همشهری آنلاین_ثریا روزبهانی: در دوره‌های گذشته، تراکم‌فروشی، ترکیب سیاسی، اجرای نشدن طرح جامع و تفصیلی، شفاف نبودن امور مالی و بی‌توجهی به تخصص‌گرایی، سبب تشکیل شوراهای ناکارآمد شد و همین دلایل کافی بود تا شورای پنجم، رسالت و سیاست تصمیماتش را به درستی انتخاب کند. «علی نوذرپور»، مشاور شهردار تهران، مهم‌ترین دستاوردها و اقدامات شورای اسلامی شهر تهران در دوره پنجم را، شفاف‌سازی مالی، جلوگیری از تراکم‌فروشی و صدور مجوز بلند مرتبه سازی، زیست‌پذیری شهر برای شهروندان و تصویب طرح تفصیلی جدید برای مناطق می‌داند.
جلوگیری از صدور مجوز بلند مرتبه‌سازی و هم‌چنین تأمین بودجه برای بخشی از سرانه‌ها و تصویب طرح تفصیلی از جمله مهم‌ترین رویکردهای دوره فعالیت شما و شورای پنجم بوده، این اقدامات با چه هدف و سیاست‌هایی انجام گرفته است؟
صدور مجوز بلندمرتبه‌سازی از سال ۱۳۹۳ براساس مصوبه شورای عالی ممنوع اعلام شد. هم‌چنین پیرامون تأمین بودجه سرانه‌های منطقه نیز باید گفت بسیاری از اراضی قدرالسهم شهرداری که می‌بایست برای ساخت سرانه‌ها صرف می‌شد، متأسفانه در دوره گذشته، برای احداث بزرگراه‌ها، پل‌ها و... در دیگر نقاط شهر هزینه شده است. همه تلاش ما این بود که به این رویه پایان دهیم و در همان ابتدای فرایند تهیه طرح تفصیلی، با هماهنگی معاونت شهرسازی و معماری، تمامی اراضی پیش‌بینی شده برای خدمات را فریز کردیم تا هیچ‌گونه مجوزی برای ساخت‌وساز غیرخدماتی بر روی آن صادر نشود.
در همین راستا برای توقف و تصحیح رویه‌های پیشین در مدیریت فضایی و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های باقی مانده، برای حفاظت از محیط‌زیست، توسعه کیفی به جای توسعه کمی، احیای نقش فرامنطقه‌ای، تقویت کیفیت عرصه‌های عمومی، توسعه شبکه حمل‌ونقل عمومی انبوه بر، رفع نقایص ابهامات نظام پهنه‌بندی، ضوابط طرح تفصیلی پیشین، طرح تفصیلی ویژه منطقه ۲۲ تهیه شد و به تصویب مراجع قانونی رسید. اولویت دیگر مدیریت شهری حفظ محیط‌زیست و تلاش برای بقای آن بود که می‌توان در این زمینه به حفاظت از «روددره‌ها» اشاره کرد.
آیا باور دارید در این دوره از شورای شهر، از پدیده شهرفروشی جلوگیری به عمل آمده است و دیگر شاهد فروش تراکم و از دست رفتن شهر نخواهیم بود.
ساختار درآمد در شهرداری تهران به گونه‌ای است که تراکم‌فروشی بخشی از آن است و این موضوع بستر قانونی نیز دارد. با این حال می‌توان ادعا کرد که کمترین میزان تراکم‌فروشی در تهران، از سال‌های پس از جنگ تاکنون، مربوط به این دوره بوده است. سبب آن هم رویکرد و باور مدیریت شهری دوره پنجم بود که شهرفروشی را درآمد ناپاک و ناسالم شهر می‌دانست.
بنابراین در این دوره، از شهرفروشی به مفهوم فروش تراکم خارج از طرح تفصیلی، به‌طور کامل ممانعت به عمل آمد. مدیریت شهری دوره پنجم، تلاش‌های بسیاری را برای به میدان آوردن سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و هم‌چنین به راه انداختن درآمدهای پایدار انجام داده است. درآمدهایی که نه به تخریب محیط‌زیست منطقه دامن زده و نه ذره‌ای عدول از قانون در آنها صورت گرفته است. بر این اساس می‌توان این رویه را ادامه داد به‌ویژه اینکه مدیریت دوره پنجم، بسترهای بسیاری خوبی را مهیا کرده است.
یکی دیگر از دستاوردهای این دوره زیست‌پذیر شدن فضای شهری بود. این ایده و طرح چگونه شکل گرفت و آیا شهروندان در اجرای شهر زیست‌پذیر همچون نهادها مسئولیت دارند؟
برخی از مناطق پایتخت در سالیان گذشته، خودرو محور شکل گرفته و هیچ‌گونه بهایی به حضور انسان در آن داده نشده بود. در نتیجه، برای زیست‌پذیرتر شدن منطقه، تلاش کردیم تا هم مفهوم اجتماعی خیابان را در شهر احیا و هم پارک‌ها و مراکز محله‌ای را در روزهای مشخصی از هفته به عرصه‌هایی تبدیل کنیم تا زنان، کودکان، جوانان و سالمندان بتوانند با ایمنی و امنیت خاطر در فضاهای شهری حاضر شوند، به گفت‌وگو بپردازند، بازی و در مسابقه‌های خلاقانه شرکت کنند. همه اینها نه تنها بستری برای ارتقای زیست‌پذیری به شمار می‌رود، بلکه عرصه‌ای برای افزایش حساسیت‌ها و مسئولیت‌پذیری شهروندان در قبال شهر را نیز فراهم می‌کند.
طرح شهر زیست‌پذیر دارای اهدافی چندگانه است. علاوه بر افزایش سرزندگی و انسان مداری محیط‌های شهری، توانمندسازی شهروندان، ارتقای حساسیت آنها به مسائل شهری، افزایش حس مسئولیت‌پذیری و تعلق خاطرشان به محل زندگی و در نهایت ظرفیت‌سازی برای مشارکت در امور جاری محل سکونتشان از جمله اهداف این طرح بوده است.
چه ضرورت‌هایی برای شهر تهران حیاتی و اولویت‌دار است و شما به‌عنوان صاحب‌نظر برای ۴ سال آینده شهر تهران چه چشم‌اندازی را پیش‌بینی می‌کنید؟
همواره نخستین ضرورت در تهران و در همه کشور، تبعیت از قوانین و مقررات بوده است. البته متأسفانه در بسیاری از موارد، قوانین و مقررات تفسیرپذیر هستند. اما یک مدیر کاردان و متعهد، همواره باید به تفسیری قائل باشد که در راستای منفعت عمومی است. امری که سالیان زیادی در مدیریت تهران مغفول بوده و همه تفسیرها در راستای کسب منافع سازمان شهرداری و یا گروه‌های خاص بوده است. هیچ منفعتی بالاتر از منافع عموم شهروندان نیست.
البته در کنار قانونگرایی، تخصص‌گرایی و استفاده از نیروهای خبره و متعهد، برنامه‌گرایی و اتکا به خرد جمعی نیز از ضروریات ما است. امیدوارم در این دوره نیز اقدامات مثبت و زیربنایی که در مدیریت دوره پنجم شهر تهران به‌رغم همه محدودیت‌ها و سنگ‌اندازی‌ها انجام شد، تداوم یابد. اگر چنین شود، بی تردید می‌توان به آینده تهران امیدوار بود. بسیاری از ظرفیت‌ها و فرصت‌های تهران هنوز شکوفا نشده‌اند در حالی که ما توانستیم بسیاری از تهدیدها و مشکلات را کاهش دهیم. عمده انرژی این دوره از مدیریت شهری به اصلاح روندهای نادرست پیشین، کنترل آسیب‌ها و ریل‌گذاری مجدد برای توسعه پایدار صرف شد و هم اکنون همه چیز مهیا است تا در گام بعدی، تهران جهشی به سمت توسعه را تجربه کند.
- اولویت‌های پیش روی شورای شهر ششم
علی نوذرپور در یادداشت جداگانه‌ای اولویت‌های شورای ششم را این‌گونه توضیح داده اند: پس از پنج دوره شوراها و فراز و فرودهای آن، به شکل‌گیری شورای ششم رسیده‌ایم و به‌زودی فعالیت‌های این دوره آغازمی شود. به نظر می‌رسد پیش از انتخاب شهردار، تعیین سند چشم‌انداز، راهبردها و و سیاست‌های اجرایی این دوره حائز اهمیت باشد.
ارائه برنامه راهبردی به شهروندان و درخواست نقطعه نظرات آنها برای تعیین چشم‌انداز شهر متناسب با نیازها و دیدگاه‌های شهروندان و به‌ویژه ذینفعان اصلی شهر، مشتمل بر سمن‌ها، احزاب و گروه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از جمله اولویت‌های اجرایی شورای ششم است. از سوی دیگر در انتخاب شهردار و برنامه‌های ارائه شده توسط نامزدهای پست شهرداری، به‌عنوان چارچوب انتخاب شهردار عمل می‌کند و شهردار انتخاب می‌شود که با برنامه راهبردی شورا هماهنگی داشته باشد.
در همین راستا برنامه راهبردی – عملیاتی توسعه شهر و شهرداری، موضوع قانون عمران، نوسازی و اصلاحات شهر قرار می‌گیرد. به این‌ترتیب که در بخش اول برنامه یادشده، سند چشم‌انداز شهر تهران مشتمل بر اهداف، راهبردها و سیاست‌های اجرایی مدیریت شهر تهیه می‌شود که در تنظیم آن برنامه راهبردی ارائه شده از سوی شورا که به تأیید مردم در انتخابات شوراها رسیده است، مبنا قرار می‌گیرد. براساس سند چشم‌انداز مشتمل بر اهداف، راهبردها و سیاست‌های اجرای مصوب شورای اسلامی شهر تهران، تمامی واحدهای شهرستانی، مؤسسات عمومی دولتی و غیردولتی که در حوزه ارائه خدمات شهری وظایفی برعهده دارند، مستند به‌بند ۳۲ ماده ۸۰ قانون شوراهای اسلامی کشوری باید برنامه خود را تهیه و به شورای اسلامی شهر ارائه دهند.
از جمله شهرداری تهران مستند به ماده ۱۵ قانون عمران، نوسازی و اصلاحات شهر مکلف است که مبتنی بر طرح جامع شهر و نیز سند چشم‌انداز مصوب شورای شهر، برنامه پنج ساله عملیاتی شهرداری را تهیه و به شورای اسلامی شهر ارائه کند. هم‌چنین دوره طرح جامع تهران در سال ۱۴۰۵ به پایان می‌رسد و شورا باید برای تهیه طرح جامع جدید دست به کار شود. در این میان تعیین تکلیف نهاد راهبری و پایش طرح‌های توسعه شهری تهران که مدت کوتاهی است دوباره شکل گرفته، ضروری است. براساس سند چشم‌انداز مصوب، هماهنگی بین راهبردها و اهداف مندرج در طرح جامع آتی و برنامه پنج ساله چهارم عملیاتی شهرداری نیز صورت می‌پذیرد. در همین راستا، سند چشم‌انداز مورد نظر از سوی منتخبان شورای دوره ششم تهران تاکنون ارائه نشده است. پیشنهاد می‌شود در جلسات ابتدایی به دلایلی که برشمرده شد، در دستور کار شورا قرار گیرد.