همشهری آنلاین_شهره کیانوش راد: او بعد ازچند سال خوانش کتاب‌های صوتی برای نابینایان در تولید پادکست نیز فعالیت می‌کند و معتقد است که شنیدن کتاب صوتی و پادکست می‌تواند راهی برای دوستی با کتاب برای افرادی باشد که به هر دلیل و بهانه‌ای سراغ خواندن کتاب کاغذی نمی‌روند. همکاری با سرای محله تجریش برای تولید «رادیو محله» یکی از برنامه‌های یزدان پناه است که با هدف معرفی تاریخچه و هویت این محله قدیمی شمیران اجرا خواهد شد.
دسترسی به کتاب‌های صوتی یکی از دغدغه‌های نابینایان کتاب دوست است. یزدان پناه که کارش را با تهیه کتاب صوتی برای نابینایان شروع کرده است می‌گوید: «چند سال پیش وقتی همراه دخترعمه‌ام که نابیناست، کتاب صوتی گوش می‌کردیم، متوجه کیفیت پایین خوانش کتاب شدم. کتاب فقط خوانده شده بود.
به نظر من هیچ حسی از متن داستان را به شنونده منتقل نمی‌کرد. همان زمان ضرورت این موضوع را احساس کردم و خوانش کتاب برای نابینایان را شروع کردم. نخستین کتاب را سال ۱۳۹۳ خواندم که در استودیو حسینیه ارشاد ضبط شد. اسم کتاب اندیشه‌های یونگ بود. صدابردار هم نابینا بود. به من گفتند که مدل خوانش شما خوب است و لحن و صدای زیبایی دارید. در واقع کار مرا تأیید کردند. انگیزه‌ام برای ادامه کار و تولید کتاب‌های صوتی برای نابینایان بیشتر شد. بعد از آن با اداره آموزش و پرورش استثنایی کل کشور کار کردم. کتاب‌های درسی را در استودیو آموزش و پرورش به‌صورت صوتی و برای نابینایان آماده می‌کردیم.»
- با تشویق نابینایان دلگرم شدم
خواندن کتاب برای نابینایان و پیام‌های دلگرم‌کننده‌ای که یزدان پناه از سوی آنها دریافت می‌کرد موجب شد تا او چندین سال ضبط کتاب‌های صوتی را ادامه دهد و گاهی هم خوانش کتاب‌ها را به‌صورت سفارشی انجام می‌داد: «یکی از نکات مهم در خوانش کتاب برای نابینایان این است که باید کلمات درست ادا شود و حروف آخر هر کلمه شنیده شود. این موضوع را وقتی با آموزش و پرورش کار می‌کردم متوجه شدم.
همکار من که در زمینه خوانش کتاب‌های درسی بود، تأکید داشت که باید حروف آخر کلمات را درست تلفظ کنی و اگر این اتفاق نیفتد بچه‌های نابینا متوجه کلمات نمی‌شوند. این نوع خوانش برای من تبدیل به عادت شد و الان هم هیچ‌وقت حروف را در هم ادغام نمی‌کنم. چون معتقدم باید خوانش متن روان باشد و بتوانم از راه صوت با همه گروه‌ها و افراد مختلف ارتباط برقرار کنم. موضوع دیگری که در خوانش کتاب برای بچه‌های نابینا رعایت می‌کنم انتقال حسی است که در متن وجود دارد. بارها پیش آمده داستان یک کتاب مطابق سلیقه من نبوده اما سعی کرده‌ام با احساس بخوانم. حتی جاهایی را با بغض خوانده‌ام و بعد به من گفته‌اند که تو با خوانش کتاب ما را به فضایی بردی که داستان در آن اتفاق افتاده و این تشویق‌ها همیشه مرا خوشحال می‌کند.»
یزدان پناه که با کتابخانه مجازی برلین و سایت کتاب گویا همکاری داشته درباره اهمیت تولید کتاب‌های صوتی برای نابینایان معتقد است که با وجود علاقه نابینایان به کتاب‌ها، دسترسی آنها به تازه‌های کتاب با مشکلاتی همراه است: «باید بستری فراهم شود که بچه‌های نابینا کتاب‌های صوتی را با کیفیت و قیمت مناسب و بسیار پایین‌تر از قیمت فعلی، بتوانند تهیه کنند. زمانی که یک کتاب کاغذی منتشر می‌شود من به راحتی به کتابفروشی می‌روم و کتاب را می‌خرم. نابینایان هم باید بلافاصله به کتاب‌های منتشرشده دسترسی داشته باشند. برخی شرکت‌ها این کار را انجام می‌دهند اما کافی نیست.
کتاب یکی از علاقه‌مندی‌های مهم و قابل توجه زندگی نابینایان است. کتاب خوراک روح است و حق تمام انسان‌هاست که به کتاب خوب و باکیفیت دسترسی داشته باشند.»
- جای خالی تبلیغات کتاب در شهر
راه‌اندازی رادیو محله یکی از کارهای در دست اجرای یزدان پناه است که با همکاری سرای محله تجریش قرار است انجام شود.
محتوای این رادیو، ارائه اطلاعاتی درباره تاریخ، هویت و افراد مؤثر محله تجریش است.
او نقش‌سراها و مراکز فرهنگی در ترغیب به کتابخوانی را مهم می‌داند و می‌گوید: «به نظرم هرچه پیرامون مسائل فرهنگی کار شود باز هم کافی نیست و باید با طرح‌های متنوع مردم را به کتاب خواندن تشویق کرد. تبلیغات باید به گونه‌ای باشد که همه به خواندن یک کتاب ترغیب شوند. یکی از کارهای خوبی که در مترو دیدم، نصب اپلیکیشن فیدیبو بود. مسافران مترو با نصب فیدیبو می‌توانند کتاب دانلود کنند و در طول مسیر کتاب بخوانند. ایده خوبی است و باید از این‌گونه طرح‌ها بیشتر اجرا شود و با معرفی کتاب‌های مختلف و تبلیغات جذاب، همه به کتاب خواندن ترغیب شوند. اگر کتاب خوانده نشود، تفکری هم نمی‌شود و جامعه پیشرفت نمی‌کند. کتاب باعث می‌شود مغز آدم فعال بماند. کتاب خواندن تجربه زندگی یک شخص است در یک بازه زمانی کوتاه. با کتاب خواندن، ما از تجربه دیگران استفاده می‌کنیم. از هم مهم‌تر اینکه درباره چیزهایی که خوانده‌ایم می‌اندیشیم. زیباترین بخش دنیا از نظر من آگاهی است و راه ورود به این بخش زیبای دنیا، کتاب خواندن است.»
- پیشنهاد کتاب
«شازده کوچولو» اثر آنتوان دوسنت اگزوپری: این کتاب به بیش از ۳۰۰ زبان ترجمه شده و یکی از موفق‌ترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های تاریخ است.
«خوردن، نیایش مهرورزی» اثر الیزابت گیلبرت
این کتاب دربردارنده ۱۰۸ داستان واقعی است که نگارنده آنها را در سفر به ۳ کشور ایتالیا، هندوستان و اندونزی نوشته و تلاش کرده در این داستان‌ها راه‌های رسیدن به تعادل در ابعاد زندگی را به نمایش بگذارد.
- «چهار میثاق» اثر دول میگل روئیز
در این کتاب نویسنده منبع و سرچشمه اصلی مشکلات زندگی را بررسی می‌کند و به واکاوی دلیل اصلی نبود شادی و خوشبختی در زندگی انسان می‌پردازد.
- صد صفحه در ۲۰ دقیقه
کتابخوان‌های حرفه‌ای خوب می‌دانند که هیچ چیز جای کتاب کاغذی را نمی‌گیرد. با وجود این در شرایطی که ساعت‌های بسیاری در ترافیک معطل می‌مانیم گوش کردن به کتاب‌های صوتی یا پادکست گزینه خوبی به جای کتاب خواندن است. یزدان پناه که پس از تجربه‌اش در خوانش کتاب برای نابینایان، اکنون در زمینه تولید پادکست و کتاب صوتی نیز فعالیت می‌کند می‌گوید: «اولویت من کتاب کاغذی است.
اما اگر کسی کتاب خواندن را دوست ندارد، حوصله‌اش سر می‌رود یا با خواندن کتاب خوابش می‌برد، می‌تواند با گوش دادن به کتاب صوتی، همزمان کار دیگری هم انجام دهد. می‌توانید از طریق پادکست، خلاصه یک کتاب صد صفحه‌ای را در ۲۰ دقیقه گوش دهید. می‌توانید سراغ شنیدن هر کتاب یا موضوعی که دوست دارید بروید. اگر به آشپزی علاقه دارید یا ورزش یا موضوعات علمی و... هیچ محدودیتی وجود ندارد. وقتی با خواندن کتاب آشنا شوید، کم‌کم راه خود را پیدا می‌کنید.»