رنجبر» یکی از اهالی خیابان ذوالفقاری در محله اتابک که در همسایگی یکی از مجتمع‌های تجاری با نمای شیشه زندگی می‌کند،
در این‌باره می‌گوید: «در محله ما یک مجتمع تجاری با نمای شیشه وجود دارد که معمولاً برای محله حادثه‌ساز بوده است. همیشه به فرزندم یادآوری می‌کنم از کنار این ساختمان رد نشود چون امکان دارد با کوچک‌ترین باد یکی از شیشه‌های نمای این ساختمان بشکند و روی سرش بریزد. بارها من و برخی دیگر از همسایگان به مدیریت این مجتمع مراجعه کرده‌ایم و تنها پاسخش این بوده که من نمی‌توانم نمای ساختمان را عوض کنم برایم هزینه بر است.
در طول این چند سال بالای ۱۰ بار این شیشه‌ها یا ترک خورده‌اند یا به‌صورت کامل از جایشان درآمده‌اند. خوشبختانه آتش‌نشانی در زمینه اجرای نمای شیشه دستورالعملی مبنی بر این دارد که شیشه‌ها باید از نوع سکوریت باشند و در جای خود فیکس ومحکم شوند اما در حالت عادی وقتی از مقابل این ساختمان در محله عبور می‌کنیم متوجه می‌شویم که شیشه‌ها محکم نیستند به نظر من آتش‌نشانی باید از ادامه فعالیت این مجتمع‌های تجاری جلوگیری کند آخر پای جان مردم در میان است.»
- بهتر است بدانیم
برخی از موارد ناایمن که در ساختمان‌ها مشاهده می‌شود.
ـ نبود سیستم استاندارد اعلام و اطفای حریق
ـ نقص سیم‌کشی برق
ـ انبارداری نامناسب
ـ نبود حفاظ برای پله‌ها وپشت‌بام
ـ استفاده از مواد اشتعال زاد مانند موکت در راه روها
ـ عدم استفاده از کفپوش ایمن
ـ چیدمان کالا در مسیرهای خروج خروجی
ـ نقص فنی در آسانسور
ـ استفاده از نمای سنگ و شیشه به‌صورت غیراصولی
- برخی از ضوابط آتش‌نشانی برای ساختمان‌ها
ـ آسانسور نباید در مرکز راه پله طراحی شود و باید از شرکتی که نصب آسانسور را برعهده دارد به‌صورت ماهانه بازدید و بررسی شود.
ـ ساختمان‌ها، مساجد، سینما و مراکز تجاری پر تردد نباید در کنار جایگاه سوخت قرار بگیرند.
ـ موتورخانه نباید در کنار چاه آسانسور، راه پله و سالن اجتماعات قرار بگیرد.
ـ شیشه‌های استفاده شده در نما باید سکوریت باشند.
ـ تابلوی برق باید در کنار در اصلی نصب شده باشد.
ـ سیستم گازکشی ساختمان باید مورد تأیید اداره گاز قرار بگیرد.
ـ اطراف پشت‌بام، تراس، راه پله و بالکن باید دارای حفاظ یا جان پناه باشند.
ـ کپسول آتش‌نشانی باید در کنار تابلوی اصلی برق نصب شود.
ـ سیستم خاموش‌کننده اتوماتیک آتش باید زیر نظر کارشناس مشخص شود.
ـ از موارد قابل اشتعال مانند موکت در راه پله استفاده نشود.
۲۵۶ ساختمان ناایمن در منطقه ۱۵ شناسایی شده است.
۵۷ ساختمان ناایمن در ناحیه یک شهرداری منطقه ۱۵ وجود دارد.
۱۶ ساختمان پرخطر در ناحیه ۲ منطقه ۱۵ قرار دارد.
۵۸ ساختمان ناایمن در ناحیه ۳ منطقه ۱۵ شناسایی شدند.
۳۷ ساختمان پرخطر در ناحیه ۴ قرار دارد.
۱۹ ساختمان ناایمن در ناحیه ۵ شناسایی شده است.
۳۲ ساختمان ناایمن در ناحیه ۶ واقع شده است.
۳۴ ساختمان پر خطر در ناحیه ۸ قرار گرفته است
- شناسایی ۲۵۶ ساختمان ناایمن و پرخطر
سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران اخیراً در محدوده منطقه ۱۵ تعداد ۲۵۶ ساختمان ناایمن و پرخطر را شناسایی کرده است. البته تعداد ساختمان‌های پر خطر بیش از این عدد است اما این ۲۵۶ ساختمان در اولویت ایمن‌سازی قرار گرفته‌اند.
«علی یزدانی» دبیر و مسئول هماهنگی ستاد مدیریت بحران شهرداری منطقه ۱۵ در این‌باره می‌گوید: «سازمان آتش‌نشانی با هدف رفع خطر و اجرای تمهیدات لازم، اقدام به شناسایی ساختمان‌های ناایمن و پرخطر کرده است.» یزدانی ادامه می‌دهد: « «سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با هدف ایمن‌سازی ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری و خدماتی ناایمن و پرخطر شهر، برای ۲۵۶ ساختمان ناایمن و مخاطره‌آمیز در نواحی هفت‌گانه منطقه ۱۵ دستورالعمل ایمنی صادر کرد ه که ناحیه ۳ با ۵۸ مورد بیشترین تعداد ساختمان ناایمن و پرخطر را دارد.»
او با اشاره به روند ارسال اخطار برای مالکان ساختمان‌های ناایمن می‌افزاید: «برای رفع خطر کارشناسان بحران نواحی دستورالعمل‌های ایمنی را برای رعایت موارد ایمنی به ذینفعان و مالکان تا سه بار اخطار می‌دهند تا نسبت به رفع خلاف اقدام کنند.» یزدانی درباره عدم تمکین برخی مالکان هم می‌گوید: «برای اماکن تجاری که از دستورالعمل ارسالی تمکین نکنند، از طریق اداره حقوقی شهرداری نسبت به توقف فعالیت اخطار صادر می‌شود. برای ساختمان‌های مسکونی هم از طریق معاونت شهرسازی پیگیری خواهد شد تا از صدور مفاصاحساب نوسازی و پایان کار جلوگیری شود.»
یزدانی به موارد ناایمن در ساختمان‌ها و مجتمع‌های تجاری و مسکونی اشاره و اضافه می‌کند: «عدم اجرای استاندارد سیستم‌های اعلام و اطفا حریق، انبارداری نا مناسب کالا، سیستم سیم‌کشی فرسوده و غیراستاندارد، عدم منطقه‌بندی حریق، چیدمان کالا در مسیرهای خروج، نقص در علائم راه‌های خروج و عدم استفاده از کفپوش ایمن از جمله موارد مشاهده شده در مکان‌های پرخطر است و از طرفی اولویت‌بندی اماکن ناایمن و پرخطر، برگزاری جلسه کمیته ایمنی و تشکیل کمیسیون رفع خطر برای ابلاغ نظر کمیسیون مذکور طی صدور اخطاریه به مالکان و ذینفعان از دیگر اقدامات ستاد مدیریت بحران در رفع خطر این اماکن است.»