شناسایی و حل مشکلات زیست‌محیطی در محله‌ها دغدغه‌ای بود که درهای نخستین خانه محیط‌زیست را در منطقه ۳ باز کرد.

همشهری آنلاین_مرضیه موسوی :  آموزش رفتارهای درست شهروندی در قبال محیط‌زیست، شناسایی مشکلات و پیدا کردن راهکار با کمک شهروندان مهم‌ترین اهدافی است که در این خانه پیگیری می‌شود. اهالی محله گردانندگان اصلی خانه محیط‌زیست هستند. به گفته مدیر اداره محیط‌زیست شهرداری منطقه ۳ آموزش به دانش‌آموزان همیار محیط‌زیست در این خانه، آنها را به سفیران محیط‌زیست تبدیل می‌کند که این آموزش‌ها را در خانه و ساختمان محل سکونت خود دنبال می‌کنند و ظرفیت شهروندان را برای حل این مشکلات به کار می‌گیرند.  

خانه محیط‌زیست در سرای محله دروس راه‌اندازی شده و قرار است اینجا جایی باشد برای تعامل بین شهروندان و مدیران شهری. «شینا انصاری» مدیرکل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران درباره فعالیت‌های خانه محیط‌زیست می‌گوید: «پیش از این، خانه‌های محیط‌زیست ذیل خانه‌های سلامت و تحت عنوان کانون‌های محیط‌زیست فعالیت داشتند. اما اکنون به‌صورت مستقل به فعالیت خود ادامه می‌دهند و در هر منطقه تهران یک خانه محیط‌زیست دایر می‌شود. با تشکیل خانه‌های محیط‌زیست تعاملات بین شهروندان، تشکل‌های مردم‌نهاد و مدیریت شهری تقویت می‌شود و همه برای رفع این معضلات پای کار می‌آیند.» ایجاد حس تعلق در شهروندان و مسئولیت‌پذیری در حفظ محیط‌زیست از دیگر اهدافی است که با راه‌اندازی خانه محیط‌زیست دنبال می‌شود.  

  • محله دوستدار محیط‌زیست

در هر محله دبیر محیط‌زیست توسط اهالی محله مشخص می‌شود. دبیر دبیران محیط‌زیست در خانه محیط‌زیست سرای محله مستقر می‌شود. شهروندان نظرات خود را درباره مشکلات محیط‌زیست محل سکونت و محله خود به دبیر محیط‌زیست منتقل می‌کنند. پیدا کردن راهکار و تجمیع نظرات در این خانه به کمک دبیران انجام می‌شود. این نظرات به دست مدیران شهری می‌رسد و در صورت اجرایی بودن، طرح و ایده انجام می‌شود. «سمیه تارا» رئیس اداره محیط‌زیست منطقه ۳ می‌گوید: «شهروندان در خانه محیط‌زیست به‌صورت مستقیم می‌توانند نظرات خود و راهکارها و مشکلات را مطرح کنند. این مسائل به وسیله دبیر دبیران به مدیران شهری می‌رسد و برنامه‌ریزی‌ها برای حل مشکلات زیست‌محیطی انجام می‌شود.»

  • آموزش مستمر

اکنون بزرگ‌ترین مشکل زیست‌محیطی منطقه ۳، نبود اتصال برخی واحدها به شبکه فاضلاب شهری است. رها شدن این فاضلاب‌ها در چاه‌ها یا نهرهای منطقه باعث بروز آلودگی در آب‌های زیرزمینی می‌شود. با پیگیری اداره محیط‌زیست و شهرداری منطقه این مشکل در نقاط باقیمانده منطقه هم در حال حل شدن است. رئیس اداره محیط‌زیست شهرداری منطقه ۳ می‌گوید: «در خانه محیط‌زیست آموزش مستمر به گروه‌های سنی مختلف را داریم. برای مثال تفکیک زباله از مبدأ، نحوه درست مصرف انرژی، نحوه استفاده از گیاهان برای تهویه محیط خانه و... از جمله آموزش‌هاست که همگی به ما برای داشتن محیط‌زیستی سالم‌تر کمک می‌کنند.» خانه محیط‌زیست به‌زودی در همه ۲۲ منطقه پایتخت راه‌اندازی می‌شود تا فعالیت‌های متمرکز محلی در این زمینه، آغاز و تهران به شهر دوستدار محیط‌زیست تبدیل شود.  

  • آلودگی محیط‌زیست در نبود چشمه‌های سرویس بهداشتی 
سپیده رحمن‌پور /فعال محیط‌زیست


در راستای تعریف صحیح گردشگری و رضایت گردشگران، یکی از مسائل چالش برانگیز، محدود بودن تعداد سرویس‌های بهداشتی است. نبود سرویس‌های بهداشتی کافی و توزیع نامناسب آنها در مناطق روستایی و شهری، میزان آلودگی خاک و آسیب‌های محیط‌زیستی را افزایش می‌دهد. این مسئله تا حدی حائز اهمیت است که برای آگاهی‌بخشی از عواقب نبود و کمبود سرویس بهداشتی مناسب ۱۹ نوامبر «روز جهانی توالت» نامیده شده است. مطابق بررسی‌ها و پژوهش‌ها و برخی شاخص‌های جهانی فاصله سرویس‌های بهداشتی مناسب در مناطق شهری نباید از ۵۰۰‌متر بیشتر باشد و در جاده‌های برون‌شهری در هر ۲۵ کیلومتر باید سرویس بهداشتی مناسب تعبیه شود و به ازای هر هزار و صد مرد و هر ۵۵۰ زن باید یک چشمه توالت ساخته شود.

برای مناطقی که گردشگر یا مسافر داخلی دارند یا جاده‌های اطراف شهرهای بزرگ که پر تردد هستند باید بودجه‌ای را به ساخت سرویس بهداشتی اختصاص داد و مسائلی مانند برنامه‌ریزی، امکان‌یابی، انتقال زیرساخت‌ها و نگهداری و حفاظت حائز اهمیت است. سرویس‌های بهداشتی تعبیه شده باید نورگیری طبیعی، تهویه مناسب و شیرآلات غیرقابل سرقت و مناسب داشته باشند. در طراحی آنها به همه اقشار اعم از سالمندان معلولان و کودکان و... توجه شود. یکی از مسائلی که در مقوله آموزش گردشگری مسئولانه باید مورد توجه قرار گیرد بحث فرهنگسازی در زمینه موارد مذکور است؛ این امر که گردشگر یا حتی رهگذر حاضر شود برای استفاده از سرویس بهداشتی مناسب اندکی هزینه بپردازد. شاید با این دید بتوان این تهدید را به فرصتی برای اشتغالزایی و درآمدزایی تبدیل کرد.

سرویس‌های بهداشتی که در مناطق شهری و گردشگری کشورمان مورد استفاده قرار می‌گیرند شامل سرویس بهداشتی ثابت و همچنین پرتابل (کانکس با قابلیت جابه‌جایی) و آلومینیومی و سبک است. در اوشان، فشم و میگون حفاظت و رسیدگی به سرویس‌های بهداشتی برعهده خدمات شهری است.

به نقل از دفتر خدمات شهری تعداد سرویس‌های بهداشتی این منطقه به این صورت است: ۲ چشمه توالت زنانه و ۲ چشمه توالت مردانه در منطقه حاجی‌آباد، یک چشمه توالت زنانه و یک چشمه توالت مردانه در بوستان امام علی(ع) اوشان، ۴ چشمه توالت مردانه حوالی میدان فشم در مجاورت اداره تربیت‌بدنی، ۳ چشمه توالت مردانه و ۳ چشمه توالت زنانه در منطقه سپیدکمر چال میگون، ۳ چشمه توالت زنانه و ۳ چشمه توالت مردانه در جاده شمشک، ۲ چشمه توالت زنانه و ۲ چشمه توالت مردانه در بوستان سرقلای فشم و ۵ چشمه توالت مردانه و ۳ چشمه توالت زنانه در میدان میگون جنب تاکسی سرویس حاج جواد. پرسشی که اینجا پیش می‌آید این است که آیا با توجه به تعداد و توزیع و نحوه رسیدگی به سرویس‌های بهداشتی در این منطقه «اوشان، فشم، میگون» در صورت حضور گردشگران از آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از این مسئله مصون می‌ماند!؟