همشهری آنلاین _ سحر جعفریان: طرح‌ها و برنامه‌هایی که در راستای ارتقای کیفیت زندگی شهروندان در حوزه‌های متعدد اجرا می‌شوند. «رفع سدمعبر ۱۴۰۰» از جمله این طرح‌ها و برنامه‌های شهرداری نهمین تکه از شهر تهران است که با هدف ایجاد سهولت در رفت و آمدهای شهری و در معابر کم‌عرض منطقه اجرا می‌شود. در این گزارش به بازدید میدانی برخی از این معابر و کیفیت اجرای این طرح در محله‌های منطقه ضمن گفت‌وگو با اهالی پرداخته‌ایم.
- انواع سدمعبر
پیاده‌روها یکی از عناصر مهم در فضاهای شهری هستند که سهم قابل توجهی در کیفیت زندگی و رفاه شهروندان دارند. عناصری که می‌توانند آسایش و زیبایی بصری را تأمین کنند. محله «امامزاده عبدالله» (ع) یکی از محله‌های قدیمی منطقه که اغلب معابر آن از بافت متراکم و فرسوده‌ایی تشکیل شده، بافتی که با حضور دستفروشان و قرق معابر عمومی از سوی وانتی‌های میوه‌فروش، متراکم‌تر نیز شده است. در واقع این محله رتبه نخست فراوانی سدمعبر منطقه را به خود اختصاص داده است. «کریم غفاری» از کاسبان محله امامزاده عبدالله(ع) در این‌باره می‌گوید: «خیابان‌های محله ما، کم‌عرض و شلوغ هستند. به این شلوغی‌ها، سدمعبر دستفروشان و ریختن زباله در اطراف سطل‌های زباله را نیز باید اضافه کرد. سدمعبرهایی که رفت‌وآمد عابران را مختل می‌کند. بارها پیش آمده، درگیری و دعوا بر سر همین سدمعبرها ایجاد شده است.
یا جان عابران به سبب ورود به خیابان به خطر افتاده یا مشکلات محیط‌زیستی دامان عابران و اهالی را گرفته است. شهرداری منطقه گاهی تذکری به دستفروشان می‌دهد یا بساط‌شان را جمع می‌کند. اما اثر چندانی ندارد. این نوع از سدمعبرها به شدت در حال افزایش است که همه آن تقصیر شهرداری نیست. همگان می‌دانند که اقتصاد و بازار کار، مهم‌ترین عامل آنها است. البته نوع دیگری از سدمعبر هم در محله‌های قدیمی مانند همین محله امامزاده عبدالله(ع) وجود دارد که به‌رغم سلب آسایشی که برای عابران ایجاد می‌کند، کمتر به آن پرداخته می‌شود. سدمعبر از سوی تجمع اراذل و اوباش در معابر که مشکلات فرهنگی و اجتماعی ایجاد کرده‌اند. به گمان من طرح سدمعبر باید همه جانبه باشد.»
- بازار دستفروشان خیابان شمشیری
تقریباً هر روز و در ساعت‌های مختلف، مأموران سدمعبر ناحیه ۲ مانع تجمع دستفروشان در پیاده‌رو امامزاده عبدالله(ع) با عرض ۲متر می‌شوند. کاسبان هم حمایت می‌کنند. «محمود توکلی» از کاسبان خیابان امامزاده عبدالله(ع) می‌گوید: «طرح ضربتی را آغاز کرده‌اند. با توجه به اجرای آن از تعداد دستفروشان کاسته شده است. البته منظورم این نیست که از قطع شدن نان و روزی کسی خوشحال شده باشم. اما طبیعی است که سدمعبر و ایجاد راه بندان در پیاده‌روهای این محله واقعاً دردسرساز است.
راه دیگر هم ایجاد روزبازاری برای دستفروشان است که از عهده اجاره مغازه‌ها برنمی آیند.» محله شمشیری دومین محله از منظر تراکم و فراوانی سدمعبران در منطقه ۹ است. «صفر قبادی» ساکن محله شمشیری است که از اجرای طرح رفع سدمعبر ۱۴۰۰ ابراز خوشنودی می‌کند و می‌گوید: «این طرح و طرح‌های مشابه به‌طور دقیق مناسب اوضاع محله‌هایی با تراکم بالا است. از حدود ساعت ۱۷ به بعد خیابان شمشیری جای سوزن انداختن نبود. اکنون کمی اوضاع بهتر شده است. از حدود ۱۰۰ دستفروشی که اینجا بازار مکاره راه انداخته بودند، گاهی تعداد محدودی می‌آیند که با آنها نیز برخورد می‌شود. شنیده‌ام که قرار است زمین گاراژ قدیم خیابان شمشیری را به دستفروشان اختصاص دهند.»
- از تداوم در اجرا تا پیگیری قضایی
شورایاران محله‌های مختلف منطقه نیز حرف‌هایی برای گفتن دارند. «هادی رحیمی» یکی از اعضای شورایاری محله امامزاده عبدالله(ع) درباره طرح سدمعبر ۱۴۰۰ می‌گوید: «مهم‌ترین عامل موفقیت و نتیجه‌بخش بودن طرح‌هایی با رویکرد رفع سدمعبر، مداومت در اجرا و جدیت در شیوه برخورد است. این‌گونه طرح‌ها در بلندمدت نتیجه‌بخش هستند.
اینکه مدتی به‌صورت ضربتی اجرا و سپس رها شوند، کارکردی را به همراه نخواهند داشت. به‌ویژه در محله امامزاده عبدالله(ع) که با توجه به سطح مالی اهالی، در اغلب موارد از سوی ساکنان دستفروشان مورد استقبال قرار می‌گیرند! » «محمد رحیمی» یکی از اعضای شورایاری محله شمشیری نیز می‌گوید: «بافت فرسوده و فشرده محله شمشیری با توجه نوع معماری و عرصه‌گشایی محدود، همواره در تصرف انواع سدمعبر از دستفروش‌ها و چرخی‌ها گرفته تا وانتی‌های میوه‌فروش و حتی پارک غیرمجاز خودروها بوده است. تاکنون هم طرح موفق و تأثیرگذاری در زمینه رفع دائمی آن اجرا نشده است. شاید چون پیگیری و قوانین محکمی در این‌باره وجود ندارد. شهرداری تا حدودی می‌تواند به مسئله رفع سدمعبر ورود کند. شاید اگر در کنار شهرداری مناطق، مقام انتظامی و قضایی باشد، بهتر بتوان صورت مسئله را حل کرد و به نتیجه مطلوب رسید.»
مشارکت اهالی؛ کلید طلایی موفقیت طرح رفع سدمعبر ۱۴۰۰
طرح رفع سدمعبر ۱۴۰۰ در ۲ بخش سدمعبر «اصناف» و «بساط گستران» در نواحی منطقه اجرا می‌شود. «مصطفی دینی»، معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهردار منطقه، می‌گوید: «براساس‌بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، برخورد با اصناف دارای سدمعبر از جمله وظایف شهرداری مناطق است که این وظیفه در قالب طرح رفع سدمعبر ۱۴۰۰ به‌طور جدی در حال اجرا است. تاکنون بیش از ۱۳ محور اصلی و پر تردد، رفع سدمعبر شده‌اند که به دنبال مکان‌یابی مناسب برای استقرار بساط‌گستران محلی هستیم.» دینی هم‌چنین می‌افزاید: «نکته قابل توجه در موفقیت طرح رفع سدمعبر ۱۴۰۰، همراهی و مشارکت شهروندان در خرید نکردن از بساط‌گسترانی است که در شرایط کرونایی احتمال شیوع و ابتلا به ویروس «کووید ۱۹» از طریق آنها بیشتر است. فراوانی سدمعبرها در منطقه در خیابان‌های امامزاده عبدالله(ع)، شمشیری، هاشمی و اوقات شبانگاهی در حاشیه میدان آزادی است که تمرکز مأموران ما نیز در همان محورها و معبرها است.»