همشهری آنلاین_معصومه حق‌جو:عدالت آموزشی یکی از مهم‌ترین موضوعات در حوزه تعلیم و پژوهش است که زمینه را برای دستیابی به عدالت اجتماعی فراهم می‌کند؛ عدالتی که تأمین آن مهم‌ترین گام در کاهش شکاف طبقاتی و جلوگیری از بروز ناهنجاری‌های اجتماعی به شمار می‌رود. ماجرای بی‌عدالتی آموزشی که در دوران پیش از کرونا با توزیع نابرابر خدمات و فرصت‌های آموزشی منجر به غفلت از تقویت توانایی‌های کودکان می‌شد، این روزها بیش از پیش به گسترش بی‌عدالتی و تبعیض بین افراد یک نسل دامن زده است.
در راستای تعمیم و بسط عدالت و بهره‌مندی از فرصت‌ها و امکانات تعلیم و تربیت باکیفیت، به‌ویژه در مناطق محروم و مرزی، روستاها و حاشیه شهرها، در سال تحصیلی گذشته، تفاهمنامه همکاری در قالب طرح آبا (آشتی با آموزش) بین سازمان آموزش و پرورش و مؤسسه خیریه دارالاکرام امضا شد که هدف آن، ایجاد فرصت برابر آموزشی برای دانش‌آموزان کل کشور در دوران شیوع کروناست.
«محمد ابراهیم‌خانی»، مدیر روابط‌عمومی مؤسسه خیریه دارالاکرام، در این‌باره توضیح می‌دهد: «منابع و اعتبارات مورد نیاز این طرح توسط برخی ارگان‌ها تأمین می‌شود.» ابراهیم‌خانی کمک افراد نیکوکار و مؤسسات آموزشی و فرهنگی خیریه مردم‌نهاد را در این زمینه عنصری مهم می‌داند: «به‌جز خیّران و سمن‌ها، کمک‌هایی هم از جانب نهادها و ارگان‌ها، شورای آموزش و پرورش و نیز اعتبارات وزارت آموزش و پرورش تأمین می‌شود تا هیچ دانش‌آموزی به علت نداشتن ابزار لازم از تحصیل عقب نماند.»
به گفته مدیر روابط‌عمومی مؤسسه، در امتداد اجرای طرح آبا یازده کلاس درس دایر شده است. او می‌گوید: «از این تعداد، هفت کلاس درس در جنوب استان کرمان (کهنوج، رودبار جنوب، جیرفت و عنبرآباد)، دو کلاس درس در بیرجند و نیز در هرمزگان و شهریار هرکدام یک کلاس راه‌اندازی شده است.»
ابراهیم‌خانی پیش‌بینی می‌کند اگر سازمان آموزش و پرورش همکاری کند، حدود سه تا چهار برابر این عدد می‌توان کلاس درس راه‌اندازی کرد: «قرار بود سازمان امکان برقراری ارتباط با مدارس غیردولتی را برای مؤسسه فراهم کند تا با وجود شفافیت‌های مالی و بستری که مهیاست، کمک‌های دانش‌آموزان این مدارس، صرف طرح آبا شود.»
- ضرورت حفاظت و حمایت از استعدادهای کشور
«تورج فرهادی»، شهردار منطقه ۶، هم امسال در دیدار نوروزی خود از مؤسسه دارالاکرام گفته بود، بدون اغراق دارالاکرام نخستین خیریه‌ای است که مبانی کار را دارد و مبانی کارش حفاظت و حمایت از استعدادهای کشور است. درواقع، بزرگ‌ترین خیر ماندگار، فرهیختگی و توانمندسازی ذهنی جوامع، مخصوصاً کودکان و نوجوانان، است و به این شکل می‌توانیم آینده کشور را تضمین کنیم. به گفته فرهادی، اگر فقط بخواهیم صدقه بدهیم و شکم کسی را سیر کنیم، اما آگاهی نرسانیم، باز فردا گرسنه هستیم، چون باید بدانیم چگونه داشته‌هایمان را مدیریت کنیم. درست است که اقتصاد نیاز اول ماست، اما تا به فرهنگ، خردورزی، اندیشه‌ورزی و گفتمان نرسیم، بی‌فایده است.
- بازگرداندن کودکان به چرخه تحصیل؛ مهم‌ترین هدف
«مرجان دبیری»، مدیر مؤسسه دارالاکرام در شعبه تهران، هم طرح آبا یا آشتی با آموزش را طرحی معرفی می‌کند که سال ۹۸ از سوی بخش آموزش از راه دور سازمان آموزش و پرورش پیشنهاد شد: «هدف طرح این است که کودکانی که به خاطر کار و مسائل معیشتی از تحصیل دور افتاده‌اند، بتوانند با امکاناتی که آموزش و پرورش فراهم کرده، چه به‌صورت آنلاین و چه به‌صورت آفلاین، از آموزش این سازمان برخوردار شوند. این کلاس‌های مجازی با یک مشاور، یک تلویزیون و یک مودم اینترنت تشکیل می‌شوند.»
به گفته دبیری، دارالاکرام نخستین مؤسسه خیریه‌ای بود که در این طرح کنار سازمان آموزش و پرورش قرار گرفت: «تفاهمنامه همکاری طرح اردیبهشت ۹۹ بین مؤسسه و سازمان امضا و در مهر همان سال اجرایی شد و در گام اول یازده روستا تحت پوشش قرار گرفت. مؤسسه، طبق خواسته سازمان آموزش و پرورش، نخستین کلاس طرح آبا را در شهریار در یک مدرسه به‌صورت نمادین افتتاح و راه‌اندازی کرد و تعدادی از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل را برای طی دوره‌های آموزشی پذیرفت.»
مدیر دارالاکرام درباره همسویی طرح با منشور مؤسسه می‌گوید: «مهم‌ترین اصل منشور دارالاکرام حفظ کرامت انسانی است. در این طرح نیز با پایبندی به این اصل با آموزش و پرورش همکاری کردیم. در واقع، هدف ما تمرکز بر تحصیل کودکان و کمک به آنهاست. جامعه هدف ما دانش‌آموزانی هستند که در خطر ترک تحصیل قرار دارند.
بنابراین، مشارکت در طرح آبا، چون هم راستا با اهداف مؤسسه بود، این فرصت را به وجود آورد تا بتوانیم در کنار این وزارتخانه برای هموار کردن راه تحصیل کودکان کمک کنیم.»بر اساس این تفاهمنامه، قرار بود که مؤسسه در سه گام در کنار آموزش و پرورش قرار بگیرد. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «همان ابتدا پنج استان یا شهر را معرفی کردیم و قرار شد تا هرجایی که می‌توانیم آنها را پوشش بدهیم، کلاس‌های آنلاین و آفلاین را برایشان تجهیز کنیم. پرداخت حقوق مشاوران در این شهرها که از طرف سازمان انتخاب می‌شدند و آموزش می‌دیدند، هم برعهده مؤسسه دارالاکرام بوده است. بنابراین، بیشتر بر مناطق محروم جنوب کرمان، رودبار و گنجه و سیستان و بلوچستان تمرکز کردیم تا به مرور بتوانیم این گستردگی را بیشتر کنیم.»
- بازگشت به تحصیل ۲۳۶۷ دانش‌آموز
اجرای طرح آبا در ۵۴ منطقه کشور در یک سال گذشته مانع از ترک تحصیل ۲۳۶۷ دانش‌آموز شده است. در مجموع تاکنون ۸۲ مدرسه در کشور مجری طرح هستند. بر اساس این طرح، در کرمان ۴۳۲ و در خراسان جنوبی و شهریار به‌ترتیب ۱۲۰ و ۱۸ دانش‌آموز به تحصیل بازگشته‌اند. بنابراین، طرح آبا اگر به‌درستی اجرا، حمایت و پشتیبانی شود، طرحی موفق با بازخورد مناسب خواهد بود.
- اجرای طرح آبا در تهران
مدیر مؤسسه دارالاکرام درباره اجرای این طرح در تهران می‌گوید: «با توجه به اینکه رسالت ما اولویت دادن به محرومان است، تاکنون بیشترین تمرکز روی شهرهای محروم‌تر بوده است. بنابراین، فقط یک کلاس را در شهریار به‌صورت نمادین در مسیر اجرای طرح آبا رونمایی کردیم.»
به گفته دبیری، موانعی هم در مسیر اجرای این طرح وجود داشت: «در مسیر اجرای آبا روی پشتیبانی سازمان و آموزش و پرورش حساب کرده بودیم و در این خصوص تبلیغات مؤثری را واحد روابط‌عمومی طراحی و اجرا کرده بود. به‌عنوان مثال، در طرح عضویت دانش‌آموزی انتظار داشتیم که با حمایت آموزش و پرورش بتوانیم این طرح را اجرایی کنیم. در این طرح هر دانش‌آموز با پرداخت حداقل پنج هزار تومان می‌توانست از دوست خودش در یک منطقه محروم حمایت کند، اما متأسفانه طرح فقط به علت پشتیبانی نشدن از جانب آموزش و پرورش در همان نخستین گام‌های خود باقی ماند.»
مدیر مؤسسه دارالاکرام معتقد است طرح آبا فرصت خوبی برای کودکان‌کار که واقعاً دوست دارند تحصیل کنند، اما به خاطر مسائل معیشتی این فرصت را از دست داده‌اند، فراهم کرده تا در هر ساعتی از شبانه‌روز دسترسی به فایل‌های آموزشی داشته باشند و خود را برای شرکت در امتحانات آماده کنند. دبیری درباره دیگر طرح‌های موفق دارالاکرام می‌گوید: «مؤسسه در طرح فنی و حرفه‌ای هم بسیار موفق بوده است و طی رایزنی‌هایی که با سازمان فنی و حرفه‌ای داشتیم، توانستیم برای دانش‌آموزانی که مؤسسه دارالاکرام به سازمان فنی و حرفه‌ای معرفی می‌کند، تسهیلاتی فراهم کنیم تا به رایگان دوره‌های آموزشی را بگذرانند. طبق صحبت‌های اخیر با دکتر محمدی‌فر، یکی از داورهای المپیاد سازمان فنی و حرفه‌ای، افراد مستعد در این رشته‌ها می‌توانند در کلاس‌های آموزشی مختص المپیاد هم شرکت کنند. از شعبه تهران تعدادی از علاقه‌مندان معرفی شده‌اند و امیدواریم آنها هم در المپیاد سازمان فنی و حرفه‌ای حضور داشته باشند.»