همشهری آنلاین_ثریا روزبهانی: با این اقدام معابر و فضاهای بی‌دفاع، رها و اشغال شده از سوی وسایل نقلیه، به پاتوق‌های محلی برای استفاده شهروندان تبدیل شد. پروژه «چهارباغ» نیز با همین محوریت در سال ۱۳۹۹ در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت تا مدیریت شهری پنجم گام دیگری در راستای افزایش قلمرو عمومی بردارد. محور تجاری و اداری «چهار باغ»، یکی از نشان‌ها و نمادهای گردشگری در منطقه ۲۲، قرار است در حد فاصل محله «هوانیروز» تا دره «وردآورد» ساخته شود.
اکنون فاز یک این پروژه با همکاری معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران در حال اجراست. قطعه یک از فاز یک این مجموعه در شمال دریاچه قرار دارد و شامل مسیر پیاده‌راه به عرض ۱۰مترمربع و به طول یک کیومتر، مسیر دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی است. علاوه بر این قطعه، تصمیمات و تدابیر جذاب و ویژه‌ای برای قطعات و فازهای دیگر آن اندیشیده شده و در حال بررسی و برنامه‌ریزی است.
منطقه ۲۲ برخلاف ظرفیت‌های بی‌نظیرش از نظر بسیاری از سرانه‌های شهری، فقیرترین منطقه است. براساس مقررات طرح تفصیلی، تمامی اراضی بزرگ منطقه به دلیل تازه تأسیس بودن آن، باید ۷۰درصد مساحت خود را به شهرداری واگذار می‌کردند تا صرف تأمین کاربری‌های خدماتی شود. «علی رحمتی»، دبیر شورایاری محله دریاچه، به کمبود سرانه در این محله اشاره می‌کند و می‌گوید: «به دلیل ساکن شدن جمعیت زیادی در اغلب برج‌های محله به‌ویژه محله «دریاچه»، با کمبود سرانه‌های خدماتی، فضای سبز و آموزشی روبه‌رو هستیم. هم‌چنین با توجه به وجود برج‌های مسکونی بزرگ در این منطقه، تراکم جمعیت با زیرساخت‌های اجتماعی، عمرانی و فرهنگی تناسب ندارد و با مهاجرت جمعیت و تنوع فرهنگ‌های مختلف از افراد غیربومی شهری، همه و همه به این عدم تناسب و زیرساخت کمک کرده‌اند تا چالش‌های مختلفی در این منطقه ایجاد شود. در نتیجه اکنون منطقه با کمبود جدی سرانه‌های خدماتی مواجه است. به همین دلیل کوچک‌ترین فعالیت و اقدام برای رفع این کمبود می‌تواند برای ساکنان مهم و ارزشمند تلقی شود. بر این اساس، طرح چهارباغ که فعالیت‌های اجرایی آن در محدوده دریاچه آغاز شده است، برخی از این نیازها را مرتفع می‌کند.»
شهردار منطقه ۲۲:چهارباغ، مکانی برای گردشگری و گفت‌وگوی شهروندی است
پروژه چهارباغ در برگیرنده اغلب حوزه‌ها از جمله فرهنگی و اجتماعی، زیرساخت و مناسب‌سازی تردد و استفاده از امکانات شهری برای معلولان با هدف تحقق شعار «تهران؛ شهری برای همه» و تفریحی و گردشگری است. با بهره‌برداری از این پروژه همه اقشار اجتماعی فارغ از جنسیت، سن و معلولیت می‌توانند بدون مانع از همه امکانات شهر استفاده کنند.
«مرتضی رحمان‌زاده»، شهردار منطقه ۲۲، هدف از افتتاح این پروژه‌ها را رفع کمبود سرانه‌های ۷ گانه شهری منطقه می‌داند و در این‌باره می‌گوید: «مشکل جدی که در منطقه ۲۲ وجود دارد این است که ساخت‌وساز انجام شده، بلندمرتبه‌سازی‌ها شکل گرفته و بارگذاری سکونتی حتی بیش از ظرفیت اکولوژیک انجام شده است، ولی متناسب با این بارگذاری جمعیتی، سرانه‌های خدماتی شکل نگرفته‌اند. پاسخگویی به این کمبودها، تأمین سرانه‌ها و ایجاد یک توسعه متوازن در منطقه ۲۲ از رسالت‌های این دوره از فعالیت‌های مدیریت شهری محسوب می‌شود.
در همین چارچوب طرح «چهارباغ» در راستای تعامل فرهنگی و حرکت به سمت شهر انسان محور و مکانی برای گفت‌وگوی شهروندی، گردشگری و... ایجاد شده است. این طرح و بخش‌هایی که برای آن پیش‌بینی شده است می‌تواند در طول سال، میزبان شهروندان و گردشگران بسیاری برای استفاده از این محیط طبیعی، تعاملی و فرهنگی باشد. روند ساخت این پروژه باید افزایش پیدا کند تا هرچه زودتر در اختیار شهروندان قرار گیرد.» او در ادامه می‌افزاید: «منطقه ۲۲ از لحاظ مساحتی، دومین منطقه بزرگ مقیاس شهر تهران است و از سوی دیگر ۳ برابر وسعت خود حریم دارد. کارکرد منطقه ۲۲ برای شهر تهران، تأمین فضای سبز و گردشگری است. برهمین اساس این منطقه به دلیل وسعت و محدودیت کم موانع می‌تواند بسیاری از آرمان‌های مدیریت شهری جدید را در خود محقق کند و ما بسیاری از برنامه‌ها را در منطقه ۲۲ به شکل پایلوت انجام خواهیم داد.»
- یک کیلومتر از ۶ کیلومتر
محور چهارباغ در مجموع ۶ کیلومتر است. این محور که برنامه‌ریزی و طراحی آن در سال ۱۳۹۹ انجام شده است، از ابتدای خیابان هوانیروز آغاز و به روددره وردآورد منتهی می‌شود. «محمد امین سالاری»، معاون فنی و عمران شهردار منطقه ۲۲، درباره پروژه چهار باغ می‌گوید: «محور چهارباغ در مجموع ۶ کیلومتر مساحت دارد. از این ۶ کیلومتر تنها یک کیلومتر آن مسیر عابران پیاده، دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی است. این بخش در فاز یک این طرح قرار دارد و در ضلع شمال دریاچه، در حد فاصل آتش‌نشانی تا میدان دریاچه اجرا می‌شود.
این معبر در قسمت شمالی پیاده‌راه «تاراز» واقع شده است. در این فاز چهارباغ که یک پوسته ۴۵ متری است، مسیرهای پیاده‌راه، دوچرخه و ۵ میدان برای فعالیت‌های فرهنگی ـ تفریحی ساخته می‌شود. در این پوسته از ۵ مورد پیش‌بینی شده ۲ مورد میدان دوچرخه یا به نوعی مسیر حمل‌ونقل پاک است. یک میدانگاه غذاهای «ارگانیک» و یک میدانگاه نیز به‌عنوان «منظرگاه» ایجاد می‌شود. هم‌چنین میدانگاه آخر نیز به میدانگاه «هنر» اختصاص می‌یابد. مقرر شده است تا در قطعه پیاده‌راه یک مسیر پیاده‌راه به عرض ۱۰مترمربع و به طول یک کیلومتر احداث شود. برهمین اساس در این قطعه همه قوانین و قواعد مناسب‌سازی مسیر تردد رعایت خواهد شد تا همه شهروندان از جمله افراد معلول و کم‌توان نیز بتوانند از این فضا استفاده کنند.»
- ۵ میدانگاه با رویکردهای خاص
محمد امین سالاری، معاون فنی و عمران شهردار منطقه ۲۲، درباره میدانگاه‌های طراحی شده در این پروژه توضیحات بیشتری ارائه می‌دهد: «ابتدا و انتهای این قطعه ۲ مکان برای میدانگاه دوچرخه، پیاده و حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته شده است. شهروندان از ابتدا تا انتهای مسیر از حمل‌ونقل پاک استفاده می‌کنند و بهره‌می‌برند. در میدانگاه، دوچرخه مستقر می‌شود و شهروندان با استفاده از این وسیله مسیر چهارباغ را طی می‌کنند. از سوی دیگر با ادامه مسیر می‌توانند به رینگ دوچرخه‌سواری دریاچه که ۸ کیلومتر مساحت دارد، بروند. داخل این قطعه میدانگاهی برای مجموعه رستورانی غذاهای ارگانیک در نظر گرفته شده است که محصولات این غذاها در باغچه‌های مختلفی در همین فضا و در قطعات تعیین شده کاشته و برای تهیه و عرضه غذاهای سالم به گردشگران و شهروندان عرضه می‌شود.
هم‌چنین یکی از میدان‌گاه‌ها به‌عنوان منظرگاه انتخاب شده است. باتوجه به موقعیت و جانمایی تخصصی این میدانگاه، شهروندان می‌توانند با قرار گرفتن در این مکان، نمای ۳۶۰ درجه‌ایی از منظره‌های زیبای این منطقه مانند دریاچه، جنگل چیتگر و کوهپایه شمالی تهران را تماشا کنند. هم‌چنین قرار است در میدانگاه هنر ظرفیتی برای عرضه محصولات هنری فراهم شود.
این میدانگاه شبیه «گالری» و پیاده‌راهی است که هنرمندان با استفاده از فضایی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، هنرهایشان را در معرض دید عموم می‌گذارند و می‌فروشند. در واقع این مکان نمایشگاه کوچک هنری است مانند پیاده‌راه‌های هنر.» به گفته‌سالاری چهار باغ فضای عمومی شهری است که می‌تواند با توجه به کمبود این فضا در شهر تهران، از اهمیت بسزایی برخوردار باشد. هم‌چنین این مکان می‌تواند به پاتوق فرهنگی و گردشگری برای شهروندان تهرانی و هنرمندان تبدیل شود.
- طرحی با کمترین سازه
این پروژه در مراحل مختلف با ویژگی‌های منحصربه‌فرد اجرا می‌شود. سالاری در ادامه به ویژگی‌های این قطعه و پیشرفت عملیاتی آن اشاره می‌کند و می‌افزاید: «طراحی قطعه، طراحی «مینیمال» است و کمترین سازه و مختصات را دارد. این قطعه «لنداسکیپ» است. یعنی زیبا شناختی و زیباسازی در محوطه و فضاهای بیرونی است. البته ایجاد محوطه سرسبز، اصول و معیارهای خاص خود را دارد که در این طرح به همه آن توجه شده است. اکنون عملیات اجرایی چهار باغ در قطعه یک و در فاز یک، حدود ۵۰ تا ۶۰درصد پیشرفت داشته و تا ماه آینده به پایان می‌رسد و آماده تحویل است. با افتتاح این قطعه، شهروندان می‌توانند از این مسیر استفاده کنند. ولی برای بهره‌برداری کامل از آن نیاز است تا همه ۴۵ متری اجرا شود و به بهره‌برداری برسد.
در همین راستا برای ادامه کار در فاز ۲ یا طرح تفصیلی این مکان، رفع معارضان انجام و زمین‌های مورد نیاز این طرح خریداری شده است. هم‌چنین برای ۵ کیلومتر باقی مانده نیز طراحی فاز یک آن از سوی معاونت فنی عمران و معاونت شهرسازی شهرداری تهران در حال بررسی است و امیدواریم به‌زودی فاز یک انجام و تبدیل به فاز دو شود.» قرار است پس از آماده‌سازی، معاونت خدمات شهری منطقه در این محور درخت‌های بی‌شماری با تنوع‌های گوناگون در اطراف این مسیر که چهارباغ نام دارد، بکارد و با بهره‌برداری از آن دوچرخه‌سواران و شهروندان بتوانند در مسیر زیبا و جذابی رکاب بزنند.
- معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه 22:حمل‌ونقل سبک در چهار باغ مهیاست
معبر محور چهارباغ در محدوده دریاچه شهدای خلیج‌فارس و در حدفاصل خیابان هوانیروز و میدان دریاچه با عرض پوسته ۴۵مترمربع در طرح تفصیلی منطقه ۲۲ مصوب شده است. «فرهاد خدابخشی»، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه، درباره اقدامات این معاونت در محور چهار باغ می‌گوید: «طول این محور از خیابان هوانیروز تا میدان دریاچه، حدود ۲۱۵۰مترمربع است که به ۲ قطعه شرقی و شمالی تقسیم می‌شود.
برای همین در قطعه شرقی با طول ۱۰۵۰مترمربع امکان تردد تمامی مدهای حمل‌ونقلی و در بخش شمالی با طول ۱۱۰۰مترمربع تنها تردد مدهای حمل‌ونقل عمومی امکان‌پذیر است. حمل‌ونقل عمومی در نظر گرفته شده در این محور قطار سبک شهری است. قطار سبک شهری (Light Rail Transit) یا به اختصار LRT نوعی قطار شهری است که برخلاف قطارهای مترو، تنها چند واگن دارند. این واگن‌ها با نیروی برق کار می‌کنند و اغلب همسطح، زیرزمین یا بالاتر از سطح زمین راه‌اندازی می‌شوند.
تعداد مسافرانی که به وسیله LRT ها جابه‌جا می‌شوند، بیش از ۲ برابر «بی آر تی» و براساس مطالعات، ساخت LRT بسیار کم‌هزینه‌تر از مترو است. LRT در واقع همان حمل‌ونقل ریلی سبک است که به‌عنوان یک وسیله تندرو می‌توان در شهر از آن استفاده کرد. تغذیه این وسیله تندرو به وسیله قطارهایی با منبع الکترونیکی صورت می‌گیرد. در برابر شبکه حمل‌ونقل سنگین، این شبکه راه‌آهن سبک این‌گونه نامگذاری شده است که به نسبت دیگر سیستم‌های حمل‌ونقلی هزینه کمتری دارد.»